Obniżenie stawki VAT na niektóre towary w 2022 r.

Co i od kiedy się zmieniło?

• Zmiany od 1 stycznia 2022 r.

Jako pierwsze zmiany wprowadziło rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 25 marca 2020 r., w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych

Link do treści rozporządzenia

Wskazano w nim, iż w okresie od 1 stycznia obniża się stawkę VAT dla dostawy:

• gazu ziemnego i energii cieplnej do wysokości 8%;
• energii elektrycznej do wysokości 5%.

Pierwotnie obniżenie stawki VAT w ww. zakresie miało obowiązywać do 31 marca 2022 r., jednak finalnie – z uwagi na kolejne obniżki opisane w punkcie poniżej - okres ten został skrócony do 31 stycznia 2022 r. (na podstawie rozporządzania Ministra Finansów z dnia 28 stycznia 2022 r.)

Link do treści rozporządzenia: akty prawne do ISAP-u (sejm.gov.pl).

• Zmiany od 1 lutego 2022 r.

Ustawą z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (tzw. Tarcza Antyinflacyjna 2.0) wprowadzono kolejne obniżenia stawek VAT. Nowe przepisy rozszerzyły także zakres towarów objętych obniżką - poza gazem ziemnym, energią elektryczna i cieplną, objęto nią także żywność, środki w produkcji rolnej oraz paliwa silnikowe.

Treść ustawy zmieniającej dostępna jest pod linkiem: Ustawa z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (sejm.gov.pl)

Z istotnych dla JST zmian, Tarcza Antyinflacyjna 2.0 zakłada, iż w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. dla dostawy:

• gazu ziemnego stawka VAT wynosi 0%;
• energii elektrycznej i energii cieplnej stawka VAT wynosi 5%;
• olejów napędowych stawka VAT wynosi 8%.

Powyższe oznacza kolejną obniżkę stawki VAT dla gazu ziemnego i energii cieplnej (odpowiednio do 0% i 5%) oraz przedłużenie stosowania obniżonej stawki VAT dla energii elektrycznej (5%).

Co istotne, we wskazanym powyżej okresie (tj. obecnie do 31 lipca br.), dokonując dostawy tych towarów, sprzedawca ma obowiązek informowania nabywcy o obniżonych stawkach VAT. W przypadku dostaw gazu ziemnego, energii elektrycznej i cieplnej informacje te powinny być przekazywane według ustalonego przez Ministra Finansów wzoru, w następujący sposób:

• przez każdorazowe dołączenie informacji do faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za te towary, albo
• oddzielnie, w przypadku gdy faktura lub inny dokument, z którego wynika zapłata należności za te towary, zostaną wysłane później niż w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian.

Wzory informacji dostępne są pod tym linkiem.

Refaktury

Warto także podkreślić, iż obniżone stawki VAT na dostawy wskazanych towarów powinny zasadniczo mieć zastosowanie również w przypadku odsprzedaży przez JST przedmiotowych towarów dla podmiotów trzecich (w drodze tzw. refaktur).

Świadczenia kompleksowe

Ponadto należy wskazać, że obniżone stawki VAT powinny zasadniczo mieć także zastosowanie do elementów składowych dostawy ww. towarów (nierozerwalnie związanych z samą dostawą), tj. w szczególności do opłat abonamentowych przy dostawach energii elektrycznej i cieplnej.

Przepisy przejściowe – czyli kiedy i jaką stawkę VAT stosować?

• Ogólna zasada
  Obniżone stawki VAT powinny w naszej ocenie mieć zastosowanie co do zasady do dostaw wykonywanych od 1 stycznia do 31 lipca 2022 r. W konsekwencji dla zastosowania właściwej stawki VAT powinniśmy każdorazowo zwrócić uwagę na datę ich dostawy.
  
  Powyższe oznacza, że w przypadku dostawy, która została wykonana przed dniem zmiany stawki (np. w grudniu 2021 r.), nawet jeśli faktura z ww. tytułu została wystawiona już po zmianie przepisów (np. w styczniu 2022 r.), czynność ta podlega opodatkowaniu według stawki podatku obowiązującej w momencie dostawy towaru (tj. przykładowo dla dostawy energii za okres listopad-grudzień 2021 r. – 23%).
  
  
• Czynności wykonywane w trakcie zmiany stawek
  W przypadku czynności wykonywanych w sposób ciągły (dla których w związku z ich wykonywaniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń), a okres, do którego odnoszą się te płatności/rozliczenia, obejmuje dzień zmiany stawki podatku, czynność uznaje się za wykonaną:
  1) w dniu poprzedzającym dzień zmiany stawki podatku - w zakresie jej części wykonywanej do dnia poprzedzającego dzień zmiany stawki podatku;
  2) z upływem tego okresu - w zakresie jej części wykonywanej od dnia zmiany stawki podatku.
  
  W przypadku natomiast gdy nie jest możliwe określenie faktycznego wykonania wskazanej powyżej części czynności, uznaje się, że czynność wykonywana jest w tym okresie proporcjonalnie.
  
  Powyższe oznacza, że w przypadku czynności wykonywanych ciągiem przez dany okres rozliczeniowy, gdy okres ten obejmuje dzień zmiany stawek (np. dostawa energii cieplnej za okres styczeń-marzec 2022 r.), w odniesieniu do ww. czynności powinniśmy zastosować dwie różne stawki VAT (tj. odpowiednio – w odniesieniu do dostawy energii za styczeń stawkę VAT 8%, natomiast w odniesieniu do dostawy energii za luty i marzec - 5%).
  
  
• Prognozy i ich rozliczanie
  Końcowo pragniemy zwrócić uwagę na kwestię wystawiania tzw. „faktur prognoz” za energię elektryczną i cieplną. W świetle przepisów, gdy po wystawieniu takiej faktury, w odniesieniu do okresów nią objętych doszło do zmiany stawki podatku, podatnik nie musi dokonywać korekty takiej faktury (tj. może być stosowana stawka podatku obowiązująca przed dniem zmiany stawki podatku), pod warunkiem, że w pierwszej fakturze wystawianej po dniu zmiany stawki podatku, nie później jednak niż w ciągu 12 miesięcy od dnia zmiany stawki podatku, uwzględniona zostanie korekta rozliczenia objętego ww. fakturą (prognozą) wystawioną przed dniem zmiany stawki podatku.

Pozostałe istotne kwestie

• Kasy rejestrujące - przeprogramowanie
  JST sprzedająca detalicznie towary objęte obniżoną stawką VAT, prowadząca ewidencję ich sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, zobowiązana jest do niezwłocznej zmiany przyporządkowania stawek na te towary w kasach rejestrujących.
• Oprogramowania księgowe
  Dodatkowym wyzwaniem dla JST będzie dostosowanie posiadanych systemów informatycznych do nowych stawek VAT. Należy podkreślić, iż wprowadzona obniżka jest czasowa (do 31 lipca 2022 r.), dlatego wszystkie dokonane obecnie zmiany powinny uwzględniać możliwość łatwego przywrócenia poprzednio obowiązujących stawek po ww. okresie. Istotne jest także, aby wykorzystywane przez JST oprogramowania księgowe posiadały możliwość stosowania właściwej stawki VAT przy korektach za ten okres (w razie zaistnienia takiej konieczności w przyszłości).
• Wiążące informacje stawkowe (WIS)
  Następstwem zmiany stawek VAT jest wygaśnięcie od 1 lutego 2022 r. WIS wydanych dla towarów, dla których zostały obniżone stawki VAT. Nie wpływa to jednak na samą klasyfikację towarów będących przedmiotem WIS według Nomenklatury scalonej (CN) - pozostanie ona aktualna ale pod warunkiem, że nie zmienią się opis, skład, charakter, zastosowanie tych towarów. Jednocześnie, zgodnie z informacją przedstawioną przez Ministerstwo Finansów, jeśli podatnik wystąpi o wydanie nowej decyzji WIS dla towarów, dla których zmieniła się stawka VAT, Krajowa Informacja Skarbowa dołoży wszelkich starań, aby wnioski były załatwiane nie później niż w ciągu miesiąca od ich wpływu.