Interpretacja ogólna w sprawie VAT od OZE i usuwania azbestu w JST

2 maja br. Minister Finansów (MF) wydał interpretację ogólną, znak sprawy: PT1.8101.1.2023 (Interpretacja ogólna) uwzględniającą tezy wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 30 marca 2023 r., sygn. C-612/21 oraz C-616/21 (Wyroki).

Tło sprawy

Przypomnijmy, iż 30 marca 2023 r. TSUE wydał dwa przełomowe Wyroki, które dotyczyły realizacji przez Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) projektów polegających na montażu systemów odnawialnych źródeł energii (OZE) na nieruchomościach mieszkańców oraz usuwania azbestu z nieruchomości mieszkańców.

W przedmiotowych Wyrokach TSUE wskazał, iż realizując tego typu projekty JST nie wykonują działalności gospodarczej, a w efekcie podejmowane przez nie czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT).

Wydawane po 30 marca 2023 r. interpretacje indywidualne oraz wyroki sądów administracyjnych (w dotychczas zawieszonych postępowaniach) co do zasady respektowały tezy zawarte w Wyrokach, uznając tym samym, że JST realizując tego typu projekty nie działają jako podatnik VAT.

W konsekwencji, w zależności od stanu faktycznego i zakresu zapytania w danej sprawie, wskazywane było, że JST nie powinny naliczać VAT w projektach dotyczących OZE albo usuwania azbestu. W niektórych rozstrzygnięciach poruszone zostało również zagadnienie prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktur zakupowych.

Z uwagi na okoliczność, że Wyroki nie obejmowały wszystkich kwestii związanych z traktowaniem na gruncie VAT inwestycji OZE / usuwania azbestu (np. nie odniosły się one do prawa do odliczenia VAT naliczonego), JST wciąż miały ogromne wątpliwości czy i w jakim zakresie Wyroki mają wpływ na dokonane w przeszłości rozliczenia VAT.

Interpretacja ogólna – stanowisko MF

W celu rozstrzygnięcia wątpliwości interpretacyjnych oraz zapewnienia jednolitego stosowania przepisów w tym zakresie przez organy podatkowe MF wydał Interpretację ogólną.

W ww. Interpretacji ogólnej MF powtórzył tezy zawarte w Wyrokach oraz przedstawił stanowisko prezentowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) w wydawanych obecnie interpretacjach indywidualnych.

Co najważniejsze, w Interpretacji ogólnej wskazane zostały możliwe do podjęcia przez JST działania w zakresie już rozliczonego VAT oraz potencjalne konsekwencje dokonania korekt w przedmiotowym zakresie.

MF podkreślił, iż uwzględniając m.in. czasochłonność procesu związanego z potencjalnymi korektami oraz okoliczność, że projekty te mogą obecnie być na różnym etapie realizacji, JST mają prawo do zachowania przyjętej dotychczas metodologii rozliczeń na gruncie VAT w przedmiotowym zakresie, o ile była ona zgodna ze stanowiskiem prezentowanym przez organy podatkowe przed 30 marca 2023 r. Ponadto wskazano, iż JST mają możliwość kontynuowania rozliczenia VAT na dotychczasowych zasadach, ale nie dłużej niż w okresie 3 miesięcy od wydania Interpretacji ogólnej, tj. do 2 sierpnia 2024 r.

Jednocześnie w ocenie MF, JST mają prawo do skorygowania rozliczonego w przeszłości VAT należnego od wpłat mieszkańców i/lub dotacji/dofinansowań otrzymanych ze źródeł zewnętrznych. Jednakże, w konsekwencji JST będą również zobowiązane do skorygowania odliczonego VAT z faktur zakupowych.

W świetle Interpretacji ogólnej po uaktualnieniu obrotu z działalności gospodarczej wynikającego z dokonanej korekty, JST będzie zobowiązana do weryfikacji wysokości dotychczas obliczonego prewspółczynnika oraz współczynnika VAT w poszczególnych latach objętych korektą.

MF wskazał również, iż dokonanie korekty podatku naliczonego będące konieczną konsekwencją korekty podatku należnego w związku z Wyrokami może potencjalnie skutkować koniecznością korekty dokonanych rozliczeń z instytucjami, które udzieliły dofinansowania/dotacji na projekty dotyczące OZE / usuwania azbestu.

Co dalej?

Wydanie przez MF Interpretacji ogólnej w temacie rozliczenia na gruncie VAT projektów OZE i usuwania azbestu należy co do zasady ocenić pozytywnie, jako próbę wyjaśnienia pojawiających się po wydaniu Wyroków wątpliwości oraz wskazania JST sposobu ewentualnego skorygowania przeszłych rozliczeń i konsekwencji takiego działania. Za dobre rozwiązanie można również uznać wprowadzenie okresu przejściowego na dostosowanie przez JST dotychczasowej metodologii rozliczania VAT od tego typu projektów do rozliczenia zgodnego ze stanowiskiem TSUE przedstawionym w Wyrokach.

Niemniej, należy mieć na uwadze, że pomimo wydania ww. Interpretacji ogólnej, nadal istnieją kwestie, które mogą budzić wątpliwości w kontekście rozliczenia VAT w przypadku tego rodzaju projektów. Stan niepewności mogą pogłębiać m.in. takie okoliczności, jak różne zasady realizacji inwestycji (np. z wpłatami mieszkańców lub bez takich wpłat), odmienności w sposobie fakturowania czy też rozciągnięcie inwestycji (lub jej etapów) w czasie (obejmującym zarówno okres przed zmianą podejścia, jak i po). Bez odpowiedzi pozostaje także pytanie, w jaki sposób rozliczać pozostałe projekty, takie jak np. budowa przydomowych oczyszczalni ścieków (POŚ) czy usuwanie folii rolniczych – nie były one przedmiotem Wyroków, a Interpretacja ogólna wcale się do nich nie odniosła.

Dodatkowo, jak słusznie wskazał MF, zmiana przez JST podejścia do projektów – zarówno tych zrealizowanych w przeszłości, jak i realizowanych obecnie, ale po dostosowaniu się do stanowiska przedstawionego w Wyrokach, może mieć daleko idące skutki nie tylko podatkowe, ale też i prawne. Może ono bowiem wymagać zarówno uregulowania kwestii związanych z uzyskanymi dofinansowaniami, jak i w zakresie relacji JST – mieszkaniec.

W konsekwencji, obecnie jest to dobry moment na kompleksowe spojrzenie na toczące się, planowane lub zrealizowane w przeszłości projekty – niezależnie od tego, czy dotyczą one OZE, POŚ czy usuwania azbestu albo folii rolniczych. W szczególności, warto jest przeanalizować na ile przedmiotowa Interpretacja ogólna ma wpływ na sytuację w Państwa JST.