Czy skan gwarancji bankowej może zastąpić oryginał?

W praktyce gospodarczej przeważają gwarancje bankowe wystawiane w postaci papierowej. Powinny być one opatrzone – pod rygorem nieważności – własnoręcznymi podpisami upoważnionych pracowników banku (art. 81 ust. 2 Prawa bankowego), a następnie doręczone beneficjentom.

Kodeks cywilny natomiast stanowi, że wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią ( art. 61 ust. 2 Kodeksu cywilnego).

Doręczenie gwarancji bankowych w formie papierowej często wymaga pewnego czasu, którego zazwyczaj brakuje stronom zmierzającym do szybkiej realizacji transakcji.

Dlatego w obrocie gospodarczym często można spotkać się z praktyką wysyłania beneficjentowi w pierwszej kolejności skanu wystawionej gwarancji, a następnie – zazwyczaj po pewnym okresie – otrzymuje on jej oryginał. Często zdarza się, że już po odebraniu skanu dokumentu, beneficjent przystępuje do wykonywania pewnych czynności w relacji ze swoim kontrahentem (np. rozpoczyna prace budowlane).

Powyższa sytuacja była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 21 sierpnia 2019 r., sygn. akt I CSK 349/18, sprawa dotyczyła aneksu do gwarancji bankowej, w którym wydłużono okres jej obowiązywania. Aneks został podpisany przez upoważnionych pracowników banku, a jego skan doręczono pocztą elektroniczną beneficjentowi. Nigdy nie otrzymał on jednak oryginału tego aneksu. Został on wydany zleceniodawcy, a następnie zwrócony bankowi. Sąd Najwyższy przyjął, że jeżeli pod rygorem nieważności wymaga się, w stosunku do określonego oświadczenia woli składanego innej osobie, zachowania formy szczególnej w postaci pisma, to dla przyjęcia, że zostało ono złożone i wywołało skutki prawne, konieczne jest doręczenie adresatowi oryginału pisma zawierającego to oświadczenie woli. W konsekwencji Sąd Najwyższy orzekł, że w niniejszej sprawie złożone oświadczenie woli nie odniosło skutków prawnych, gdyż aneks gwarancji bankowej przekazano beneficjentowi w formie skanu, natomiast powinien on otrzymać oryginał dokumentu.

Z wyroku Sądu Najwyższego wynika, że w przypadku gdy gwarancję bankową wystawiono w postaci papierowej, jednakże beneficjentowi doręczono jedynie jej skan (bez oryginału) to gwarancja nie jest wiążąca. Zobowiązanie gwarancyjne wtedy nie powstaje.  

- mówi Antoni Goraj, Radca prawny, Senior Managing Associate, Deloitte Legal
 

Zapraszamy do zapoznania się z całą treścią wyroku opublikowanego w bazie orzeczeń SN.

Autorzy:

Antoni Goraj	Sylwia Karpińska