Artykuł
Czas zaplanować dodatkowy dzień wolny za święto w sobotę
Praktyczne kwestie określania dnia wolnego za święto w sobotę
Strefa Pracodawcy 41/2023 | 11 października 2023 r.
W 2023 roku Święto Niepodległości obchodzone jedenastego listopada wypada w sobotę. W jaki sposób powinno się ogłosić termin odbioru dnia wolnego, do kiedy pracodawca powinien to zrobić, co ze świętami wypadającymi w niedzielę, jak postąpić w przypadku choroby pracownika w dniu święta oraz inne zasady obowiązujące przy wyznaczaniu dnia wolnego za święto w sobotę.
Jak wynika z art. 130. § 2. Kodeksu Pracy (dalej k.p.) każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Innymi słowy, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zarówno dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, jak i dzień wolny z tytułu święta przypadającego w innym dniu niż niedziela.
Sposób obliczenia wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym określa art. 130. § 1. k.p.:
- pomnożyć 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym;
- dodać do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku;
- odjąć po 8 godzin za każde święto wolne od pracy przypadające w dniu innym niż niedziela.
Przykład 1.
Liczba pełnych tygodni w listopadzie 2023 r. to 4. Liczba dni pracujących wystających poza pełne tygodnie w listopadzie wynosi 2. Liczba świąt wypadających w inne dni niż niedziela to 2. Zatem wymiar czasu pracy w listopadzie wyniesie 160 godzin, zgodnie z wyliczeniem:
4 tyg. x 40 godz. = 160 godzin
160 godzin + 16 godzin (2 dni wystające poza pełne tygodnie to środa 29 listopada i czwartek 30 listopada) = 176 godzin
176 godzin – 16 godzin (dwa święta – 1 i 11 listopada) = 160 godzin
Udzielenie dnia wolnego z tytułu święta przypadającego w wolną sobotę powinno nastąpić w ramach przyjętego/ustalonego u pracodawcy okresu rozliczeniowego.
Pracodawca wyznacza termin dnia wolnego samodzielnie, nie ma obowiązku uzgodnienia go z pracownikami. Ustanowienie terminu następuje poprzez ogłoszenie go ramach zarządzenia lub obwieszczenia lub w inny sposób przyjęty u pracodawcy.
Za święto wypadające w niedzielę pracownik nie otrzymuje dodatkowego dnia wolnego. Art. 130. k.p. § 2. wskazuje jasno, że jedynie każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Pracownikowi należy się jeden cały dzień wolny od pracy z tytułu odbioru za święto przypadające w sobotę. W przypadku zmiany wymiaru etatu przez pracownika, pracodawca powinien udzielić mu dnia wolnego, jak i ustalić dla niego nowy obowiązujący wymiar czasu pracy.
Przykład 2.
Pracodawca wdrożył 3 miesięczny okres rozliczeniowy obejmujący miesiące październik-grudzień i planuje oddać pracownikom dzień wolny za święto 11 listopada 2023 r. w dniu 22 grudnia 2023 r.
Pracownik z dniem 1 grudnia 2023 r. przejdzie z całego etatu na pół etatu. W listopadzie 2023 r. wymiar dnia pracy dla pracownika będzie wynosił 8 godzin, w grudniu 2023 r. będą to już 4 godziny.
Czyli wyznaczony dzień wolny na 22 grudnia 2023 r. przypadać będzie na 4-godzinny dzień pracy pracownika. Pracodawca przyznaje pracownikowi 1 dzień wolny w wymiarze 4 godzin. Tym samym, błędnym byłoby potraktowanie tego przypadku jako 8 godzin i przyznanie pracownikowi 2 dni.
Rozwiązanie stosunku pracy w trakcie trwania okresu rozliczeniowego nakłada na pracodawcę obowiązek ustalenia dla pracownika wymiaru czasu pracy od początku okresu rozliczeniowego do dnia rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli w tym okresie wystąpi święto przypadające w sobotę, pracownik ma obowiązek odebrania dnia wolnego udzielonego przez pracodawcę w terminie przez niego wskazanym.
Pracownikowi, który będzie zatrudniony po dacie 11 listopada 2023 r., nie będzie przysługiwał dodatkowy dzień wolny z tytułu święta 11 listopada 2023 r. Dla pracowników, którzy zostają zatrudnieni w trakcie biegnącego okresu rozliczeniowego, obowiązujący wymiar czasu pracy należy ustalić od dnia nawiązania stosunku pracy do końca przyjętego okresu rozliczeniowego.
Jeśli pracownik ma zwolnienie lekarskie, które obejmuje okresem swojego trwania również święto przypadające w sobotę, to nie traci on prawa do dnia wolnego. Ważne, aby zwolnienie lekarskie nie przypadało na dzień wyznaczony przez pracodawcę jako dzień wolny za święto. Wtedy sytuacja jest już odmienna - pracownik traci prawo do dnia wolnego, ponieważ pracodawca nie ma obowiązku wyznaczenia innego dnia wolnego.
Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi dodatkowy dzień wolny od pracy, również wtedy, gdy święto przypadało w dniu wyznaczonym jako dzień pracy dla pracownika. Dla pracowników, których praca jest planowana na dni świąteczne, również obowiązuje zasada, zgodnie z którą każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin (130 § 2 k.p.).
Konsekwencje dla pracodawców
Nieudzielenie pracownikowi przysługującego dnia wolnego za święto przypadające w sobotę byłoby wykroczeniem mieszczącym się w kategorii naruszenia podstawowych praw pracowniczych. Wykroczenie to podlega karze grzywny w wysokości od 1 do 30 tysięcy złotych.
Dodatkowo, w takiej sytuacji (przysługujący a nieodebrany dzień wolny za święto przypadające w sobotę), w wyniku przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownikowi należy wypłacić wynagrodzenie i dodatek z tytułu godzin nadliczbowych w wysokości 100% wynagrodzenia - zgodnie z art. 1511 § 2 k.p.
Autorzy:
