Projekt nowej Ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych z dnia 1 października 2018 r. został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów

Podstawowe zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych pozostają bez zmian - ustawa dotyczyć ma wszystkich osób prawnych, spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa oraz polskich oddziałów podmiotów zagranicznych. Dla przypisania spółce odpowiedzialności wystarczające będzie, że czyn zabroniony zostanie popełniony. Organy ścigania nie będą musiały ustalić wcześniej sprawcy. Postępowanie przeciwko podmiotowi będzie więc mogło zostać wszczęte jeżeli zajdzie uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego oraz gdy przemawiać będzie za tym interes społeczny. Bez zmian pozostaje także wysokość kar (od 30.000,00 do 30.000.000,00 zł) oraz zakres środków karnych.

Według najnowszego projektu ustawy podmiot zbiorowy odpowiadać będzie za czyn zabroniony, do popełnienia którego doszło w wyniku (i) działania lub zaniechania organu podmiotu zbiorowego (np. zarządu lub rady nadzorczej), (ii) umyślnego działania lub zaniechania członka tego organu lub (iii) niezachowania przez podmiot zbiorowy wymaganej w danych okolicznościach ostrożności, mimo że możliwe było przewidzenie, że do popełnienia czynu zabronionego może dojść.

Dodatkowo podmiot zbiorowy będzie musiał liczyć się z odpowiedzialnością za czyn zabroniony, do którego popełnienia doszło w związku z działalnością podmiotu, jeżeli został popełniony przez:

1. osobę działającą w imieniu lub interesie podmiotu zbiorowego w związku z jego reprezentacją,
2. osobę dopuszczoną do działania w imieniu podmiotu przez jej organ, członka organu lub inną osobę uprawnioną do reprezentowania podmiotu zbiorowego,
3. osobę zatrudnioną przez podmiot zbiorowy,
4. podwykonawcę lub innego przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, która popełniła czyn zabroniony w związki z wykonywaniem umowy z podmiotem zbiorowym (np. osoby współpracujące z podmiotem na podstawie umów B2B), jeżeli podmiot zbiorowy chociażby pośrednio osiągnął korzyść majątkową w związku z tym czynem.

Przesłanki odpowiedzialności podmiotu zbiorowego opierać będą się na winie w wyborze, nadzorze oraz organizacji. Nowy projekt wskazuje wprost na to, w jakich przypadkach można mówić o tej ostatniej, która wydaje się najbardziej skomplikowaną. W projekcie możemy więc przeczytać, że zajdzie ona, gdy m.in. nie zostały określone zasady postępowania w przypadku zagrożenia popełnieniem czynu zabronionego, czy też nie został określony zakres odpowiedzialności organów podmiotu zbiorowego, jego komórek organizacyjnych, pracowników lub osób uprawnionych do działania w jego imieniu lub interesie.

Od odpowiedzialności tej można będzie się uwolnić wykazując, że organy podmiotu i osoby uprawnione do działania w jego imieniu wykazały się należytą starannością wymaganą w danych okolicznościach w organizacji tego podmiotu i w nadzorze nad nim. Szczególny nacisk podmioty powinny położyć więc na wprowadzenie skutecznego programu compliance.

W przeciwieństwie do treści ostatniego projektu z dnia 5 września 2018 r., o którym pisaliśmy w jednym z poprzednich alertów*, w treści obecnego nie znajdujemy już zapisu pozwalającego na automatyczne uwolnienie się podmiotu od odpowiedzialności w przypadku wykonywania cyklicznych (raz na 2 lata) audytów zgodności i ryzyka. Nie oznacza to jednak, że narzędzie to straci na znaczeniu – należyta staranność wymaga bowiem nie tylko wprowadzenia odpowiednich procedur do organizacji, ale także weryfikacji ich poprawnego wykonania. 

O szczegółach projektu oraz możliwościach uniknięcia odpowiedzialności, o której mowa w projekcie, opowiemy Państwu szerzej w trakcie bezpłatnego seminarium online 15 listopada 2018 r., godz. 10:00.

Zapraszamy do rejestracji!