Nowy sposób na budowanie zwinnej architektury - standard The Open Agile Architecture®

Przez ostatnie kilka lat obserwujemy trend transformacji cyfrowych czy biznesowych, których kluczowym narzędziem są metodyki zwinne. O ile o samych transformacjach i przygotowaniach do zmian w organizacjach tak, żeby stać się „zwinnymi”, powstało już mnóstwo ciekawych publikacji (zapraszamy między innymi na bloga „Zwinne organizacje”, prowadzonego przez naszych kolegów z zespołu), o tyle niewiele informacji możemy znaleźć na temat sposobu zmiany podejścia do zarządzania architekturą, tak by można dumnie nadać jej tytuł „agile architecture”.

Powodów takiego stanu rzeczy może być wiele. Jednym z nich jest na pewno sposób postrzegania obszaru architektury korporacyjnej w organizacji i sama rola architekta. Do tej pory w zdecydowanej większości architekci pełnili funkcje wspierające i nadzorujące inicjatywy transformacyjne, które dążyły do osiągniecia różnych celów biznesowych. Architekci czuwali nad porządkiem i spójnością wprowadzanych w organizacji zmian, dokumentowali je w przepastnych architekturach, ale sami nie wychodzili z własnymi inicjatywami.

Jak już ustaliliśmy w pierwszym wpisie na naszym blogu, zaczyna się to zmieniać. Podczas, gdy jedna transformacja w organizacji goni kolejną, a zarząd zaczyna przekonywać się, że zmiany prowadzone małymi krokami przynoszą wymierne efekty biznesowe, prowadzenie architektury korporacyjnej nie może opierać się na aktualizacjach dokumentacji, ocenie i decydowaniu o słuszności kolejnych inicjatyw w organizacji. Architekci muszą zmienić sposób prowadzenia ładu korporacyjnego w organizacji. A gdy rozpoczynamy proces zmian, potrzebne są nam narzędzia.

Odpowiedź na zmieniającą się rzeczywistość - nowy standard

Drogowskazem w pracy zdecydowanej większości architektów korporacyjnych są i były ramy architektoniczne TOGAF®. Każdy, kto kiedykolwiek miał coś wspólnego z architekturą korporacyjną, wie, że znajdzie w nim absolutne podstawy i dobre praktyki tworzenia architektury. Niemniej jednak, nawet twórcy TOGAF®, którzy są zrzeszeni w organizacji The Open Group® zrozumieli, że bez przygotowania aktualizacji i nowego sposobu na tworzenie architektury korporacyjnej nie będą w stanie nadążyć za transformacjami dziejącymi się w organizacjach.

Dlaczego TOGAF ® nie do końca wpisuje się w zwinne podejście do tworzenia architektury? Powodem tego jest między innymi sam proces „Architecture Development Method”, składający się z dziewięciu faz, które co prawda mogą być realizowane w krótszych lub dłuższych iteracjach, jednak opierają się na założeniach i potrzebach biznesowych, które nie do końca muszą wynikać z faktycznych potrzeb zmiany, która przyniesie wymierną wartość dodaną dla organizacji. Fazy te są ze sobą silnie powiązane i teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w metodykach zwinnych próbować realizować je zgodnie ze sztuką, w krótszych cyklach, ale praktycznie gryzie się to z samą ideą przeprowadzania zmian w sposób zwinny.

W TOGAFie® nie wartościujemy zmian, które planujemy, a przedstawiony sposób na budowanie architektury składa się z sekwencyjnego procesu, który, żeby działał dobrze, musi być wykonywany zgodnie z przedstawionymi ramami. W TOGAFie® mamy miejsce na swobodę działań, które realizujemy, ale w obszarze fazy tworzenia architektury, w której jesteśmy. W efekcie tego, gdybyśmy chcieli stosować TOGAF® do wprowadzania zmian, które z założenia mają w możliwie szybkim czasie trafić na rynek, nie jesteśmy w stanie tego osiągnąć.

Oczywiście, że nie – pokazuje on, jak krok po kroku zbudować rozwiązanie, w oparciu o kompleksową architekturę korporacyjną. Jednak dla utrzymania przewagi rynkowej dzisiejszych organizacji znacznie ważniejsze jest szybsze zauważanie zmian na rynku i podejmowanie w związku z tym odpowiednich działań.

W samej koncepcji TOGAF® został opracowany do przeprowadzania ogromnych transformacji cyfrowych całej organizacji, a nie szybkich reakcji na zmiany wywołane przez rynek. Organizacje przechodzą transformacje zwinne, po to, żeby efektywniej działać, przynosić szybciej wartość dodaną wszelkich działań i inicjatyw, a także budować silną pozycję na rynku. Sekwencja działań i ich kompleksowość, żeby zrealizować daną inicjatywę staje się mniej istotna.

W odpowiedzi na to wyzwanie powstał nowy standard – Open Agile Architecture™. Został opublikowany 29. września 2020 roku i powstał w odpowiedzi na lukę, jaką stanowi brak oficjalnych dobrych praktyk tworzenia architektury zwinnej, która nie będzie stoperem, a przyśpieszaczem wdrożeń zwinnych transformacji całych organizacji.

Jednym z kluczowych punktów świeżutkiego standardu Open Agile Architecture™ jest zupełnie nowy sposób tworzenia architektury. Praktycy The Open Group® pokazują podejście, którego podstawą jest ekosystem organizacji, a jej filarami klient i jego doświadczenia, doświadczenia pracownika i produkty. Nie narzucają nam żadnego konkretnego cyklu tworzenia architektury, a wskazują jedynie style architektoniczne, które możemy wykorzystać do zbudowania architektury, w której ma się znaleźć odzwierciedlenie kilku istotnych obszarów organizacji, które pokazane są na poniższym diagramie.

Technologia natomiast pełni bardzo silną rolę wspierającą i grunt do budowania pozytywnych doświadczeń klienta, opartych o produkty spełniające jego potrzeby. Podejście to opiera się o dwa obszary: wymiary funkcyjne organizacji oraz perspektywy operacyjne. Wymiary funkcyjne dzielą się na dwie grupy: to, co organizacja “robi” oraz to, czym organizacja „jest”. Podział ten stanowi punkt wyjściowy do rozpoczęcia prac nad tworzeniem architektury w sposób zwinny. Po pierwsze, początkiem prac powinna być analiza i głośna artykulacja tego, czym organizacja jest, czyli próba odpowiedzi na takie pytania jak m.in.:

• jakie posiadamy produkty?
• jakie kluczowe operacje wykonujemy?
• jak wygląda nasza struktura organizacyjna?
• jakie są nasze sposoby na utrzymanie porządku w organizacji?

W drugiej kolejności konieczne jest zrozumienie tego, co organizacja robi, żeby się rozwijać i utrzymać swoją pozycję na rynku. W tym obszarze, według The Open Agile Architecture Standard ™ pomóc ma projektowanie doświadczeń klienta i powiązane z nimi „journey maps”, zdefiniowanie łańcuchów wartości istniejących w organizacji oraz identyfikacja różnych rodzajów zdarzeń wpływających na działanie organizacji.

Jeśli chodzi o perspektywy operacyjne to zostały one zdefiniowane na trzech 

Definiuje sposób, w jaki przynosimy wartość klientowi

Definiuje zdolność organizacji do dostarczenia klientowi wartości dodanej w efektywny sposób, czyli to, co tak naprawdę organizacja robi, żeby przynieść klientowi oczekiwaną wartość

Definiuje i pokrywa obszar stosu technologicznego organizacji

To wszystko uzbrojone jest w konkretne działania w postaci tzw. klocków (ang. building blocks), które wskazują poziom szczegółowości i kierunek rozwoju każdej warstwy i etapu nowego podejścia do budowania architektury. Standard Open Agile Architecture ® odchodzi od definicji klocków, którą znaliśmy z TOGAFa®. W założeniu stanowił on rzeczywisty produkt prac architektonicznych, podzielonych w sposób warstwowy na produkty skupiające się w pierwszej kolejności na wysokopoziomowej architekturze biznesowej, potem architekturze systemu informacyjnego, aż do architektury technologii, które będą dane wymaganie realizować.

W standardzie Open Agile Architecture® widzimy zupełnie nowe podejście do tworzenia architektury, które nieśmiało kłania się i próbuje dostosować do głównych założeń metodyk zwinnych.

Najważniejszymi elementami działania i rozwijania organizacji są jej produkty i szybkość reakcji na zmieniające się otoczenie.

Najprostsze rozwiązania często sprawdzają się najlepiej, dlatego standard Open Agile Architecture® sugeruje odejście od rozwijania architektur domenowych, skupionych wokół zdolności biznesowych organizacji, a rozpoczęcie definiowania ich w kontekście produktów i modeli operacyjnych, które je wspierają. Taka zmiana podejścia do tworzenia architektury, pozwala na dostosowanie tego obszaru do zwinnych transformacji i wykorzystywania metodyk zwinnych w ogóle.

Wertując kolejne strony standardu, dowiecie się również wielu ciekawych sposobów i rad na prowadzenie zwinnej architektury w organizacji. Niemniej jednak, najważniejszy wniosek, jaki wysuwa się po zapoznaniu się z tym standardem, to zmiana sposobu myślenia o architekturze.

Jak możemy pomóc?

W dzisiejszych czasach firmy żyją zmianami. Nowe kanały, nowi klienci, nowe produkty, to wszystko wymaga ciągłego dostosowywania narzędzi IT. Nasz zespół postawił sobie jeden cel – sprawić, żeby nasi klienci nie tylko przeszli przez te zmiany niepoturbowani, ale by jak najlepiej wykorzystywali technologie do realizacji swoich celów biznesowych.

Pomagamy liderom IT oraz ich zespołom w procesie przemian technologicznych:

• Opracowujemy nowe modele operacyjne, procesy i struktury.
• Wspieramy w uruchamianiu praktyk architektonicznych i planujemy wspólnie z nimi mapy drogowe rozwoju systemów.
• Prowadzimy również organizacje poprzez zwinne transformacje, wspierając w uruchomieniu wcześniej wypracowanych koncepcji strategicznych.

Zapraszamy do kontaktu.