Dekarbonizacja jako odpowiedź na wyzwania klimatyczne

Przez lata sektor Oil&Gas rozwinął liczne kompetencje, które na pewno ułatwią realizację tych zadań. Chodzi tu między innymi o:

• umiejętność realizacji dużych, złożonych inwestycji;
• zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego ciągle rosnącej światowej populacji;
• doświadczenie w prowadzeniu procesów przekształceń gospodarczych i społecznych na dużą skalę - na przykład przejścia z technologii węglowych na naftowe, z naftowych na gazowe, a ostatnio - z paliw kopalnych na energię odnawialną.

Wymienione kwalifikacje mają fundamentalne znaczenie, ponieważ wdrożenie gospodarki zeroemisyjnej w skali globalnej będzie wymagało nakładów, których wartość szacuje się na ok. 3,5 bln USD rocznie - do roku 2050. Rosną globalne naciski na redukcję emisji gazów cieplarnianych, a działania władz państwowych nabierają tempa, czemu sprzyja zarówno świadomość ogromnej skali potencjalnych szkód gospodarczych, jak i przyjęcie zaleceń Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (IPCC). Działania w kierunku ograniczenia skali globalnego ocieplenia do niespełna 2oC, a najlepiej do 1,5oC - czyli do wartości przyjętej w Porozumieniu Paryskim - spowodują nieuniknione zmiany kosztów produkcji energii ze źródeł odnawialnych, co będzie miało wpływ na sektor Oil&Gas. Proces globalnego przekształcenia systemu energetycznego nie jest jednak prosty, ponieważ tradycyjne źródła energii stanowią podstawę działania globalnej gospodarki i trudno oczekiwać, że zupełnie stracą na znaczeniu w nadchodzących dekadach. Europejskie spółki z sektora Oil&Gas już od pewnego czasu odczuwają znaczącą presję ze strony inwestorów, związaną z regulacjami ograniczającymi emisje CO2. Zmusza je to do podjęcia bardziej zdecydowanych działań ukierunkowanych na wykorzystanie biopaliw i innych odnawialnych źródeł energii. Dla wielu z nich zmiana ta niekoniecznie oznacza istotne straty gospodarcze, gdyż potencjalne zyski transformacji mogą być na tyle istotne, że są w stanie zrównoważyć koszty zmian. Przykładem może być firma TotalEnergies, która od 2014 roku oferuje biopaliwa w cenie poniżej 25 USD za baryłkę i inwestuje w biopaliwa oraz energię ze źródeł odnawialnych. Dla porównania: spółki północnoamerykańskie sprawdzają technologie i wdrażają pilotażowe projekty wykorzystania wodoru oraz wychwytu, wykorzystania i magazynowania dwutlenku węgla (CCUS), wobec czego nie odczuwają tak silnej presji ze strony inwestorów i polityków, jak ich europejscy odpowiednicy. W USA nasilają się jednak oczekiwania związane z dalszą redukcją emisji gazów, które mogą spowodować wdrożenie przez obecną administrację procesu przekształceń technologicznych, uwzględniających CCUS i wodór. Bez względu na decyzje polityczne, przekształcenia energetyczne w skali lokalnej i globalnej będą wymagały współdziałania wszystkich uczestników łańcucha wartości. Aby poprawić sprawność działania tego systemu warto dzielić się doświadczeniami z firmami z innych branż i regionów, by wszyscy mogli wspierać rozwój niskoemisyjnych technologii.

Zmiana klimatu jest bezpośrednio związana ze skumulowanymi (wieloletnimi) emisjami gazów cieplarnianych. Z raportu IPCC pt. „1,5 stopnia” wynika, że aby mieć choćby umiarkowaną szansę na ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5oC, dopuszczalny bilans globalnej emisji dwutlenku węgla nie może przekroczyć 610 GtCO2. Obecny roczny poziom globalnej emisji wynosi ok. 39 GTCO2. Jeżeli uwzględnimy aktualne prognozy wzrostu i zobowiązania podejmowane przez kraje, bilans, jaki mamy do dyspozycji, wyczerpie się do roku 2030.

Rok 2020 był rokiem szczególnym: odnotowano znaczne przyspieszenie już zachodzących przełomowych zmian. Na samym początku roku pożary lasów w Kalifornii i Australii zwróciły uwagę opinii publicznej na kwestie klimatyczne, a spowolnienie gospodarcze spowodowane pandemią zmobilizowało rządy wielu krajów do potraktowania produkcji energii ze źródeł odnawialnych, jako priorytetu. Rok 2021 stanowił kontynuację tego trendu; obywatele i politycy popierają inwestycje dekarbonizacyjne, a sektor finansowy opracował globalne standardy sprawozdawczości dotyczącej emisji CO2 jeszcze przed rozpoczęciem konferencji COP26 w Glasgow w listopadzie 2021 r.

Mimo zbiorowych wysiłków, prognozowane tempo przekształcania systemu energetycznego jest wysoce niepewne. Sektor Oil&Gas ma szansę wyjść obronną ręką z procesu transformacji gospodarki na niskoemisyjną dzięki innowacyjności, sprawnemu zarządzaniu i odpowiedniej strategii rozwojowej, mimo że wyzwań przybywa.