Zakaz handlu w niedziele od 1 stycznia 2018 r.

Co wiemy po wczorajszym posiedzeniu?

Zakaz ma obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. i ma dotyczyć 24 niedziel w roku kalendarzowym. Wszystkie placówki objęte zakazem (detal, hurt itd.) będą mogły działać w drugą i czwartą niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego. Zakaz ma również obowiązywać jak dotychczas w święta. Dlatego, jeżeli w „niedzielę handlową” przypadnie święto,  to zakaz obejmie także tę niedzielę.

Projekt wprowadza odrębną regulację dotyczącą 24 grudnia oraz Wielkiej Soboty, w które to dni handel ma być zakazany po godzinie 14.00. Zgodnie z ustawą pracownik ma zachowywać prawo do wynagrodzenia za zmniejszony wymiar czasu jego pracy. Nie wiadomo, czy według autorów projektu zapis ten oznacza, że w te dni pracodawca nie może zaplanować pracy w takim wymiarze do godziny 14:00, aby nie musieć ponosić ciężaru ekonomicznego wynikającego z zakazu (przesuwając nieprzepracowane godziny na inny dzień w okresie rozliczeniowym).

Praca w niedzielę według posłów to okres kolejnych 24 godzin między 24.00 w sobotę a 24.00 w niedzielę. Nastąpiła zmiana w stosunku do pierwotnej propozycji, która zakazem obejmowała okres do 6.00 rano w poniedziałek. Na posiedzeniu podkomisji wnioskodawcy domagali się przywrócenia poprzedniego brzmienia przepisu.

Zakaz ma objąć prowadzenie handlu i wykonywanie czynności związanych z handlem w placówkach handlowych, do których ustawa zalicza sklepy, hurtownie, domy towarowe itp. Na tę chwilę nie potrafimy jeszcze przesądzić, czy na pewno centra dystrybucyjne są poza zakazem pracy w niedziele, a to z tego powodu, że nowa wersja ustawy wprowadza bardzo ogólną definicję handlu i czynności związanych z handlem, a jednocześnie specyficzną definicję placówki handlowej.

Zgodnie z nową wersją projektu:

• za placówkę handlową uznawane będą obiekty, w których jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem;
• handlem jest proces sprzedaży polegający na wymianie towaru lub wyrobu na środki pieniężne;
• wykonywanie czynności związanych z handlem oznacza wykonywanie w placówce handlowej czynności bezpośrednio związanych z handlem przez pracownika lub zatrudnionego oraz wykonywanie w takiej placówce przez pracownika lub zatrudnionego czynności związanych z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją.

Przedstawiciele branży handlowej wskazywali, że wprowadzone poprawką posłów definicje są nieścisłe i powinny zostać doprecyzowane przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny.

Zmieniony został katalog wyjątków od zakazu handlu i powierzenia pracy w niedziele – usunięto normy powierzchniowe dla placówek, które uprawniały do zwolnienia z zakazu. Obecnie, co do niektórych punktów brak jest wskazania jakiejkolwiek normy (typu powierzchnia, obrót), natomiast co do pozostałej części o zwolnieniu z zakazu decyduje rodzaj przeważającej działalności. Zakaz handlu nie obejmuje placówek handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy art. 1 ust. 2 (czyli zgodnie z definicją przedsiębiorcy z usdg) będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście i we własnym imieniu (bez względu na powierzchnię).

Zakaz ma objąć również powierzanie pracy w handlu i przy czynnościach związanych z handlem pracownikom i zatrudnionym, w tym nieodpłatnie. Pracownikiem w rozumieniu projektu jest osoba zatrudniona w placówce handlowej na podstawie umowy o pracę oraz skierowany do wykonywania pracy w placówce handlowej pracownik tymczasowy. Z kolei zatrudnionym w rozumieniu projektu jest osoba fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej, wykonująca pracę w placówce handlowej na podstawie umów prawa cywilnego, a także osobę zatrudnioną na podstawie takich umów skierowaną do pracy w placówce handlowej przez agencję pracy tymczasowej. Ustawa pomija (nie wiemy czy celowo) przypadek pracowników zatrudnionych przez agencję zatrudnienia skierowanych do placówki handlowej w ramach tzw. outsourcingu pracowniczego.

Projekt przyznaje ostatecznie inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy prawo prowadzenia niezapowiedzianych kontroli w handlu o każdej porze dnia i nocy. Z zapowiedzi przedstawiciela PIP obecnego na posiedzeniu podkomisji wynika, że od początku 2018 r. należy liczyć się z wzmożonymi kontrolami w sieciach handlowych weryfikującymi przestrzeganie zakazu handlu.

Za naruszenie przepisów ustawa wprowadza karę grzywny w wysokości od 1,000 do 100,000 zł. Karaniem ma zajmować się PIP. Odpowiedzialność za złamanie przepisów ustawy spoczywać będzie na osobach łamiących zakaz, a nie samej organizacji. Wysokość grzywny nie będzie uzależniona od dochodu danej placówki, w której nastąpiło naruszenie. Sąd orzekając o wysokości kary grzywny będzie oceniał wyłącznie wagę i skalę naruszenia, co nie jest bezpośrednio powiązane ze statusem ekonomicznym danej placówki. Do projektu wprowadzono również przepisy o odpowiedzialności karnej w razie uporczywego naruszania zakazu handlu.

***

The Sejm’s Employment Market sub-committee has finalised work on the draft act banning trade on Sundays. Nearly all of the amendments submitted by members of Parliament have been included. The draft act has been forwarded to the Sejm’s Social Policy and Family committee for further work. During the proceedings yesterday further amendments were submitted. Those will be analysed in subsequent proceedings of the Committee.

The draft now states that:

• the ban will enter into force on 1 January 2018 and will cover 24 Sundays during a calendar year and will also cover activities related to trade; every second and fourth Sunday of each calendar month will be a “trading Sunday”, unless a public holiday falls on that day;
• on 24 December and on Easter Saturday trading will be prohibited after 2 p.m. but employees will still be entitled to full salary;
• from the perspective of this act Sunday will be equal to the calendar day (i.e. midnight to midnight, not starting at 6 a.m. on Sunday and ending 24 hours later, as had been proposed previously).
• The draft act provides a legal definition of trade and activities related to trade, but numerous reservations thereto have been raised. Therefore, it is likely that those definitions will be changed at a later stage.

The State Labour Inspectorate will be the authority entitled to check whether the ban is being observed. Its representative at the proceedings confirmed that this will be one of the main topics of inspections conducted in 2018. Fines that can be imposed for not observing the ban will vary from PLN 1,000 (approximately EUR 235) to PLN 100,000 (approximately EUR 23,500).