Delegowanie pracowników: Przychód zatrudnionego cudzoziemca trzeba rozliczyć w Polsce

Aby ustalić zakres obowiązku podatkowego cudzoziemca wykonującego pracę w Polsce, trzeba najpierw określić jego status rezydencji podatkowej. Polscy rezydenci podatkowi podlegają obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości swoich przychodów, bez względu na miejsce położenia ich źródeł (nieograniczony obowiązek podatkowy). Natomiast w przypadku polskich nierezydentów podatkowych obowiązek podatkowy w Polsce obejmuje wyłącznie przychody ze źródeł położonych na terytorium naszego kraju (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przychód z pracy najemnej

Cudzoziemiec wykonujący pracę w Polsce na podstawie polskiej umowy o pracę powinien otrzymać od swojego polskiego pracodawcy roczną informację o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Informację PIT-11 za 2017 r. należało zatem przekazać do 28 lutego 2018 r. Na podstawie tego dokumentu pracownik ma obowiązek samodzielnie sporządzić zeznanie podatkowe na formularzu:

• PIT-37 – jeśli przychody ze stosunku pracy są jego jedynym źródłem dochodu podlegającym opodatkowaniu w Polsce,
• PIT-36 – gdy poza tymi przychodami osiąga również przychody z innych źródeł, uzyskiwane bez pośrednictwa płatników, które należy zadeklarować i opodatkować wraz z przychodami pracowniczymi (np. przychody z najmu nieruchomości, dywidendy, odsetki, dochód ze stosunku pracy z zagranicy).
  

Przygotowane rozliczenie podatkowe należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym w formie elektronicznej lub papierowej. W tym samym terminie trzeba uregulować ewentualną niedopłatę podatku wynikającą z zeznania rocznego.

Płatnik nie wyręczy

Od 2018 r. nie ma już możliwości rozliczenia rocznego podatku przez pracodawcę na formularzu PIT-40, co w wielu przypadkach ułatwiało cudzoziemcom wywiązanie się z obowiązków względem fiskusa. Tym samym, nawet jeśli cudzoziemiec złoży wniosek o rozliczenie przez pracodawcę, spółka nie może dokonać takiego rozliczenia w jego imieniu.
Cudzoziemiec musi ustalić właściwy urząd skarbowy, do którego powinien złożyć zeznanie podatkowe. Dla nierezydentów wyznaczono jeden urząd skarbowy w każdym województwie, który obsługuje osoby zagraniczne. Z kolei cudzoziemcy posiadający status polskich rezydentów podatkowych powinni się rozliczyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Nie zawsze z ulgami

Co do zasady osoby będące polskimi nierezydentami podatkowymi nie mają możliwości dokonania wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Wyjątek stanowią rezydenci podatkowi jednego z krajów UE, EOG lub Szwajcarii, którzy w Polsce osiągają co najmniej 75 proc. swoich przychodów i posiadają wydany w kraju rezydencji certyfikat rezydencji podatkowej. Cudzoziemcy będący nierezydentami mogą natomiast korzystać na takich samych warunkach jak rezydenci z ulg i odliczeń np. ulgi z tytułu wychowywania dzieci, ulgi internetowej, ulgi dla krwiodawców.

Podatek i składki od zarobków z działalności

Dochody uzyskiwane przez cudzoziemca z tytułu działalności gospodarczej zarejestrowanej i prowadzonej na terytorium Polski podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Cudzoziemiec prowadzący w Polsce biznes może opodatkować uzyskane dochody na zasadach ogólnych według skali podatkowej (18 proc., 32 proc.) lub wybrać ich opodatkowanie podatkiem liniowym (19 proc.). W pewnych przypadkach ma prawo wybrać jedną z ryczałtowych form opodatkowania (z zastrzeżeniami przewidzianymi dla tych form).

Aby skorzystać z opodatkowania w formie innej niż zasady ogólne, podatnik powinien dokonać wyboru odpowiedniej formy opodatkowania rejestrując działalność gospodarczą. Podatnik, który już prowadzi działalność gospodarczą, ma prawo zmienić wybraną/stosowaną formę opodatkowania. Zmiana dotyczy całego roku podatkowego i lat następnych (dopóki nie złoży oświadczenia zmieniającego wybraną formę). Wyboru wolno dokonać do 20 stycznia roku podatkowego.

Skalą lub liniowo

Najczęściej spotyka się opodatkowanie na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub podatek liniowy. Przy czym wybór opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej według jednolitej 19 proc. stawki uniemożliwia rozliczenie tych dochodów wspólnie z małżonkiem oraz na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie można wtedy także korzystać z ulg podatkowych (np. tzw. ulgi z tytułu wychowywania dzieci, ulgi internetowej). Od dochodu wolno jednak odliczyć zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne w danym roku podatkowym, a od podatku – zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru.

Zeznanie roczne

Podobnie jak pracownicy, zagraniczni przedsiębiorcy będący nierezydentami powinni rozliczyć się w odpowiednim urzędzie skarbowym. Jeżeli nierezydent prowadzi działalność gospodarczą na terenie więcej niż jednego województwa albo jednocześnie uzyskuje przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz przychody z innych źródeł na terenie więcej niż jednego województwa, właściwym miejscowo urzędem skarbowym jest Trzeci Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście.

Cudzoziemcy, którzy wybrali opodatkowanie według skali podatkowej, składają zeznanie roczne na formularzu PIT-36. Jeśli poza wskazanymi przychodami uzyskują również inne dochody opodatkowane według skali – jak np. z umowy o pracę, powinni je wykazać w tym rozliczeniu.

Z kolei cudzoziemcy opodatkowujący dochody z działalności podatkiem liniowym (19 proc.) mają obowiązek złożyć roczne rozliczenie na formularzu PIT-36L. Nie mogą w nim jednak zadeklarować przychodów opodatkowanych według skali podatkowej (np. z etatu). W takiej sytuacji podatnik uzyskujący dodatkowo dochody opodatkowane według skali podatkowej, poza złożeniem PIT-36L, powinien również przygotować formularz PIT-37 lub PIT-36 – jeżeli dochody opodatkowane na zasadach ogólnych uzyskuje bez pośrednictwa płatników.

Termin na złożenie powyższych rozliczeń upływa z końcem kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Umowy zlecenia i o dzieło na ogólnych zasadach

Status rezydencji podatkowej zleceniobiorcy i wykonawcy umowy o dzieło, jak również miejsce wykonywania czynności, mają istotne znaczenie dla opodatkowania przychodów uzyskanych z tych źródeł.

Dochody uzyskiwane przez cudzoziemców będących polskimi rezydentami podatkowymi z pracy wykonywanej w Polsce na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło podlegają opodatkowaniu w Polsce na takich samych zasadach, jak dochody uzyskane przez Polaków.

Wynagrodzenie uzyskane z tych umów podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych (progresywna skala podatkowa). W ciągu roku płatnik pobiera jednak od powyższych dochodów zaliczkę na podatek dochodowy obliczoną według stawki 18 proc. Obliczając zaliczkę stosuje koszty uzyskania przychodu w wysokości 20 proc. (lub 50 proc. – gdy zostaną spełnione wymogi wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podsumowanie roku

Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do końca lutego, płatnik ma obowiązek wystawić cudzoziemcowi informację o dochodach uzyskanych przez niego w roku podatkowym PIT-11. W oparciu o ten dokument cudzoziemiec powinien sporządzić roczne zeznanie podatkowe na formularzu:

• PIT-37 – jeśli uzyskuje jedynie przychody z umowy zlecenie/ o dzieło lub ewentualnie dodatkowo uzyskał za pośrednictwem płatnika inne przychody, które podlegają opodatkowaniu progresywnemu,
• PIT-36 – gdy oprócz dochodów z umowy zlecenia/umowy o dzieło osiąga także inne przychody, bez pośrednictwa płatnika (np. z najmu nieruchomości). 

Właściwą deklarację roczną należy złożyć w formie elektronicznej lub papierowej we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym do końca kwietnia kolejnego roku następującego po zakończeniu roku podatkowego (za 2017 r. do końca kwietnia 2018 r.).

Inaczej przy małych zleceniach…

Powyższe zasady rozliczania nie mają zastosowania do:

1. tzw. małych zleceń, 
2. dochodów uzyskiwanych na podstawie umów zlecenia i umów o dzieło przez osoby uznawana za nierezydentów podatkowych w Polsce. 

W przypadku tzw. małych zleceń – tj. umów zlecenia i umów o dzieło, z których kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł, płatnik pobiera od wypłaconych kwot zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18 proc. (wyliczony bez stosowania kosztów uzyskania przychodu oraz pomniejszeń o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne). Podatek pobrany przez płatnika jest podatkiem finalnym, a uzyskany przez podatnika dochód nie podlega już rozliczeniu w zeznaniu rocznym.

… i przy braku rezydencji

Z kolei dochody uzyskane przez cudzoziemca – nierezydenta z pracy wykonywanej na terytorium Polski na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło podlegają opodatkowaniu ryczałtową stawką podatku w wysokości 20 proc., jeśli przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowią inaczej.

Ryczałtowy podatek pobiera się bez pomniejszania przychodów o koszty ich uzyskania.

Informacja o ryczałcie

Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do końca lutego, płatnik przesyła zleceniobiorcy lub wykonawcy dzieła oraz właściwemu urzędowi skarbowemu informację IFT-1R. Wskazany dokument jest finalnym rozliczeniem z fiskusem. Na cudzoziemcu nie ciąży obowiązek dokonania rozliczenia powyższych przychodów w zeznaniu rocznym.
Podatnicy będący nierezydentami podatkowymi w Polsce i jednocześnie będący rezydentami podatkowymi państw członkowskich UE, EOG lub Szwajcarii (których rezydencja została potwierdzona stosownym certyfikatem rezydencji podatkowej) mogą zrezygnować z opodatkowania ryczałtowego. Aby to zrobić, po zakończeniu roku podatkowego składają zeznanie roczne, w którym dochody te opodatkowują zgodnie ze standardową skalą progresywną.

Umowy poza Polską

Warto przy tym pamiętać, że przychodami uzyskanymi z polskiego źródła są również płatności dokonywane na rzecz nierezydentów na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. Tym samym dochodem z polskiego źródła są także dochody uzyskane na podstawie umów zlecenia i umów o dzieło zawarte przez nierezydenta z polskim podmiotem, ale realizowane poza terytorium Polski. Takie dochody także podlegają opodatkowaniu w Polsce (ryczałt w wysokości 20 proc.), chyba że:

• podatnik przedstawi płatnikowi certyfikat rezydencji podatkowej potwierdzający posiadanie miejsca zamieszkania dla celów podatkowych w innym kraju, oraz 
• z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wynika, że takie dochody podlegają opodatkowaniu w tym innym kraju (albo stawka podatku mająca do nich zastosowanie jest inna).

Dzieło zwykle bez składek ZUS

W kontekście umów cywilnoprawnych warto wskazać także zasady dotyczące podlegania z ich tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu w Polsce. Umowa o dzieło co do zasady nie stanowi tytułu do tych ubezpieczeń, niezależnie od tego, czy jej stroną jest cudzoziemiec czy obywatel polski. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowa została zawarta z własnym pracodawcą lub gdy beneficjentem usług wykonywanych na jej podstawie jest pracodawca.

Z kolei umowa zlecenia stanowi co do zasady tytuł do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym w Polsce, jeśli jest wykonywana w Polsce (chyba że do podatnika mają zastosowanie specjalne regulacje unijne dotyczące zabezpieczenia społecznego osób migrujących w UE lub też postanowienia umów o zabezpieczeniu społecznym, których Polska jest stroną, pozwalające na utrzymanie danej osoby w systemie ubezpieczeń społecznych innego państwa). Jeżeli jednak podatnik posiada inny tytuł do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi (i spełnione są warunki wynikające z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), od dochodów wypłacanych mu na podstawie umowy zlecenia trzeba odprowadzić wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Obowiązek obliczenia i odprowadzenia składek spoczywa bezpośrednio na płatniku.

Zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (7,75 proc. podstawy wymiaru) podlegają odliczeniu odpowiednio od dochodu i podatku. Nie wolno ich jednak odliczać, jeśli do dochodów z umowy zlecenia stosuje się opodatkowanie zryczałtowane (mające zastosowanie przy małych zleceniach i przy dochodach uzyskiwanych przez nierezydentów).
 

Artykuł ukazał się w Rzeczpospolitej dnia 15 marca 2018r.