Ryzyka klimatyczne tematem przewodnim raportu World Economic Forum

Artykuł

Ryzyka klimatyczne tematem przewodnim raportu World Economic Forum

Jakie ryzyka najbardziej wpłyną na naszą przyszłość?

Przełom roku to czas podsumowań i budowania projekcji na tę najbliższą, ale również nieco dalszą przyszłość. Pomimo lekcji, jaką odrobiła globalna gospodarka w minionych latach w związku z pandemią i wielu niewiadomych co do powrotu gospodarki na tory wzrostu gospodarczego, mało kto jednak tak szybko spodziewał się kolejnego kryzysu i dalszego wzrostu niepewności co do perspektyw wzrostu ekonomicznego, wywołanego tym razem wojną w Ukrainie. Przyszłość rysuje się w barwach naznaczonych dalszymi zawirowaniami w gospodarce, brakiem stabilności geopolitycznej i widmem kryzysu klimatycznego, który zagraża całemu ekosystemowi na ziemi.

Raport WEF – klimat tematem przewodnim

Najnowsza edycja raportu World Economic Forum1  (WEF) po raz kolejny prezentuje kluczowe ryzyka z jakimi prawdopodobnie będzie mierzyć się społeczeństwo i globalna gospodarka w bliższej i nieco dalszej przyszłości. Przedstawione w dokumencie prognozy zostały zbudowane między innymi na podstawie badania przeprowadzonego wśród ponad 1 200 przedstawicieli biznesu, nauki, sektora publicznego i organizacji pozarządowych.

W perspektywie krótkoterminowej zestawienie najczęściej wymienianych ryzyk otwiera spirala wzrostu kosztów życia, która już dziś odczuwalna jest w wielu miejscach na świecie. W tej samej kategorii, w niechlubnej pierwszej dziesiątce, znajdują się także zagrożenia związane z polaryzacją społeczeństwa oraz z wymuszoną migracją. Następnie, aż pięć na dziesięć kluczowych ryzyk to zagrożenia środowiskowe i klimatyczne:

  • Katastrofy naturalne i ekstremalne zjawiska pogodowe,
  • Niepowodzenie działań w kierunku mitygacji i adaptacji do zmiany klimatu,
  • Szkody w środowisku o dużej skali,
  • Zniszczenie środowiska na dużą skalę,
  • Kryzys związany z zasobami naturalnymi.

Co jednak najbardziej wyróżnia tę edycję raportu, to fakt, że po raz pierwszy od dekad wśród wielu głosów pojawiają się ryzyka związane z konfliktem zbrojnym na tle geopolitycznym, w tym z użyciem broni nuklearnej, jak również z poważnymi kryzysami wewnątrzpaństwowymi. Zagrożenia tego typu nie były w ostatnich latach poważnie rozważane przez kadry zarządzające i ekonomistów w krajach rozwiniętych.

W perspektywie dziesięcioletniej najczęściej wymieniane ryzyka dotyczą przede wszystkim zmiany klimatu oraz kryzysu bioróżnorodności, będącego niejako jego konsekwencją. Równie często wymieniane było także ryzyko wymuszonej migracji ludności i głęboka polaryzacja społeczeństwa. Prawdopodobieństwo wybuchu konfliktu geopolitycznego, choć nadal wysokie, w dłuższej perspektywie nieco spada.

W obu projekcjach wymieniane jest także obecne już dziś zagrożenie cyberprzestępczością.

W analizie tego specyficznego układu zestawienia nie powinno zabraknąć weryfikacji wzajemnych powiązań pomiędzy niektórymi kategoriami. Pomoże to bowiem lepiej zrozumieć kaskadę potencjalnych skutków materializacji wymienionych ryzyk.

  1. Długotrwałe koszty społeczne i ekonomiczne wynikające z pandemii nie zniknęły z dnia na dzień a koszty transportu wysokotonażowego zostały z nami na dłużej. Kiedy presja COVID-19 zaczynała maleć, w odpowiedzi rosły emisje CO2, jako sygnał odradzającej się gospodarki. Wybuch wojny w Ukrainie spowodował drastyczny wzrost kosztów energii i cen żywności.
    Efektem tego jest rosnąca inflacja i wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Banki centralne odpowiedziały zacieśnianiem polityki monetarnej, kładąc kres erze taniego i powszechnie dostępnego kredytu. Następstwem jest wzrost napięć społecznych i pogłębienie nierówności między grupami społecznymi, krajami i regionami.
    Jak zauważa w swoim raporcie UN Environment Program2, przy ogromie cierpienia i wielu stratach ludzkich, jakie są następstwem działań wojennych, zwiększają one również emisje gazów cieplarnianych i prowadzą do gwałtownej degradacji środowiska naturalnego, w tym do niekontrolowanego wycieku szkodliwych związków chemicznych do gleby i wód rzecznych.
  2. Wyższe koszty prowadzenia działalności przez sektor prywatny oraz ogromne wydatki, które poniosły rządy w ostatnich latach prowadzą do priorytetyzacji krótkoterminowych działań strategicznych i odłożenia w czasie inicjatyw związanych ze zmianą klimatu. Jednocześnie, pomimo stale zwiększającej się świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń będących jego konsekwencją, są to ryzyka, na które według raportu WEF jesteśmy najmniej przygotowani. Na 32 pozycje przedstawione w zestawieniu, wszystkie ryzyka klimatyczne i środowiskowe znajdują się w ostatniej dziesiątce, jeśli chodzi o percepcję gotowości na ich materializację3.
  3. Brak działań mitygacyjnych lub ich niedostateczna skala spowoduje kaskadę negatywnych skutków, która może doprowadzić do załamania gospodarki, szczególnie w krajach najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu.

    Zgodnie z raportem ONZ4  nawet przy implementacji dzisiejszych zobowiązań klimatycznych, do końca tego stulecia szacuje się wzrost temperatury o 2,5oC. Pomimo głoszonych ambicji i kolejnych porozumień międzypaństwowych, takich jak COP27, ostatnie dane wskazują na stały wzrost emisji gazów cieplarnianych5. Jednocześnie IPCC6  wskazuje, że w celu zatrzymania globalnego ocieplenia na poziomie 1,5oC, emisje gazów cieplarnianych muszą spaść o 45% do 2030 roku7. Wniosek, wobec tego nie jest niestety optymistyczny. Według WEF szanse na zatrzymanie wzrostu temperatury na tym poziomie są nikłe.

    Szczególnie związany z negatywnymi skutkami zmiany klimatu jest spadek bioróżnorodności, określany przez niektórych jako tzw. „szóste masowe wymieranie”8 .
    Kryzys ten będzie prawdopodobnie w najbliższych latach stopniowo ograniczał nasze możliwości utrzymania zrównoważonego wzrostu, w tym zapewnienia odpowiedniej produkcji rolnej i rybołówstwa dla stale rosnącej populacji.
  4. Skutki zmiany klimatu, takie jak wzrost temperatury i spadek dostępu do wody pitnej, ale też coraz częstsze i bardziej gwałtowne zjawiska atmosferyczne, pogłębiająca się polaryzacja społeczeństwa i nieefektywne organy państwowe już dziś napędzają migrację ludności z krajów rozwijających.
    Może to prowadzić do rosnących napięć w Europie, co z resztą w minionych latach było już widoczne oraz będzie stanowić istotne wyzwanie dla infrastruktury, budżetów państw i polityki społecznej.


Raport Deloitte potwierdza nastroje wśród kadry zarządzającej

Raport "CxO Sustainability 2023"

Przeczytaj raport

Powyższe zagrożenia wpływają również na nastroje i działania sektora prywatnego. Najnowszy Raport Deloitte „2023 CxO Sustainability Report” podkreśla wysoki poziom niepokoju, jaki zmiana klimatu wywołuje wśród kadry zarządzającej9.

Badanie Deloitte przeprowadzone wśród ponad 2 000 dyrektorów zarządzających w 24 krajach wskazuje, że zmiana klimatu jest jednym z najważniejszych zagrożeń dla firm. 42% badanych umieściło ją w gronie trzech najpilniejszych kwestii, przed takimi wyzwaniami jak innowacje, rywalizacja o najlepszych pracowników czy problemy w łańcuchu dostaw. Jedynie niepewna perspektywa gospodarcza w najbliższych latach była wskazywana częściej.

Niemal wszyscy respondenci wskazali, że zmiany klimatu dotknęły ich organizacje w ciągu ostatniego roku a aż 82% przyznało, że odczuło je personalnie jako fale upałów, ograniczony dostęp do wody czy też częstsze i bardziej intensywne zjawiska pogodowe.

Pomimo istotnych zakłóceń w łańcuchu dostaw i rosnących cen energii wywołanych wojną w Ukrainie, badani zidentyfikowali zmianę klimatu jako czynnik napędzający wysokie koszty i niedobór zasobów. Firmy już dziś dostrzegają również zmiany w decyzjach zakupowych konsumentów, obowiązkach regulacyjnych i negatywnych konsekwencjach degradacji środowiska i zjawisk pogodowych.

${alt}
Kliknij grafikę aby powiększyć

${alt}
Kliknij grafikę aby powiększyć

Jednocześnie, większość badanych pozostaje optymistami i ma nadzieję na uniknięcie najbardziej ekstremalnych skutków zmiany klimatu. Będąc jednak świadomym tego zagrożenia, pomimo inflacji, wojny i turbulencji na światowych rynkach w ubiegłym roku, wielu firmom udało się przyspieszyć działania na rzecz zrównoważonego rozwoju.

${alt}
Kliknij grafikę aby powiększyć

Czynnikami napędzającymi działania firm są między innymi aktywizm klimatyczny pracowników (64%) i regulacje (68%), jednak presja płynie niemal ze wszystkich stron.

Pomimo coraz częstszych inicjatyw klimatycznych, mało prawdopodobne jest, że działania te rzeczywiście wpływają na zmianę kultury organizacyjnej i tylko w niewielkim stopniu na znaczącą transformację w kierunku net-zero firm. Jedynie 29% respondentów uważa, że sektor prywatny jest w wysokim stopniu zaangażowany w przeciwdziałanie zmianie klimatu.
Powinno się to jednak zmienić w związku z nadchodzącymi regulacjami, takimi jak między innymi dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). (Więcej na ten temat w tym artykule) Ponadto, spodziewane jest również zwiększenie kosztów pozyskania kapitału dla firm, które nie podejmują wymaganych lub wystarczająco ambitnych działań związanych z klimatem.

Wsparcie oferowane przez zespół Deloitte

Firmy dostrzegają pozytywne efekty działań wspierających zrównoważony rozwój, takie jak poprawa wizerunku, wzrost satysfakcji konsumentów czy też zaangażowania i dobrostanu pracowników.
Z drugiej strony, przez brak odpowiednich narzędzi, wyzwaniem dla kadry zarządzającej pozostaje zdefiniowanie długoterminowych szans wpływających na działalność samego przedsiębiorstwa oraz potencjalne generowanie dodatkowych przychodów.

Zespół Deloitte oferuje wsparcie w identyfikacji i analizie zarówno ryzyk jak i szans klimatycznych, które usprawnią zarządzanie i przygotowanie do nieodległych obowiązków regulacyjnych, jak również wykorzystanie przewag płynących z odpowiednio wczesnego dostrzeżenia tych obszarów rynku, gdzie zmiany klimatu mogą mieć pozytywne efekty. Pomożemy zbadać i zrozumieć specyficzne ryzyka klimatyczne jakie mogą dotknąć spółkę oraz pomożemy zaplanować działania mitygacyjne lub adaptacyjne. Nasze wsparcie wpłynie również na podniesienie świadomości kadry zarządzającej i pracowników.

Skontaktuj się z nami!

[1] World Economic Forum, “Global Risks Report”, 2023, https://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2023.pdf

[2] United Nations Environment Programme, “The Environmental Impact of the Conflict in Ukraine”, 2022, https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/40746/environmental_impact_Ukraine_conflict.pdf

[3] World Economic Forum, “Global Risks Report”, 2023, https://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2023.pdf

[4] United Nations Climate Change, Press Release, 26.10.2022, https://unfccc.int/news/climate-plans-remain-insufficient-more-ambitious-action-needed-now

[5] 2021 data. World Meterological Organization, Greenhouse Gas Bulletin, 26 October 2022.

[6] UN’s Intergovernmental Panel on Climate Change

[7] UN’s Intergovernmental Panel on Climate Change, “Sixth Assessment Report”, 2022, https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/

[8] World Wildlife Foundation, “What is the sixth mass extinction and what can we do about it?”, https://www.worldwildlife.org/stories/what-is-the-sixth-mass-extinction-and-what-can-we-do-about-it

[9] Deloitte, CxO Sustainability Report, 2023, https://www.deloitte.com/global/en/issues/climate/content/deloitte-cxo-sustainability-report.html

Czy ta strona była pomocna?