Polski podatek od sprzedaży detalicznej nie narusza prawa Unii w dziedzinie pomocy państwa

Poniżej prezentujemy zwięzłe podsumowanie jej treści oraz potencjalnego wpływu na losy podatku handlowego w Polsce.

1. Podatek handlowy w świetle działań Komisji Europejskiej

Ustawa o podatku od sprzedaży detalicznej weszła w życie już 1 września 2016 roku. Na krótko po jej wejściu w życie (w drugiej połowie września 2016 r.) Komisja Europejska wszczęła formalne postępowanie mające zbadać czy ustawa nie stanowi niedopuszczalnej formy pomocy publicznej i wezwała Polskę do zaprzestania stosowania ustawy.

W czerwcu 2017 r. Komisja wydała decyzję, w której podatek został uznany za niedozwoloną pomoc publiczną. Polska nie godząc się z takim podejściem Komisji złożyła skargę, w której wniosła o uchylenie decyzji Komisji uznającej podatek za niedopuszczalną formę pomocy publicznej.

Po przeprowadzeniu postępowania sądowego Sąd Unii Europejskiej w dniu 16 maja 2019 r. wydał korzystny dla Państwa Polskiego wyrok (sprawy T-836/16 oraz 624/17), w którym stwierdził, iż podatek nie stanowi niedozwolonej formy pomocy publicznej. W szerokim uzasadnieniu do wyroku Sąd uznał przede wszystkim, że za takim charakterem nie przemawia zarówno progresywna forma podatku, jak również fakt, iż konstrukcja podatku przewiduje kwotę wolną od podatku. Komisja Europejska w lipcu 2019 r. wniosła do TSUE odwołanie od tego wyroku.

W wyniku działań Komisji Europejskiej, stosowanie podatku handlowego w Polsce było regularnie zawieszane i konsekwentnie podatnicy nie byli zobowiązani do składania deklaracji podatkowych dot. podatku od sprzedaży detalicznej.

Zgodnie z obecnie obowiązującą wersją ustawy, jej przepisy stosuje się do przychodów ze sprzedaży detalicznej osiągniętych od dnia 1 stycznia 2021 r.
 

2. Obecne założenia podatku handlowego

Podatek handlowy określony w obowiązującej aktualnie ustawie zakłada m.in., że:

• Podatnikami są sprzedawcy detaliczni czyli podmioty dokonujące na terytorium RP odpłatnej sprzedaży towarów na rzecz konsumentów na podstawie umowy zawartej w lokalu przedsiębiorstwa lub poza lokalem przedsiębiorstwa - w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (z wyłączeniem niektórych kategorii towarów takich, jak przykładowo paliwa stałe, leki oraz wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych).
• Opodatkowaniu podlega nadwyżka przychodów w danym miesiącu ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę 17 000 000 zł.
• Obowiązują dwie stawki podatku – w wysokości 0,8% podstawy opodatkowania (w części, w jakiej podstawa nie przekracza 170 000 000 zł) oraz 1,4% nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę 170 000 000 zł (w części, w jakiej podstawa przekracza 170 000 000 zł).
   

3. Stanowisko rzecznik generalnej TSUE

W opinii, rzecznik generalna zaproponowała, aby TSUE oddalił odwołanie Komisji Europejskiej i utrzymał w mocy wyrok Sądu.  Zgodnie z jej stanowiskiem, polski podatek od sprzedaży detalicznej nie narusza prawa Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy państwa.

Na marginesie można nadmienić, iż podobne stanowisko rzecznik generalna zaprezentowała tego samego dnia w opinii wydanej w sprawie C-596/19 P dotyczącej również opartego na obrocie węgierskiego podatku od publikacji reklam.

Uzasadniając swoje stanowisko, rzecznik generalna oparła się na dotychczasowym orzecznictwie TSUE podkreślającym autonomię państw członkowskich w zakresie systemu opodatkowania oraz uznającym, że opodatkowanie progresywne może bazować na obrocie, ponieważ „kwota obrotu stanowi neutralne kryterium odróżniające, a także istotny wskaźnik zdolności płatniczej podatników”.

Zgodnie z przedstawionym stanowiskiem, ustanowienie progresywnego podatku przychodowego pobieranego od podmiotów z sektora handlu detalicznego, którego podstawę stanowi obrót, wpisuje się w autonomiczną decyzję ustawodawcy, który określa, co uważa za „normalne” opodatkowanie (którego nie da się wywieść z prawa UE).

Prawo dotyczące pomocy państwa w opinii rzecznik generalnej nie wymaga, aby systemy podatkowe były skonstruowane w konkretny sposób. Dopiero, gdy ustawa podatkowa jest wyraźnie niespójna, może stanowić pomoc państwa, co według rzecznik generalnej Sąd słusznie wykluczył w przypadku polskiego podatku handlowego. Juliane Kokott stwierdziła finalnie, że podatki pobierane od przychodu zyskują znaczenie na całym świecie.

Dodatkowo, rzecznik generalna dość mocno odniosła się do kwestii braku występowania selektywnej korzyści wynikającej z konstrukcji podatku. W opinii wskazano, że konstrukcja ta powoduje, iż „wszystkie przedsiębiorstwa „korzystają” z kwoty wolnej od podatku (do 17 mln PLN) oraz z obniżonej stawki w wysokości 0,8% od przychodu mieszczącego się w przedziale od 17 do 170 mln PLN miesięcznie, nie można tu mówić o korzyści selektywnej.”
 

4. Potencjalne konsekwencje dla polskich podatników

Jakkolwiek opinie rzeczników generalnych nie są wiążące dla TSUE, to stanowią materiał zwykle szczegółowo brany pod uwagę podczas analizy sprawy i podejmowania rozstrzygnięcia. Samego wyroku, ostatecznie kończącego spór pomiędzy Polską a Komisją Europejską, należy spodziewać się w przeciągu kilku miesięcy. Biorąc jednak pod uwagę zarówno opinię rzecznik generalnej, jak i komunikaty płynące z Ministerstwa Finansów realnie istnieje duże prawdopodobieństwo finalnego obłożenia podmiotów prowadzących działalność handlową tym podatkiem.

Michał Jaszczyński, Manager w dziale Doradztwa Podatkowego

W chwili obecnej przepisy dot. podatku od sprzedaży detalicznej są formalnie zawieszone do końca bieżącego roku (tj. do 31 grudnia 2020 r.). W mediach można było spotkać się z nieoficjalnymi wypowiedziami przedstawicieli Ministerstwa Finansów, z których wynikało, że brane jest też pod uwagę ponowne przesunięcie w czasie odwieszenia podatku, jeżeli kondycja firm pogorszy się z powodu epidemii COVID-19. Jednak w trakcie prac nad ustawą budżetową pojawiła się informacja, że Ministerstwo Finansów spodziewa się wpływów z tego podatku na poziomie ok. 1,5 mld złotych w 2021 r.

Wprowadzenie podatku handlowego będzie miało realny wpływ na wysokość zysków generowanych przez dużych sprzedawców detalicznych, a pośredni także na warunki handlowe w objętych podatkiem branżach (np. takich jak FMCG, branża odzieżowa, elektronika, itd.). Będziemy Państwa informować o dalszych losach wprowadzenia podatku handlowego w Polsce.