Raport: Pierwsze kroki na rynku pracy 2021

Wyniki badania First Steps into the Labour Market dały nam nowy obraz wschodzącego pokolenia, które stawia pierwsze kroki na drabinie kariery – młodych ludzi mierzących się z wyzwaniami technologicznymi, gospodarczymi, społecznymi. Okazuje się, że o ile nie stronią od ciężkiej pracy, o tyle ich podejście do równowagi między życiem zawodowym a prywatnym różni się od tego, które udało się zidentyfikować u poprzednich pokoleń. Okazuje się, że chętnie rozwiną skrzydła i odkryją świat z dala od domu, są one motywowane osobistymi celami i ambicjami, a nie jedynie wysoką pensją początkową. Innymi słowy, liczą na sukces we różnych aspektach życia.

Jeśli pracodawcy chcą zatrudniać najlepszych i najzdolniejszych absolwentów, powinni dostroić się i uważnie wsłuchać w te zdefiniowane i wskazane oczekiwania. Jeśli nie, firmy ryzykują utratę cennych, młodych talentów na rzecz… konkurencji.

Kluczowe wnioski

Rodzaj pracy: prawie dwie trzecie (64%) respondentów chciałoby mieć umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy u jednym pracodawcą. Około jedna czwarta liczy na pracę w formie elastycznej lub zadaniowej, jako freelancer lub konsultant. Przy wyborze pracodawcy najważniejszą kwestią jest to, czy oferuje on plany rozwoju kariery, a nawet daje możliwość rozwijania swoich umiejętności i doświadczenia (na pierwszym miejscu wskazało tak 42% respondentów).

Preferowane sposoby kontaktu z potencjalnymi pracodawcami: podczas gdy LinkedIn i Facebook to dwa najpopularniejsze sposoby na znalezienie przez młodych ludzi informacji, ale przede wszystkim wgląd w potencjalne miejsca pracy, to jednak rozmowa kwalifikacyjna pozostaje preferowanym sposobem kontaktu z potencjalnym pracodawcą (wybrana na pierwszym miejscu przez prawie 77% respondentów).

Praca za granicą: ponad jedna czwarta ankietowanych osób planuje wyjazd za granicę w celu uzyskania pracy, a 72% rozważyłoby jej podjęcie poza swoim ojczystym krajem. Może to być jeden z powodów, dla których duże firmy międzynarodowe okazują się najbardziej atrakcyjnym pracodawcą (38% respondentów stawia je jako pierwszy wybór), znacznie wyprzedzając małe i średnie przedsiębiorstwa (8,5%) oraz duże firmy krajowe (6,4%). Mniej niż 4% respondentów rozważyłoby pracę na rzecz start-upu, co sugeruje, że młodzi ludzie szukają bezpieczeństwa na początku swojej kariery zawodowej.

Opinie na temat gospodarki i rynku pracy: wśród respondentów można zauważyć niski poziom zaufania do sytuacji gospodarczej. Podczas gdy 38% ankietowanych uważa, że rynek pracy jest w złym stanie, ponad 70% jest przekonanych, że znalezienie pożądanej pracy zajmie im mniej niż sześć miesięcy. Jest to spadek o 20 p.p. w stosunku do poziomu zaufania z 2018 r., prawdopodobnie spowodowanego skutkami pandemii COVID-19. Zdecydowana większość uważa jednak, że pandemia nie powinna mieć negatywnego wpływu na oczekiwania płacowe. Ponadto blisko 90% jest zdania, że znalezienie dobrej pracy zależy wyłącznie od ich własnych wysiłków i doświadczenia.

Kompetencje i priorytety przywódcze: według respondentów najistotniejsze cechy dobrego lidera to zdolności strategiczne (60%), wspieranie rozwoju pracowników (44%), a także umiejętność inspirowania współpracowników. Największym priorytetem lidera (wskazało tak 44% ankietowanych) powinno być zabezpieczenie przyszłości organizacji.

Różnorodność i kultura włączająca: zdecydowana większość (92% ankietowanych) wybrałaby pracodawcę, który dba o różnorodność i przyświeca mu włączająca kultura organizacyjna (pod względem wieku, płci, narodowości, pochodzenia etnicznego itp.). Blisko 75% respondentów nie miało preferencji, gdy pytano o płeć przełożonego/przełożonej.

Dowody działania na rzecz zrównoważonego rozwoju: prawie trzy czwarte respondentów uważa, że przedsiębiorstwa na całym świecie koncentrują się na własnych celach, a nie szerzej, na potrzebach społeczności, w których prowadzą działalność, czy nawet ogólniej, na społeczeństwie. Okazuje się, że nie tyle deklarowany program, a faktycznie podejmowane działania przez organizacje na rzecz zrównoważonego rozwoju zwracają uwagę nie konsumentów,  inwestorów, a także i innych zainteresowanych stron, w tym przyszłych pracowników.

Podobni, ale nie jednorodni

Analiza zebranych odpowiedzi pozwoliła na wyodrębnienie wśród badanych czterech różnych postaw wobec własnej, docelowej roli na rynku pracy. Podział ten został oparty m.in. o odpowiedzi respondentów pogrupowane ze względu na preferowany rodzaj przyszłej kariery zawodowej.

Fast trackers – czyli młodzi, którzy skupiają się na karierze, będącej dla nich szansą na awans społeczny i finansowy. Dlatego swój potencjał poświęcają pracy i wybierają ją nawet kosztem czasu wolnego. Wierzą, że gdy tylko podejmą wysiłek, mogą osiągnąć lepsze wyniki niż inni. Wśród badanych zarówno z Europy Środkowej, jak i Polski „fast trackers” stanowią jedną piątą wszystkich studentów.

Eager beavers – czyli ci, dla których praca jest nagrodą samą w sobie i nic nie przebije satysfakcji, którą czerpią z udanego dnia w biurze. Chociaż czują, że muszą poświęcić swoje życie prywatne na rzecz pracy, to nie postrzegają tego jako niemiły obowiązek. Podobnie jak w przypadku „fast trackers” kariera to ich zdaniem droga do awansu społecznego i finansowego, natomiast nie poświęcają jej całego swojego czasu. W Polsce do tej grupy należy 27 proc. studentów. Podobny odsetek (31 proc.) zanotowano w przypadku wszystkich młodych z Europy.

All rounders – niemal na równi traktują swoje obowiązki zawodowe i przyjaciół. Praca to dla nich nie tylko szansa na rozwój osobisty, ale również możliwość wypełnienia powinności wobec społeczeństwa. Młodzi z tej grupy pracowaliby nawet wtedy, gdyby nie musieli. Ich życie osobiste ma dla nich duże znaczenie i nie zrezygnowaliby ze swoich zainteresowań na rzecz służbowych zadań. To najliczniejsza grupa wśród młodych ludzi w Polsce (34 proc.). W Europie odpowiedziało tak 31 proc. zapytanych.

By standers – dla nich kariera nie jest najważniejsza w życiu. Mają też sceptyczne podejście do edukacji, a praca nie jest dla nich podstawą do rozwoju czy nauki. Nie chcą, żeby obowiązki służbowe przeszkodziły im w realizacji marzeń i spotkaniach z przyjaciółmi. Gdyby mogli poradzić sobie bez pracy, bez wahania złożyliby wypowiedzenie. Zdają sobie jednak sprawę z tego, jakie znaczenie mają pieniądze, dlatego praca jest niezbędną częścią ich życia. Takie odczucia ma 19 proc. polskich studentów i 18 proc. wszystkich badanych.