Zmiany w PIT, CIT oraz ryczałcie

Analizy

Zmiany w PIT, CIT oraz ryczałcie

Istotne zmiany z perspektywy wynagradzania osób fizycznych

Alert podatkowy 18/2017 | 6 grudnia 2017 r.

22 listopada 2017 r. Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zmiany dotyczą m.in.: kosztów uzyskania przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich, opodatkowania programów motywacyjnych opartych na akcjach lub instrumentach pochodnych, kwot zwolnień z PIT oraz kwoty zmniejszającej podatek.

Zmiany w większości (z wyjątkiem niektórych zwolnień i odliczeń od dochodu / podatku) będą dotyczyły dochodów uzyskiwanych od 2018 r.

Stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów

W zakresie wynagrodzenia twórców podwyższona została górna granica kwotowa obowiązująca dla 50% kosztów uzyskania przychodu. Od stycznia 2018 r. maksymalna roczna kwota podlegająca odliczeniu od przychodu będzie wynosiła 85 528 zł, co oznacza dwukrotny wzrost w porównaniu do dotychczasowych regulacji.

Z drugiej strony ograniczony został katalog rodzajów działalności, do przychodów, z której stosuje się podwyższone 50% koszty uzyskania przychodów. Od 1 stycznia 2018 r. podwyższone koszty będą stosowane do przychodów uzyskiwanych z działalności:

  1. twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
  2. badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
  3. artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
  4. w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
  5. publicystycznej.

Zmiany dotyczą twórców uzyskujących wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło, umów o przeniesienie praw autorskich i innych podobnych umów, a także znacznej grupy pracowników, którzy w ramach stosunku pracy wytwarzają utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i część wynagrodzenia otrzymują z tytułu przeniesienia na pracodawcę praw do tych utworów.

W związku ze zmianami, prawo do odliczenia podwyższonych kosztów stracą osoby wykonujące działalność niemieszczącą się w ustawowym katalogu. Dotyczy to szerokiego grona pracowników, w tym np. inżynierów, projektantów, tłumaczy, analityków, doradców prawnych i ekonomicznych czy osób zajmujących się szkoleniami i marketingiem. Poza granicami stosowania podwyższonych kosztów mogą znaleźć się także niektóre utwory wykonywane przez specjalistów IT niebędących programistami.

Niezależnie od formalnej zmiany przepisów, wchodzącej w życie od 1 stycznia 2018 r. zwracamy także uwagę na coraz częstsze przypadki kwestionowania przez organy podatkowe struktur wynagradzania zakładających wypłatę pracownikowi wynagrodzenia za przeniesienie na pracodawcę autorskich praw majątkowych do utworów wytwarzanych w ramach stosunku pracy.

W związku z wprowadzonymi zmianami przepisów oraz nabierającą restrykcyjnego charakteru linią interpretacyjną organów podatkowych zalecamy uważną analizę struktur wynagradzania opartych o przeniesienie praw autorskich i w razie konieczności dokonanie odpowiednich zmian w obowiązujących procedurach i umowach.

Opodatkowanie programów motywacyjnych opartych na akcjach lub pochodnych instrumentach finansowych

Nowe przepisy zawierają istotne zmiany w zakresie programów motywacyjnych, porządkując niektóre elementy, o których dziś w dużej mierze decyduje orzecznictwo, oraz wprowadzając nowe zasady opodatkowania. Z drugiej strony nowowprowadzone regulacje zawierają nieścisłości, które po stronie podatników i płatników będą rodziły wątpliwości, co do możliwości ich stosowania. 

Programy oparte na akcjach

Zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku takich programów:

  • wprowadza się definicję programu motywacyjnego, przez który rozumie się system wynagradzania utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia dla osób będących pracownikami bądź zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (z wyłączeniem umów zawartych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) przez spółkę akcyjną (np. pracodawcę lub zleceniodawcę) albo spółkę akcyjną będącą wobec niej jednostką dominującą w rozumieniu przepisów o rachunkowości;
  • przychód z tytułu uczestnictwa w programach motywacyjnych powstaje dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych w ramach tych programów (tj. opodatkowanie dopiero w momencie zbycia akcji – stawką 19%), o ile nabywane są akcje spółek mających siedzibę na terytorium państw, z którymi Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Powyższe zmiany stanowią rozszerzenie stosowania preferencji, która dotychczas była zarezerwowana dla programów opartych na akcjach spółek z siedzibą w państwach Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (nowe przepisy umożliwiają preferencję dla wielu krajów spoza tego obszaru, w tym np. dla Stanów Zjednoczonych i Szwajcarii). Z drugiej jednak strony nowe przepisy, biorąc pod uwagę ich literalne brzmienie, uniemożliwiają stosowanie powyższej preferencji w odniesieniu do programów motywacyjnych tworzonych przez podmioty polskie. Wydaje się, że powyższa zmiana nie była zamierzona i może być przedmiotem autopoprawki rządu, jeszcze przed ich wejściem w życie. Ponadto, aby skorzystać z preferencji, programy motywacyjne muszą być utworzone na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, a nie wprost określone w takiej uchwale, jak niekiedy były interpretowane obecnie obowiązujące przepisy.

Zmiany przepisów nie rozwiązują niestety istotnych kwestii takich jak m.in. przypadki, w których program motywacyjny nie może być utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, gdyż taki organ formalnie nie funkcjonuje w państwie, w którym tworzony jest plan, jak również nie regulują zasad opodatkowania w momencie sprzedaży akcji, których przyznanie powodowało powstanie po stronie uczestnika przychodu podatkowego w innym państwie. Nowe przepisy nie precyzują także, czy dla skorzystania z preferencji istotne jest, aby uczestnik planu pozostawał pracownikiem lub osobą zaangażowaną na podstawie umowy cywilnoprawnej przez cały czas trwania planu czy wystarczy, że będzie posiadał taki status tylko w momencie objęcia planem.

W przypadku aktualnie obowiązujących programów wprowadzone zmiany wymuszają konieczność analizy, czy spełniają one definicję programu motywacyjnego i czy mogą korzystać z preferencyjnych zasad opodatkowania. W tym względzie, rekomendujemy zwrócenie szczególnej uwagi na to, jaka jest forma zaangażowania osób, które są beneficjentami funkcjonującego w danym podmiocie planu motywacyjnego oraz na powiązania kapitałowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w programie. Ewentualne zmiany w kwalifikacji przychodu bądź w stosowaniu preferencji mogą w szczególności wpłynąć na obowiązki spółek jako płatników PIT, a w konsekwencji także składek ZUS.

Programy oparte na pochodnych instrumentach finansowych

Dla programów tego rodzaju wprowadza się zasadę, iż przychód z realizacji pochodnych instrumentów finansowych zaliczany jest do dochodów ze źródła, w ramach którego świadczenie zostało uzyskane (np. stosunek pracy bądź stosunek cywilnoprawny).

W przypadku aktualnie obowiązujących programów projektowane przepisy mogą oznaczać zmianę kwalifikacji przychodu, a w konsekwencji zmianę zasad jego opodatkowania i oskładkowania, zatem konieczne jest dokonanie analizy zasad funkcjonowania poszczególnych programów.

Zmiany w zakresie limitów zwolnień z PIT

Nowe przepisy zwiększają limity niektórych zwolnień w podatku dochodowym od osób fizycznych. Dotyczy to m.in. następujących świadczeń:

  • rzeczowe i pieniężne świadczenia z ZFŚS – 1 000 zł w roku podatkowym (poprzednio 380 zł),
  • opiekunka, przedszkole, żłobek, klub dziecięcy – 1 000 zł miesięcznie na dziecko małoletnie (poprzednio 400 zł / 200 zł),
  • zorganizowany wypoczynek dzieci – 2 000 zł w roku podatkowym (poprzednio 760 zł),
  • zapomogi – z ZFŚS bez limitu, pozostałe 6 000 zł w roku podatkowym (poprzednio 2 280 zł),
  • nagrody w konkursach i sprzedaż premiowa – 2 000 zł jednorazowo (poprzednio 760 zł).

Powyższe zmiany mogą być sposobem na poprawę efektywności podatkowej wynagrodzeń i świadczeń udostępnianych przez pracodawców bez konieczności jednoczesnego angażowania dodatkowych środków. Tym samym, wobec rosnącej atrakcyjności podatkowej niektórych form wspierania pracowników spodziewać należy się rosnącego zainteresowania tą tematyką ze strony pracodawców. Ci ostatni, chcąc skorzystać z możliwości, jakie dają nowe regulacje powinni dokonać przeglądów stosowanych form wspierania pracowników i zachęt pracowniczych, aby w jak największym stopniu wykorzystać wprowadzane zmiany.

Kwota zmniejszająca podatek

Od 2018 r. zmianie ulegnie wysokość kwoty zmniejszającej podatek dla podatników PIT.

Maksymalna kwota zmniejszająca podatek zostanie podniesiona z 1 180 zł do 1 440 zł, co oznacza, że dochód w wysokości 8 000 zł (a nie, jak dotąd, 6 600 zł) będzie zwolniony z progresywnego opodatkowania.

Podniesiony zostanie także próg dochodu, dla którego kwota zmniejszająca podatek ogranicza się do „tradycyjnej” wysokości 556,02 zł – obecnie ten próg wynosi 11 000 zł, zaś od 2018 r. wyniesie 13 000 zł.

Dla osób osiągających dochody przekraczające 13 000 zł nowe przepisy o kwocie zmniejszającej podatek nie będą oznaczały żadnych zmian. W dalszym ciągu będzie ona wynosiła 556,02 zł dla dochodów do poziomu 85 528 zł, będzie redukowana do zera dla dochodów między 85 528 zł a 127 000 zł i nie będzie stosowana do dochodów powyżej 127 000 zł.

Pozostałe zmiany w PIT i zryczałtowanym podatku dochodowym

Nowe przepisy zawierają także zmiany dotyczące:

  • przychodów zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC) – w tym w szczególności zmniejszenia minimalnych wymagań pozwalających na kwalifikację spółek jako CFC, powiązania tych kryteriów z faktycznym zagranicznym podatkiem w miejsce nominalnych stawek oraz zniesienia progów kwotowych określających obowiązek raportowania dochodów CFC;
  • wprowadzenia podatku minimalnego od nieruchomości komercyjnych – w celu większego powiązania opodatkowania działalności z miejscem jej faktycznego wykonywania;
  • dochodów spółek „nieruchomościowych” – poszerzony zostaje zakres podmiotowy służący określeniu, czy przychody podlegają opodatkowaniu w Polsce;
  • amortyzacji – m.in. w zakresie środków przejętych w drodze spadku bądź darowizny (wyłączenie możliwości amortyzacji), amortyzacji jednorazowej (zwiększenie limitu z 3 500 zł do 10 000 zł) i ograniczenia prawa do amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych do wartości nabytych od innych podmiotów;
  • zbycia wierzytelności i podziałów spółek;
  • specyficznych zwolnień przedmiotowych i ulg (np. szkolenia dla lekarzy, ulga rehabilitacyjna, darowizny na cele krwiodawstwa);
  • przychodów z najmu – dotychczasowa stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na poziomie 8,5% zostaje utrzymana dla przychodów do 100 000 zł, natomiast od nadwyżki ponad tę kwotę stawka ryczałtu wynosi 12,5%.

Subskrybuj "Alerty podatkowe"

Subskrybuj na e-mail powiadomienia o nowych wydaniach tego biuletynu.