Analizy
Skąd pomysł prac nad ustawą i jaki jest jej cel?
Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
5 września 2018 r. ogłoszono aktualizację projektu Ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Prawdopodobnie w takiej formie projekt zostanie przekazany do Sejmu. Stamtąd już krótka droga do tego, aby nowa ustawa weszła w życie, usuwając z niego starą, która okazała się nieskuteczna. Na przestrzeni 15 lat jej funkcjonowania najwyższą wymierzoną karą podmiotowi zbiorowemu było 12 tysięcy złotych orzeczone w 2006 r., podczas gdy ustawa przewiduje obecnie maksymalną karę do 5 mln zł, nie większą jednak niż 3 proc. przychodu. Do tej pory w przeważającej większości przypadków sąd orzekał wyłącznie kary 1 tysiąca złotych lub też odstępował od wymierzania kary wobec wykazania przez podmiot zerowych przychodów. Nie ulega zatem wątpliwości, że tak niska kara pieniężna w żaden sposób nie spełniała celów sankcji kryminalnej.
Trzeba zwrócić także uwagę na wyjątkowo niską ilość postępowań prowadzonych z zakresu odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. W 2016 r. do sądów rejonowych wpłynęło 25 spraw dotyczących odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, w 2017 r. zaś – jedynie 14.
Głównym powodem tak znikomej ilości prowadzonych spraw jest sama ustawa, która uzależnia możliwość prowadzenia spraw wobec podmiotów zbiorowych, od uprzedniego, prawomocnego skazania osoby fizycznej, która działa w imieniu i na rzecz takiego podmiotu (tzw. prejudykatu).
Wobec faktu, że postępowania karne w Polsce do czasu prawomocnego orzeczenia trwają średnio około dwóch lat, takie rozwiązanie niewątpliwie udaremnia wielokrotnie możliwość skutecznego prowadzenia spraw wobec nierzetelnych firm, które po upływie tak długiego okresu stawało się wręcz bezcelowe, np. z powodu likwidacji podmiotu.
Więcej materiałów:
Usługi ekspertów Deloitte wspierające przedsiębiorców w przygotowaniach do nowej Ustawy o Odpowiedzialności Zbiorowej
Wejście ustawy w życie to kwestia kilku miesięcy. Dlatego już teraz każdy przedsiębiorca powinien rozpocząć odpowiednie przygotowania celem zabezpieczenia się przed sankcjami, które wprowadzi ustawa. Możliwe jest to tylko przez implementację odpowiednich procedur i wprowadzenie właściwych systemów monitorowania.
Dedykowany zespół Deloitte, składający się certyfikowanych doradców i audytorów, prawników oraz informatyków, posiada szerokie spektrum doświadczeń oraz gruntowną wiedzę w zakresie compliance oraz audytów ryzyka. Jesteśmy gotowi wesprzeć kompleksowo naszych Klientów w przygotowaniu się do wejścia ustawy w życie. Przede wszystkim:
- przygotujemy odpowiednie regulaminy, wytyczne i procedury postępowania, które służyć będą zapobieganiu nadużyciom oraz pokażą, w jaki sposób powinny zachowywać się osoby pracujące w organizacji w przypadku, gdy do takiego nadużycia dojdzie (także whistleblowing);
- wprowadzimy odpowiednie zmiany do systemów operacyjnych stosowanych przez organizację, które pozwolą na monitoring działalności podmiotu, a także poczynań poszczególnych osób odpowiedzialnych za dane procesy;
- przeprowadzimy cykliczne szkolenia pracowników i współpracowników, mające na celu wykreowanie u pracowników prawidłowego wzorca postępowania,
- przeprowadzimy audyty ryzyka i zgodności wewnątrz podmiotu, które pozwolą podmiotowi na uwolnienie się od potencjalnej odpowiedzialności na podstawie ustawy.