Nowe regulacje prawne dotyczące pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce

Ustawa uchwalona w grudniu została podpisana przez Prezydenta 5 stycznia 2022 r. i wejdzie w życie po 14 dniach po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (po 25 stycznia 2022 r.)

Wprowadzane zmiany mają w założeniu uprościć i skrócić procedury związane z uzyskiwaniem zezwoleń na pobyt i pracę dla cudzoziemców w Polsce.

Do najistotniejszych z punktu widzenia pracodawcy zmian należy wydłużenie do 24 miesięcy możliwości zatrudnienia cudzoziemców na podstawie rejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy oraz likwidacja dwunastomiesięcznego okresu rozliczeniowego.

Rozwiązanie to pozwoli na ciągłe oraz znacznie dłuższe niż do tej pory (6 miesięcy w okresie 12 miesięcy) zatrudnienie obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy. Mimo, że oświadczanie może zostać zarejestrowane wyłączenie dla obywateli ww. sześciu państw, zmiana ta powinna przyczynić się do zmniejszenia liczby wniosków o wydanie zezwoleń na pracę w urzędach wojewódzkich. Pracodawcy będą mogli częściej korzystać z rejestracji oświadczenia o powierzeniu pracy dla uprawnionych cudzoziemców zamiast wnioskować o zezwolenia na pracę w urzędach wojewódzkich.

Do ważnych ułatwień proceduralnych, jakie znalazły się w noweli, należy rezygnacja z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania, a także z wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania cudzoziemca i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, koniecznych do tej pory do wydania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.

Wprowadzono natomiast wymóg posiadania wynagrodzenia, które nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę (3.010 zł w 2022 r.) niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca.

Zmienione przepisy wprowadzają bezpośrednio do ustawy o cudzoziemcach 60-dniowy termin załatwienia sprawy administracyjnej dotyczącej udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w pierwszej instancji, jednak pod warunkami wymienionymi w nowych przepisach. Aby cudzoziemiec mógł skorzystać z tego terminu musi złożyć wniosek o pobyt czasowy osobiście lub osobiste stawiennictwo następuje po złożeniu wniosku, a składany wniosek nie może zawierać braków formalnych lub są one uzupełnione w terminie wyznaczonym przez urząd.

Cudzoziemiec powinien również złożyć dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. W przypadku postępowania odwoławczego dotyczącego pobytu czasowego, ustawa wprowadza 90 dniowy termin na jego zakończenie.

Podobne warunki dotyczące składania wniosków i uzupełnienia dokumentów są wymagane w przypadku sprawy administracyjnej o udzielenia zezwolenia na pobyt stały i zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, przy czym ustawa wprowadza tutaj maksymalny termin 6 miesięcy na zakończenie sprawy w pierwszej instancji oraz 90 dni na przeprowadzenie postępowania odwoławczego.

Nowelizacja wprowadza również nowy tryb zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w przypadku zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy.

Dotychczasowe przepisy w każdej sytuacji zmiany pracodawcy wymagały od cudzoziemca złożenia nowego wniosku wraz z kompletem załączników, dokonania opłaty skarbowej, co najmniej dwukrotnego osobistego udania się do urzędu oraz, w najlepszym przypadku, kilkumiesięcznego oczekiwania na wydanie decyzji. Od tej pory zezwolenie będzie mogło zostać zmienione w znacznie prostszy sposób.

Ponadto możliwe będzie dokonanie zmiany nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków, lub zwiększenia wymiaru czasu pracy, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia, bez konieczności zmiany samego zezwolenia na pracę.

Nowością jest umożliwienie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki ogłoszenia listy przedsiębiorców prowadzących działalność o strategicznym znaczeniu dla gospodarki narodowej. W przypadku podmiotów, które znajdą się na liście składane przez nich wnioski o wydanie zezwoleń na pracę otrzymają pierwszeństwo w kolejności rozpatrywania. Na razie nie ma informacji, kiedy rozporządzenie w tej sprawie zostanie opublikowane oraz jak będzie tworzony wykaz przedsiębiorstw mających status strategicznych dla gospodarki.

Ustanowiona została również podstawa prawna, na mocy której możliwe będzie priorytetowe rozpatrywanie wniosków o wydanie wiz krajowych w celu wykonywania pracy obywatelom państw, wskazanych w rozporządzeniu, które może zostać wydane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.

Warto dodać, że ustawa przewiduje szczególny tryb udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sprawach wszczętych przed 1 stycznia 2021 r., które do dnia jej wejścia w życie nie zostały rozpatrzone głównie z powodu trudności w funkcjonowaniu administracji publicznej. To czasowe rozwiązanie ma umożliwić urzędom zakończenie trwających od miesięcy postępowań i wydanie zezwoleń cudzoziemcom, którzy czekają na nie od ponad roku i dłużej.

Powyżej wymienione zagadnienia to wybór najważniejszych zmian w ustawach imigracyjnych dotyczących cudzoziemców. Wejście w życie nowych przepisów, jak i rozporządzeń wykonawczych do zmienionej ustawy powinno wpłynąć pozytywnie na procedury legalizacyjne, z którymi mierzą się cudzoziemcy w Polsce oraz pracodawcy zatrudniający cudzoziemców.