TNFD v1.0: (r)ewolucja zarządzania ryzykiem związanym ze środowiskiem i sprawozdawczości w tym zakresie

Czym właściwie jest TNFD?

Rządy, firmy i instytucje finansowe w coraz większym stopniu uznają i rozumieją kluczową rolę, jaką środowisko naturalne odgrywa w gospodarce, a także różne zależności, wpływy i ryzyka, ale też szanse, jakie natura stwarza dla biznesu. TNFD – międzynarodowa inicjatywa o globalnym zasięgu - opracowała założenia dotyczące zarządzania ryzykiem i ujawniania informacji umożliwiające organizacjom aktywne kształtowanie zależności i zakresu oddziaływania na środowisko naturalne. Ostatecznym celem założeń TNFD jest „współuczestnictwo w procesie zmiany kierunku globalnych przepływów finansowych - rezygnacji z finansowania działań szkodliwych dla środowiska na rzecz wspierania inicjatyw przynoszących mu korzyści".

Rekomendacje TNFD zostały dostosowane do innych globalnych standardów sprawozdawczości dotyczących środowiska i będą zachęcać do podjęcia wczesnych działań w zakresie ujawniania kwestii związanych ze środowiskiem. W szczególności założenia TNFD opierają się na podejściu opracowanym przez Grupę Roboczą ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (Task Force on Climate-related Financial Disclosures – TCFD). Oba podejścia przyjmują zalecenia dotyczące ujawniania informacji oparte na czterech filarach: ład korporacyjny, strategia, zarządzanie ryzykiem oraz miary i cele. Wszystkie z jedenastu zalecanych przez TCFD ujawnień w założeniach TNFD zostało dopasowanych do kwestii związanych ze środowiskiem, obok trzech dodatkowych zaleceń dotyczących zaangażowania oraz miejsca położenia aktywów w łańcuchu wartości. Założenia TNFD wprowadzają również nowy „system językowy" dotyczący środowiska, określający odpowiednie pojęcia i definicje oraz sześć ogólnych wymogów dotyczących ujawniania informacji, które wspierają wspólne podejście do ujawniania informacji związanych ze środowiskiem naturalnym. Obejmują one na przykład specyfikę miejsca oraz zaangażowanie interesariuszy. Architektura TNFD jest w ten sposób spójna z podejściem Międzynarodowej Rady Standardów Zrównoważonego Rozwoju (International Sustainability Standard Board - ISSB).

Założenia v 1.0 są wynikiem dwuletniej fazy projektowania i opracowywania założeń, w tym pilotażowej metodologii LEAP z udziałem ponad 200 organizacji.

Najważniejsze elementy z wersji v1.0

Ostateczna wersja ram TNFD zawiera rekomendacje dotyczące ujawniania informacji oraz dodatkowe wytyczne, takie jak podejście do analizy scenariuszowej oraz wytyczne dla poszczególnych sektorów. W naszym artykule skupiliśmy się na trzech najważniejszych elementach rekomendacji TNFD: istotności, najważniejszych dodatkowych wytycznych i dostosowaniu do innych standardów.

1. Istotność

Organy regulacyjne na całym świecie coraz częściej przyjmują koncepcję istotności w raportowaniu zrównoważonego rozwoju. W związku z tym, że różne jurysdykcje stosują różne podejścia do istotności, organizacje korzystające z rekomendacji TNFD mogą wybrać wytyczne dotyczące definicji, z których chciałyby skorzystać. TNFD zaleca jednak, aby organizacje stosowały jako punkt odniesienia następującą definicję istotnych informacji przyjętą przez ISSB w odniesieniu do ryzyka i szans związanych ze zrównoważonym rozwojem:

Informacja jest istotna, jeżeli można w sposób uzasadniony oczekiwać wpływu jej pominięcia, zniekształcenia lub wymieszania z innymi informacjami na decyzje, podejmowane przez głównych użytkowników ujawnianych informacji na podstawie tych sprawozdań…

Ponadto organizacje mogą zdecydować się na zastosowanie podejścia opartego na istotności wpływu, takiego jak określone w Globalnej Inicjatywie Sprawozdawczej (Global Reporting Initiative - GRI) lub unijnej dyrektywie w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (EU’s Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD), która również określa zastosowanie podwójnej istotności. Zgodnie z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości w zakresie Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), temat zrównoważonego rozwoju jest istotny z perspektywy wpływu, jeśli ma rzeczywisty lub potencjalny znaczący wpływ na ludzi lub środowisko, w tym te obszary, które są bezpośrednio związane z własną działalnością, produktami lub usługami, lub poprzez relacje biznesowe.

W oczekiwaniu na większe dostosowanie globalnych standardów sprawozdawczości w przyszłości, możliwość stosowania różnych podejść do oceny istotności zapewnia organizacjom pewną elastyczność. Na przykład ISSB i GRI koordynują obecnie swoje prace w celu określenia wzajemnie powiązanego podejścia do raportowania zrównoważonego rozwoju. Niezależnie od przyjętego przez organizację podejścia do istotności, TNFD zaleca, aby wszystkie cztery rodzaje kwestii związanych ze środowiskiem (zależności, wpływy, ryzyka i szanse) zostały przynajmniej zidentyfikowane i ocenione.

2. Najważniejsze wytyczne TNFD

Po przeprowadzeniu pilotażu i uzyskaniu informacji zwrotnych z rynku, TNFD opracowała szeroki zakres przydatnych wytycznych, prowadzących organizacje przez procesy identyfikacji, oceny i zarządzania kwestiami związanymi ze środowiskiem naturalnym. Poniżej omawiamy najważniejsze wytyczne, a mianowicie zintegrowaną metodologię LEAP, wskaźniki ujawniania informacji i analizę scenariuszową.

a. Metodologia LEAP

Wytyczne dotyczące oceny i zarządzania kwestiami związanymi ze środowiskiem obejmują zintegrowaną metodologię krok po kroku zwaną LEAP. Składa się ona z następujących czterech etapów:

• Położenie (Locate): Identyfikacja interakcji organizacji ze środowiskiem naturalnym;
• Ocena (Evaluate): Ocena zależności i oddziaływań związanych ze środowiskiem naturalnym;
  
• Określenie (Assess): Określenie zagrożeń i szans związanych ze środowiskiem naturalnym;
• Przygotowanie (Prepare): Sformułowanie odpowiedzi organizacji na istotne kwestie związane ze środowiskiem naturalnym oraz sprawozdawczość.

Każdy etap zawiera pytania poparte wskazówkami interpretacyjnymi, takimi jak przewidywane wyniki. Na przykład pytanie L1 „Jakie są działania naszej organizacji w podziale na sektory i łańcuchy wartości? Gdzie znajdują się nasze bezpośrednie operacje?" zawiera trzy pytania pomocnicze dotyczące sektorów, łańcuchów wartości i obszarów geograficznych. Oczekiwanym rezultatem może być lista i/lub mapa lokalizacji wrażliwych pod względem ekologicznym w zakresie operacyjnym organizacji.

LEAP został opracowany jako proces iteracyjny i ciągły, zgodny z praktykami zarządzania ryzykiem organizacji i jej cyklami sprawozdawczymi. Spodziewamy się, że metodologia LEAP będzie miała praktyczne zastosowanie do istniejących procesów zarządzania ryzykiem w organizacjach. Różnice w modelach biznesowych oraz różnice między sektorami i lokalizacjami oznaczają, że nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania dla organizacji w zakresie identyfikacji ryzyka i szans związanych ze środowiskiem naturalnym. Oznacza to elastyczność dla organizacji, które mają już wdrożony podobny proces. W takich przypadkach metodologię LEAP można wykorzystać jako listę kontrolną, aby upewnić się, że istniejące procesy wewnętrzne odpowiednio uwzględniają ryzyka i szanse związane ze środowiskiem. Organizacje mogą stosować istniejące założenia zarządzania ryzykiem korporacyjnym, procesy i narzędzia, ponieważ LEAP jest zgodny z COSO i ISO 31000. Podobnie jak w przypadku wdrożenia związanego z klimatem, w razie potrzeby można wprowadzić modyfikacje w takich obszarach, jak aspekty czasowe oceny i kryteria tolerancji ryzyka.

b. Wskaźniki i miary ujawniania informacji

TNFD zaleca wskaźniki i miary ujawniania informacji, przy czym wskaźnik jest zmienną, która zapewnia środki do pomiaru kwestii związanych ze środowiskiem (np. zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi), a miara jest bardziej szczegółowym standardem pomiaru (np. całkowita waga użytych lub sprzedanych tworzyw sztucznych). Zalecane miary ujawniania informacji są podzielone na podstawowe wskaźniki (publikowane na zasadzie „przestrzegaj lub wyjaśnij") oraz sektory dodatkowe (zalecane, ale niewymagane). Jednym z przykładów podstawowego wskaźnika jest ilość odprowadzanych ścieków, która może być mierzona objętością odprowadzanej wody (całkowitej, słodkiej lub innej), w tym stężeniem głównych zanieczyszczeń. Dodatkową miarą może być całkowita objętość ścieków, która została zredukowana, ponownie wykorzystana lub poddana recyklingowi przez organizację.

Włączenie celów związanych ze środowiskiem jest istotnym aspektem pełnego ujawnienia, ale ustalenie celów w tym obszarze będzie stanowiło wyzwanie dla wielu podmiotów, zwłaszcza w przypadku braku globalnych celów, takich jak GBF i Science Based Targets Network (SBTN).

Zalecamy zwrócenie uwagi na więcej wytycznych dla podmiotów wdrażających, które pojawią się na początku 2024 roku. TNFD przeprowadza przedłużony okres konsultacji w sprawie miar, a także współpracuje z SBTN w zakresie ustalania celów. Zalecamy również, aby przy wyborze swoich miar organizacje rozważyły cele, do których się zobowiązały lub które muszą osiągnąć (cele organizacyjne lub związane z polityką). W związku z tym, że miary będą zgodne z głównymi standardami i wytycznymi, może się okazać, że wiele organizacji już raportuje niektóre z nich.

c. Analiza scenariuszowa

Analiza scenariuszowa pomaga organizacjom w badaniu potencjalnej ewolucji ich ryzyk i szans związanych z naturą poprzez opracowywanie przyszłościowych scenariuszy. Obejmuje to również ocenę i testowanie na ile solidna jest ich strategia biznesowa i planowanie finansowe.
Organizacje coraz częściej włączają scenariusze klimatyczne do swoich procesów strategicznego planowania i podejmowania decyzji. TNFD podkreśla, że jedną z kluczowych różnic między scenariuszami dotyczącymi środowiska naturalnego i klimatu jest to, że kwestie związane ze środowiskiem są zależne od położenia. Na przykład wpływ działalności gospodarczej jest większy w przypadku lokalizacji wrażliwych ekologicznie, podczas gdy wpływ pominięcia emisji gazów cieplarnianych nie ma tego znaczenia dla położenia geograficznego. TNFD zidentyfikowała cztery dopasowane scenariusze środowiskowe wykorzystujące podejście dwuosiowe, które jest ściśle powiązane ze scenariuszami ryzyka fizycznego i przejściowego (patrz rysunek 2):

Rysunek 2: Podejście do analizy scenariuszowej zalecane przez TNFD. Źródło: TNFD v1.0

Ilościowe scenariusze środowiskowe gotowe na potrzeby rynku, porównywalne z istniejącymi scenariuszami klimatycznymi, są (w wersji v1.0) nadal w fazie opracowywania. Ponadto, integracja celów Globalnych Ram Bioróżnorodności (Global Biodiversity Framework - GBF) z analizami scenariuszowymi znajduje się obecnie w fazie początkowej. W związku z tym TNFD zaleca rozpoczęcie działań od uczestnictwa w warsztatach z ekspertami merytorycznymi w celu ukształtowania pierwszych zadań. Wytyczne dotyczące scenariuszy przedstawiają podejście krok po kroku do przeprowadzenia tego zadania.

Korzystne dla organizacji byłoby rozpoznanie, jakie wnioski można wyciągnąć z analizy scenariuszy klimatycznych i śledzenie publikacji przyszłych scenariuszy środowiskowych, takich jak te udostępniane przez Network for Greening the Financial System (NGFS), spodziewane w czwartym kwartale 2024 roku.

3. Dostosowanie do innych standardów

Główne informacje zwrotne z rynku na etapie konsultacji TNFD dotyczyły liczby różnych założeń i standardów ujawniania informacji na temat środowiska. W związku z tym TNFD współpracowała (i współpracuje) z innymi organami ustanawiającymi standardy, w tym ISSB, GRI, EFRAG i CDP, aby zapewnić, że rekomendacje TNFD będą współgrać z istniejącymi standardami.

Plany na przyszłość

Po wydaniu wersji 1.0. TNFD, Grupa skoncentruje się na inicjatywach budowania potencjału z szeregiem partnerów, w celu zwiększenia prawdopodobieństwa dobrowolnego przyjęcia jej zaleceń przez rynek. Obejmie to opracowanie dodatkowych wytycznych technicznych, w szczególności w zakresie ilościowych metodologii w zakresie analizy scenariuszowej. Grupa podejmie również działania informacyjne w celu rozpowszechnienia wiedzy na temat rekomendacji TNFD. Rządy są zobowiązane do realizacji Celu 15 GBF i ujawniania informacji związanych ze środowiskiem a rekomendacje TNFD mogą być przydatne dla spełnienia powyższych wymogów.