TSUE rozstrzygnie wątpliwości co do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

O przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (które nastąpiło z dniem 1 stycznia br.), a także o wątpliwościach w zakresie podatku VAT, które się z tym wiążą, pisaliśmy już we wcześniejszym wydaniu naszego biuletynu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (WSA) kolejny raz powziął wątpliwości co do wykładni przepisów prawa unijnego i skierował pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) (postanowienie WSA we Wrocławiu sygn. akt I SA/Wr 295/19).

Po pierwsze WSA we Wrocławiu rozważa, czy przekształcenie należy uznać za dostawę towaru rozumianą jako przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie z mocy prawa, czy też dostawę towarów rozumianą jako przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Od rozstrzygnięcia tych zagadnień zależy, czy opłaty przekształceniowe będą podlegać VAT.

Po drugie WSA wnosi o rozstrzygnięcie, czy jednostka samorządu terytorialnego pobierając opłatę za przekształcenie działa w sferze imperium, a więc jako organ władzy publicznej, czy w sferze dominium – jako podatnik VAT. Przedstawienie wykładni przepisów unijnych w tym zakresie również powinno pozwolić na odpowiedź na pytanie, czy opłaty przekształceniowe podlegają opodatkowaniu.

Jak już wskazywaliśmy we wcześniejszej publikacji, klasyfikacja podatkowa czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego jest niejednoznaczna i powoduje wiele wątpliwości interpretacyjnych. Od strony praktycznej należy wskazać, iż opłaty za przekształcenie mogą być traktowane jako nowa czynność niepodlegająca VAT, jako nowa czynność podlegająca VAT lub jako „kontynuacja” dotychczasowego użytkowania wieczystego i w takim przypadku opłaty będą podlegały opodatkowaniu na zasadach jak dla użytkowania wieczystego.

Co ciekawe, ze względu na stosunkowo krótki okres obowiązywania przepisów dotyczących przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, nie została jeszcze wypracowana szersza praktyka sądów administracyjnych w tym zakresie, a przyszłe postępowania sądowoadministracyjne najpewniej zostaną zawieszone do czasu rozstrzygnięcia pytań prejudycjalnych przez TSUE. Trudno rozstrzygnąć jaką wykładnię prawa unijnego przyjmie Trybunał. Z kolei organy podatkowe obecnie najczęściej wydają interpretacje, zgodnie z którymi opłaty pobierane za przekształcenie podlegają opodatkowaniu na zasadach analogicznych jak dla dotychczasowych opłat pobieranych w związku z użytkowaniem wieczystym („kontynuacja” dotychczasowego użytkowania wieczystego).

Jeżeli zatem dana jednostka samorządu terytorialnego przyjęła taką właśnie interpretację przepisów co do sposobu opodatkowania czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (tj. stanowisko na zasadzie „kontynuacji”), wydaje się, że szczególnie zalecane jest wystąpienie o interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego.