Zmiany w podatku od nieruchomości od 2025 r. – już wiemy czy będzie rewolucja

Przypomnijmy, iż w dniu 4 lipca 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. SK 14/21), dotyczący niezgodności z Konstytucją RP definicji budowli [link]. W ocenie TK definicja budowli, która odsyła do przepisów prawa budowlanego, jest nieprecyzyjna i nie pozwala na jednoznaczne ustalenie przedmiotu opodatkowania. Skutkiem wyroku TK jest utrata mocy obowiązującej definicji budowli po upływie 18 miesięcy.

Obecnie trwają prace nad nowelizacją definicji budowli, a także innych przepisów z zakresu podatku od nieruchomości.

W dniu 21 maja 2024 r. odbył się w Warszawie Kongres Rady Podatkowej organizowany przez Konfederację Lewiatan oraz Radę Podatkową Lewiatan. W panelu „Czy czeka nas rewolucja w podatku od nieruchomości?” odbyła się dyskusja przedstawicieli biznesu – Krzysztofa Berlińskiego (PKN Orlen) oraz Agnieszki Kurzeja (InPost) – z przedstawicielką Ministerstwa Finansów Moniką Derejko-Kotowską oraz dr hab. Pawłem Felisem ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Całość panelu była moderowana przez dr Adama Kałążnego – partnera associate w Deloitte.

Przedstawiciele biznesu wskazali na praktyczne problemy związane ze stosowaniem obecnej definicji budowli, tj.

• bardzo szeroki zakres obecnej definicji;
• nieprecyzyjne pojęcia jak np. wolnostojące urządzenia techniczne;
• nieprecyzyjną i rozszerzającą interpretację definicji przez organy podatkowe oraz orzecznictwo;
• brak stabilności i pewności stosowania przepisów podatku od nieruchomości.

W odpowiedzi na powyższe problemy, Ministerstwo Finansów wskazało, że stan prawny podatku od nieruchomości od lat jest taki sam i Ministerstwo ma świadomość niedoskonałości obecnych regulacji. Niemniej – jak wskazała przedstawicielka MF – jego głównym celem jest zachowanie status quo, co wynika z bardzo skomplikowanej materii podatku od nieruchomości i trudności w jego dogłębnym zreformowaniu.

W tym miejscu warto przypomnieć, iż początkiem roku odbyła się konferencja pod nazwą „Nowe Oblicze Podatku od Nieruchomości po Wyroku Trybunału Konstytucyjnego”, podczas której zaprezentowano projekt zmian w przepisach przygotowany przez Centrum Eksperckie Uniwersytetu w Białymstoku. Projekt ten opierał się na odwołaniu się w definicji budowli do klasyfikacji środków trwałych [link]. Zgodnie ze stanowiskiem MF koncepcja ta jednak została odrzucona. Nowa definicja budowli nie będzie zatem odwoływać się do KŚT.

Ministerstwo Finansów nie opublikowało jeszcze projektu zmian w podatku od nieruchomości, niemniej deklaruje otwartość i współpracę z organizacjami branżowymi i zawodowymi na etapie konsultacji społecznych. Jak wynika z zapewnień MF, nowe przepisy zostaną zmienione od 1 stycznia 2025 r.

Zarówno z wypowiedzi MF w trakcie panelu, jak i wcześniej prezentowanego stanowiska wynika, że spodziewać możemy się próby przeniesienia obecnie obowiązującej definicji budowli z prawa budowlanego na grunt ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Jak to trudne zadanie zostanie przeprowadzone na razie nie wiadomo.

Niezależnie od stanowiska MF zmiana definicji budowli będzie rewolucją. Nawet w przypadku przeniesienia definicji budowli i budynku z ustawy prawo budowlane do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, definicje te będą musiały być stosowane inaczej niż dotychczas, bo bez odniesienia do prawa budowlanego. W takim przypadku wydaje się, że nie tylko nie rozwiąże to obecnych problemów praktycznych związanych ze stosowaniem podatku od nieruchomości, ale także pozbawi podatników punktu odniesienia.

Jak podnosili przedstawiciele biznesu, zmiany i to rewolucyjne w zakresie podatku od nieruchomości są konieczne. I to nie tylko w zakresie definicji budowli.

Podatnicy mierzą się także z innymi problemami niż tylko brak precyzyjnej definicji budowli czy niejasne sformułowania przy ustalaniu przedmiotu opodatkowania. Problemem są także m.in. zwolnienia z podatku od nieruchomości, które mimo obowiązywania mogą naruszać przepisy unijne, co może wiązać się z sankcjami dla podatników, długi czas prowadzenia postępowań czy brak bazy stawek podatku aktualizowanej na koniec stycznia danego roku (termin składania deklaracji).

Ministerstwo Finansów zapewniło, że będzie dążyć do ujednolicenia uchwał rad gminy, co miałoby w przyszłości pomóc w gromadzeniu stawek. Nie wiadomo jednak, kiedy może to nastąpić.

Podczas Kongresu Rady Podatkowej zostały także poruszone kwestie przestarzałego i niesprawiedliwego systemu podatku od nieruchomości. Zarówno przedstawiciele organizacji branżowych jak i MF dostrzegają obszary do analizy w tym zakresie, takie jak zmiana podstawy opodatkowania przy zmianie właściciela czy brak uwzględniania stopnia zużycia budowli na przestrzeni wielu lat. Zdaniem Moniki Derejko-Kotowskiej - przedstawicielki MF – problem z opodatkowaniem budowli wynika też z tego, że budowle są wysoko opodatkowane, bo 2% stawką. W tym miejscu warto wskazać, że w zeszłym roku wpływy z podatku od nieruchomości wynosiły aż 31 mld zł.

Kolejnym obszarem, który mógłby korzystnie wpłynąć na stosowanie podatku od nieruchomości mogłyby być interpretacje podatkowe wydawane przez scentralizowany organ, jak ma to miejsce w przypadku podatku dochodowego czy VAT. Pomysł ten spotkał się z otwartością ze strony MF, które wskazało, że jest to potencjalny obszar do rozmów w przyszłości. Jednak MF podkreślało także władztwo i autonomię gmin w zakresie podatku od nieruchomości. Jak wynikało z wypowiedzi, z autonomii podatkowej gmin może wynikać np. to, że w różnych gminach budowle mogą być różnie opodatkowane.

Najbliższe miesiące będą kluczowe dla podatku od nieruchomości i ostatecznego brzmienia definicji budowli i budynku, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.

Już niebawem powinna nastąpić publikacja przygotowywanych przez MF założeń do projektu ustawy zmieniającej, które pozwolą odpowiedzieć na kolejne pytania związane z funkcjonowaniem tego podatku od przyszłego roku. Kolejnym krokiem powinny być konsultacje społeczne i ewentualne kolejne koncepcje zmian przygotowane przez organizacje branżowe i zawodowe.

Będziemy informować Państwa na bieżąco o wszelkich nowościach w tym temacie oraz wskazywać na ewentualne działania, jakie można podjąć przygotowując się na nowy podatek od nieruchomości w 2025 roku.