Programy motywacyjne oparte o akcje nową metodą wynagradzania pracowników

Programy motywacyjne oparte o akcje cieszą się w Polsce coraz większą popularnością.  W sytuacji, kiedy standardem rynkowym stają się zróżnicowane formy wynagradzania pracowników, coraz bardziej odbiegające od standardowego wynagrodzenia i pakietu podstawowych świadczeń pozapłacowych, wprowadzenie programu motywacyjnego opartego o akcje może okazać się atrakcyjnym rozwiązaniem dla wielu firm. Dodatkowo, program motywacyjny może być korzystny dla obu stron: zarówno pracodawców, jak i pracowników.

Wielu pracodawców ma dziś coraz większe trudności ze znalezieniem oraz utrzymaniem kluczowych pracowników. Standardowe formy wynagradzania nie przekładają się na wskaźniki retencji, w niewystarczający sposób wpływając na długofalowe związanie pracowników z firmami. Program motywacyjny, w ramach którego pracownicy mają możliwość otrzymywania bądź nabywania po preferencyjnej cenie akcji pracodawcy, pozwala na uzależnienie otrzymywanych świadczeń od pozostawania w stosunku zatrudnienia. Mechanizm programu może zostać skonstruowany w sposób promujący pozostawanie w stosunku pracy, co może przełożyć się na wskaźniki retencji.

Poza pozytywnym wpływem na utrzymanie kluczowych pracowników w firmie, programy motywacyjne oparte o akcje stanowią dodatkowy element motywacyjny. Uczestnicy takich programów, uprawnieni do otrzymania lub nabycia na preferencyjnych warunkach akcji pracodawcy, są zainteresowani jak najwyższym kursem akcji, ponieważ w bezpośredni sposób przekłada się to na ich dochody (ze zbycia akcji czy dywidend). Dodatkowo, akcjonariat pracowniczy wprowadza poczucie współuczestnictwa w zyskach firmy, co również jest bardzo pozytywnie odbierane przez pracowników.

Z perspektywy pracowników uczestniczących w programach motywacyjnych opartych o akcje bardzo istotna jest preferencja podatkowa dotycząca akcji otrzymywanych w ramach tego rodzaju programów. Jeżeli dany program motywacyjny spełnia określone warunki, to pracownicy uczestniczący w takim programie nie zapłacą żadnego podatku w momencie otrzymania akcji lub nabycia ich po preferencyjnej cenie. Co więcej, do opodatkowania dojdzie dopiero w momencie sprzedaży akcji, przy czym zastosowanie znajdzie 19% podatek od zysków kapitałowych zamiast opodatkowania według skali progresywnej.

W porównaniu do np. premii pieniężnych, które podlegają opodatkowaniu progresywnemu oraz pełnym składkom na ubezpieczenia społeczne (a od roku 2019 również składkom na PPK), premia w akcjach otrzymana w ramach programu motywacyjnego, wolna od podatku w momencie otrzymania i niepodlegająca oskładkowaniu, jest bardzo atrakcyjną formą wynagradzania.

Powyższe elementy sprawiają, że programy motywacyjne oparte o akcje, bardzo popularne w krajach Europy Zachodniej i USA, stają się coraz bardziej popularne również w Polsce. W 2018 roku przepisy podatkowe umożliwiły preferencyjne opodatkowanie akcji otrzymanych w ramach programów motywacyjnych, co może świadczyć o dostrzeżeniu tego zagadnienia przez Ustawodawcę, i próbie zachęcenia pracodawców do wprowadzanie tego rodzaju rozwiązań.