Podstawowe potrzeby uchodźców z Ukrainy są w Polsce zaspokajane, ale istnieją obszary, w których konieczne jest większe wspar

Informacje prasowe

Podstawowe potrzeby uchodźców z Ukrainy są w Polsce zaspokajane, ale istnieją obszary, w których konieczne jest większe wsparcie

Niemal jedna trzecia uchodźców z Ukrainy w Polsce nie znalazła dotychczas pracy

Warszawa, 27 lutego 2023 r.

Po rosyjskiej inwazji miliony obywateli Ukrainy przekroczyły polską granicę, a znaczna część z nich zatrzymała się w Polsce. Firma doradcza Deloitte, we współpracy z Social Progress Imperative i Play Verto, przeprowadziła badanie wśród ponad 1,2 tys. ukraińskich uchodźców, chcąc przybliżyć ich punkt widzenia i umożliwić uwzględnienie ich głosu w debacie. Niemal co piąty ankietowany ma pracę w swoim zawodzie, ale zaledwie co dziesiąty uważa, że udało mu się utrzymać dotychczasowy poziom życia. Co piąty respondent deklaruje chęć pozostania w Polsce.

Internetowe badanie Ukraine Refugee People’s Pulse przeprowadzono w okresie od 24 października do 31 grudnia 2022 r., z udziałem 1206 ukraińskich uchodźców zamieszkałych w Polsce. Wsłuchanie się w ich potrzeby pozwoli na optymalne wykorzystanie zasobów przeznaczanych na pomoc w czasie kryzysu uchodźczego. Przyczyni się także do ochrony kapitału ludzkiego ukraińskiej społeczności, co będzie miało kluczowe znaczenie dla odbudowy kraju po powrocie do domu.

Badanie, oparte na formule gry, zostało zaprojektowane w sposób jak najbardziej angażujący i wzbudzający zaufanie – tak, żeby respondenci podzielili się swoimi potrzebami, które następnie mogą zaadresować wszelkiego rodzaju organizacje. – Zaangażowanie ludzi w kreatywny sposób pozwala na nawiązanie głębszej więzi z respondentami, a ich odpowiedzi są bardziej autentyczne. W rezultacie możemy stworzyć wnioski do szerokiego wykorzystania – mówi Michael Sani, CEO, Play Verto.

Raport Ukraine Refugee Pulse

Przejdź do strony z raportem

Zdecydowana większość uczestników naszego badania twierdzi, że ich elementarne życiowe potrzeby są zaspokajane. Poważniejsze braki zgłaszają jednak w zakresie kondycji fizycznej i psychicznej, szczególnie w kwestii dostępu do opieki zdrowotnej i usług edukacyjnych. Barierą jest w tym przypadku koszt, jak również brak znajomości języka, a co za tym idzie trudność w uzyskaniu odpowiednich informacji. Musimy mieć na uwadze, że niedostateczna pomoc psychologiczna w kwestiach radzenia sobie z obciążeniami związanymi z konfliktem przyniesie długofalowe konsekwencje, odczuwane całe życie przez ludzi, którzy doświadczyli tego kryzysu, a nawet w kolejnych pokoleniach

– mówi Aleksander Łaszek, starszy menadżer w zespole ds. analiz ekonomicznych, Deloitte.

 

Wykształcone, młode kobiety opiekujące się bliskimi

Nie wszyscy biorący udział w badaniu, którzy w konsekwencji rosyjskiej inwazji na Ukrainę przyjechali do Polski, dysponują numerem PESEL – 91 proc. ma paszport ukraiński, a 96 proc. zarejestrowało się w bazie PESEL. Zdecydowana większość z tych osób to kobiety (85 proc.), a niemal dwie trzecie (59 proc.) reprezentuje grupę wiekową 18-39 lat. Badani uwzględnieni w próbie to w przeważającej części osoby dobrze wykształcone: 45 proc. respondentów ma tytuł magistra lub wyższy poziom edukacji, a 24 proc. tytuł licencjata.

Większość udzielających odpowiedzi wskazało, że są w znacznym stopniu obciążeni koniecznością sprawowania opieki nad innymi. 53 proc. przyjechało z dziećmi w wieku poniżej 16 lat, a dodatkowe 13 proc. ze starszymi niepełnoletnimi. 18 proc. zajmuje się starszymi krewnymi, a niemal co dziesiąty (9 proc.) osobami z niepełnosprawnościami.

Pytania w ankiecie dotyczyły też planów na przyszłość. Co istotne z punktu widzenia opracowywania długofalowych strategii, co piąty respondent (22 proc.) deklaruje chęć pozostania w Polsce. Większość pytanych planuje jednak powrót do Ukrainy: 8 proc. już planuje wyjazd; 48 proc. wróci, gdy pozwolą na to okoliczności.


Podstawowe potrzeby zapewnione, ale doskwierają niskie dochody i wysokie bezrobocie

Uchodźcy z Ukrainy mieszkający w Polsce wskazują na niski poziom dochodów i wysoką stopę bezrobocia jako największe problemy, z którymi muszą się mierzyć. Choć niemal co piąty ankietowany ma pracę w swoim zawodzie (19 proc.), 28 proc. nie udało się jej dotąd znaleźć. 19 proc. zarabia, ale w ich odczuciu jest to zajęcie o standardzie niższym niż dotychczas wykonywane w Ukrainie. Co istotne, aż 17 proc. deklaruje chęć podjęcia pracy, ale nie może sobie na to pozwolić ze względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem.

To wszystko powoduje, że zaledwie 9 proc. respondentów uważa, że udało się im utrzymać dotychczasowy poziom życia, a 31 proc. ma poczucie, że może zaspokoić podstawowe potrzeby. Większość ankietowanych wskazuje na niedostatki finansowe: 36 proc. nie dysponuje wystarczającym dochodem, a 24 proc. deklaruje, że w ogóle nie zarabia i korzysta z oszczędności oraz z pomocy opieki społecznej.

Mimo tych wyzwań, zdecydowana większość ankietowanych twierdzi, że ich potrzeby w zakresie wyżywienia, zaopatrzenia w wodę, dostępu do urządzeń sanitarnych i odpowiedniego zakwaterowania są zaspokajane.
Jeśli chodzi o przeszkody, które utrudniają dostęp do tych elementarnych usług, 62 proc. respondentów wymienia ich koszty, ale połowa przypisuje też problem barierze językowej. Ankietowani podobnie ocenili także niedostatki w obszarze troski o sferę kondycji fizycznej i psychicznej. Według 56 proc. to koszty stanowią najistotniejszą barierę utrudniającą dostęp do usług zdrowotnych, ale bariera językowa (37 proc.) i brak informacji (32 proc.) są również ważne.

Według ekspertów ukraińscy uchodźcy doświadczają wysokiego poziomu stresu traumatycznego, a wielu z nich nie ma dostępu do adekwatnego wsparcia psychologicznego – z takich usług korzysta tylko 19 proc. ankietowanych. Zważywszy na bezpośrednie i długoterminowe negatywne skutki traumy, rozszerzenie dostępu do opieki psychologicznej powinno stać się priorytetem działań międzynarodowych.


Siła kapitału ludzkiego uchodźców

Jednym z kluczowych obszarów, umożliwiającym samodzielne funkcjonowanie osobom przybywającym do Polski, jest sytuacja na rynku pracy. Na tle innych kryzysów integracja uchodźców z Ukrainy przebiega stosunkowo szybko. Szacunkowy wskaźnik zatrudnienia w tej grupie po pierwszych pięciu miesiącach od wybuchu wojny wyniósł 30 proc. – w poprzednich kryzysach uchodźczych taki wynik był osiągany po 48 miesiącach od przybycia do kraju UE.

Uchodźców z Ukrainy powinniśmy postrzegać jako znaczący kapitał ludzki. Zajęcie się problemem bezrobocia i niedostatecznego zatrudnienia wśród tej wysoko wykwalifikowanej grupy pomogłoby im zwiększyć wkład w gospodarkę w czasie ich pobytu w Polsce. Zadbanie o zaspokojenie ich zdrowotnych i psychologicznych potrzeb na tym etapie pozwoli zwiększyć efektywność ich zaangażowania w odbudowę Ukrainy po powrocie do domu – mówi Michael Green, prezes Social Progress Imperative.

Relatywnie szybkie dostosowanie uchodźców z Ukrainy do polskiego rynku pracy nie oznacza jednak łatwej sytuacji indywidualnej. Osoby te wymagają pomocy, która zapewniana jest m. in. przez urzędy pracy. Deloitte od kilku miesięcy realizuje projekt wsparcia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w transformacji strategicznej publicznych służb zatrudnienia. Jednym z celów jest redukcja barier w dostępie uchodźców do rynku pracy.

Wszyscy mamy nadzieję, że w przyszłości Ukraina odbuduje się jako silniejszy kraj. Dziś jednak nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak długo ta wojna potrwa. To, co możemy zrobić, to wspierać uchodźców w zakresie ich doraźnych potrzeb i tworzyć takie rozwiązania, które zapewnią im stabilność i możliwość rozwoju w Polsce, nawet jeśli tylko tymczasowo. Część z nich pozostanie w naszym kraju również po zakończeniu inwazji. Wyniki naszego badania mogą być pomocne w opracowywaniu długofalowych strategii radzenia sobie z kryzysem uchodźczym – zarówno dla władz centralnych i samorządów, instytucji międzynarodowych, organizacji pozarządowych, jak również przedstawicieli biznesu

– mówi Tomasz Konik, prezes Deloitte w Polsce i krajach bałtyckich.

Raport Ukraine Refugee Pulse

Raport Ukraine Refugee Pulse

Poznaj wyniki badania Deloitte, SPI i Play Verto

Przejdź do strony z raportem
Czy ta strona była pomocna?