Opłata produktowa - właśnie mija termin złożenia sprawozdania z realizacji obowiązków w zakresie opakowań i produktów w opakowaniach

O co chodzi?

Zgodnie z Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: ustawa o opakowaniach) przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany zapewniać recykling odpadów opakowaniowych. Istota tego przepisu związana jest z zasadami: rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz zasadą „zanieczyszczający płaci” - jednymi z kluczowych reguł leżących u podstaw polityki Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska. Prawidłowe rozliczanie obowiązków przedsiębiorstwa wiąże się z koniecznością identyfikowania wielu procesów w firmie i właściwego interpretowania przepisów związanych z opakowaniami. Często odpowiedzialne lub współodpowiedzialne za to są działy podatkowo-finansowe przedsiębiorstwa, tym bardziej, że w sprawach dotyczących opłat produktowych stosuje się Ordynację podatkową. Podstawą do spełniania wymogów ustawowych jest ewidencja obejmująca masy opakowań wprowadzone na produktach na polski rynek (dalej: ewidencja).
 

Co to oznacza w praktyce?

Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach na polski rynek, a więc m.in.:

• wprowadzający produkty w opakowaniach pod własnym znakiem towarowym,
• importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy,
• pakujący produkty wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadzający je do obrotu,
• prowadzący jednostkę lub jednostki handlu detalicznego

podlegają pod obowiązek zapewnienia recyklingu opakowań, który mogą realizować poprzez organizację odzysku opakowań (zdecydowanie najpopularniejsze rozwiązanie na rynku) lub samodzielnie.

Podstawą do określenia „wielkości” obowiązku recyklingu jest wcześniej wspomniana ewidencja opakowań. Praktyka pokazuje, że w przypadku weryfikowania ewidencji przez audytora zewnętrznego, niemal zawsze wykrywane są nieprawidłowości. Do najczęściej popełnianych błędów należą m.in.:

• Nieprawidłowa identyfikacja, czy dany wyrób/materiał jest opakowaniem. Istnieją przypadki, kiedy ten sam wyrób w zależności od sposobu użycia uznaje się lub nie uznaje się za opakowanie, np. wieszaki na ubrania,
• Nieuwzględnianie w ewidencji opakowań zbiorczych i transportowych, np. palety, przekładki,
• Prowadzenie ewidencji wybiórczo, nierzetelnie, nie uwzględniając wszystkich opakowań czy danych z wszystkich oddziałów firmy,
• Uwzględnianie w ewidencji opakowań wprowadzanych na produktach na rynek polski mas, które nie podlegają pod obowiązek recyklingu, np. opakowań wywiezionych z kraju,
• Raportowanie do organizacji odzysku opakowań wielomateriałowych bądź na środkach niebezpiecznych,
• Pomijanie gadżetów reklamowych jako produktów w opakowaniach.

Należy podkreślić, że wszelkie pomyłki i przeoczenia przy prowadzeniu ewidencji opakowań są bardzo kosztowne. W przypadku zlecenia wykonania obowiązku recyklingu organizacji odzysku opakowań, nieuwzględnienie w ewidencji wszystkich mas na produktach powoduje, że obowiązek recyklingu zostaje po stronie przedsiębiorcy i wiąże się z koniecznością obliczenia i uiszczenia opłaty produktowej wraz z odsetkami. Z kolei przeszacowanie mas np. w wyniku policzenia opakowań wyjeżdżających z kraju jako wprowadzone na polski rynek generuje niepotrzebne koszty związane z ponoszeniem opłat za recykling, który w takim wypadku nie jest obowiązkiem firmy. Nieprawidłowości w ewidencji opakowań wiążą się również z ryzykiem nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 500 000 zł, m.in. w przypadku nieprzekazania organizacji odzysku opakowań informacji o wszystkich wprowadzonych do obrotu produktach w opakowaniach czy nieprowadzenia ewidencji.
 

Co dalej?

Bieżące, rzetelne prowadzenie ewidencji opakowań stanowi klucz do poprawnego rozliczenia się z obowiązku oraz uniknięcia opłat, kar lub niepotrzebnych kosztów. Nawet jeśli wydaje się, że wszystkie procesy i materiały opakowaniowe identyfikowane są terminowo i rzetelnie, warto co roku sprawdzić poprawność i aktualność danych wsadowych do ewidencji (w szczególności w kontekście najczęściej popełnianych błędów).

Poprawnie prowadzona ewidencja opakowań to jeden z podstawowych kroków w prawidłowym i zgodnym z duchem ESG rozliczaniu obowiązków środowiskowych o naturze podatkowej. Przy okazji weryfikowania ewidencji opakowań warto przeprowadzić GREEN SCAN całego przedsiębiorstwa lub jedynie wybranego zakresu, np. BDO. Krok drugi, nie mniej ważny obecnie, a bardzo istotny pod kątem przyszłości, to przygotowanie się na nowelizacje przepisów związanych z rozszerzoną odpowiedzialnością producenta (zapraszamy do obejrzenia: Webinar: ESG - Perspektywa podatkowa | Deloitte) oraz odpowiedzialne planowanie całego łańcucha dostaw.