Praktyka organów podatkowych niezgodna z Dyrektywą VAT – wyrok TSUE

Jaką sprawę rozstrzygnął wyrok TSUE

Wyrok TSUE w sprawie C-606/22 dotyczył spółki, która sprzedawała karnety wstępu do obiektów służących poprawie kondycji fizycznej i stosowała do tej sprzedaży stawkę VAT 23%. Z uwagi na zmianę linii interpretacyjnej organów podatkowych co do zastosowania stawki VAT w odniesieniu do świadczonych przez spółkę usług, spółka postanowiła skorygować swoje rozliczenia i opodatkować usługi stawką VAT obniżoną 8%. Niemniej jednak organy podatkowe uznały korektę za nieprawidłową, gdyż stwierdziły, że skoro został naliczony podatek VAT w wyższej wysokości to taki też powinien być odprowadzony do budżetu państwa. W ich ocenie zwrot nadpłaty stanowiłby tzw. bezpodstawne wzbogacenie się kosztem skarbu państwa, bowiem podatek nie zostałby zwrócony ostatecznemu konsumentowi.

Sprawa trafiła do NSA, który skierował do TSUE pytanie prejudycjalne w celu ustalenia, czy w świetle regulacji Dyrektywy VAT oraz zasady neutralności, proporcjonalności oraz równego traktowania dopuszczalne jest podejście organów podatkowych, zgodnie z którym nie ma możliwości korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie, jeżeli sprzedaż towarów i usług konsumentom z zawyżoną stawką VAT jest potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami VAT.

TSUE orzekł, że przepisy dyrektywy VAT stoją na przeszkodzie praktyce organów podatkowych, zgodnie z którą korekta należnego VAT poprzez złożenie deklaracji podatkowej jest zakazana w sytuacji, gdy dostawy towarów lub świadczenia usług nastąpiły przy zastosowaniu zawyżonej stawki VAT, ze względu na to, że z tytułu tych transakcji nie zostały wystawione faktury, lecz wydane paragony z kasy rejestrującej. W ocenie Trybunału nawet w takich okolicznościach podatnik, który błędnie zastosował zawyżoną stawkę VAT, ma prawo złożyć wniosek o zwrot podatku. Zdaniem TSUE organ danego państwa członkowskiego może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia tego podatnika wyłącznie wtedy, gdy po dokonaniu analizy ekonomicznej, która uwzględnia wszystkie istotne okoliczności wykaże, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego spoczywający na tym podatniku został w całości zneutralizowany.

Co wyrok TSUE może oznaczać dla JST?

Samorządy często borykają się z ustaleniem prawidłowej stawki VAT, w szczególności przy świadczeniu usług wstępu do różnych obiektów sportowych albo kulturalnych, gdzie końcowym odbiorcą usług jest zazwyczaj osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Praktyka pokazuje, że niejednokrotnie jednostki organizacyjne JST, które zajmują się prowadzeniem działalności sportowej/kulturalnej nie weryfikują prawidłowości stosowanych stawek VAT. Tym bardziej JST dokonując centralizacji rozliczeń VAT wszystkich jednostek organizacyjnych, podlegających wspólnemu rozliczeniu VAT zakłada, że obowiązek zastosowania prawidłowej stawki VAT spoczywa na danej jednostce organizacyjnej. Takie podejście może skutkować potencjalnym zawyżeniem podatku VAT, należnym od sprzedaży ewidencjonowanej za pomocą kasy fiskalnej.

W przypadku podjęcia przez JST decyzji o skorygowaniu rozliczeń VAT, z uwagi na zawyżoną sprzedaż udokumentowaną wyłącznie paragonami fiskalnymi, wyrok TSUE może zminimalizować ryzyko sporu z urzędem skarbowym. Rozstrzygnięcie TSUE może mieć znaczenie również dla JST, które stosowały zawyżone stawki VAT w dłuższym okresie, jak również dla tych, które przy obniżce stawek VAT związanej z tzw. tarczą antyinflacyjną, tymczasowo opodatkowywały usługi według zawyżonej stawki zanim dokonały odpowiednich zmian na kasach fiskalnych.

W świetle opisywanego orzeczenia pojawia się szansa na otrzymanie zwrotu nadpłaconego VAT w przypadku zawyżenia stawki VAT na transakcji udokumentowanej tylko paragonem fiskalnym. Należy również pamiętać, iż w przypadku wystąpienia wątpliwości co do prawidłowości stosowanej stawki VAT warto uzyskać Wiążącą Informację Stawkową.