Biała lista – surowe sankcje i kary coraz bliżej

O jakich sankcjach mowa?

Dla przypomnienia, od 1 stycznia 2020 r., za opłacenie faktury od kontrahenta na rachunek inny niż wskazany w bazie MF na dzień zlecenia przelewu, będą groziły następujące sankcje:

• brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów płatności w części, w jakiej płatność została dokonana z pominięciem rachunku widniejącego w bazie MF;
• odpowiedzialność solidarna za zaległości podatkowe dostawcy w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na dostawę towarów lub to świadczenie usług udokumentowane fakturą, która została opłacona z pominięciem rachunku widniejącego w bazie MF.

Przy czym, powyższe sankcje będą miały zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekroczy 15 000 zł.

Jak uniknąć sankcji?

Znowelizowane przepisy przewidują możliwość uniknięcia sankcji, o których mowa powyżej. W tym celu należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury zawiadomienie o zapłacie należności na rachunek inny niż wskazany w bazie MF w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu. Wzór takiego zawiadomienia został niedawno opublikowany (projekt rozporządzenia w tym zakresie został obecne skierowany do konsultacji publicznych).

Warto zauważyć, że uniknięcie solidarnej odpowiedzialności za zaległości podatkowe w VAT dostawcy jest również możliwe w razie zapłaty należności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (zapłata dokonana z zastosowaniem tego mechanizmu nie wpływa jednak na bezpieczeństwo zaliczenia płatności do kosztów uzyskania przychodów).

W praktyce skorzystanie z opcji zawiadomienia może okazać się problematyczne. Znowelizowane przepisy są w tym zakresie rygorystyczne i wymagają złożenia zawiadomienia w terminie 3 dni kalendarzowych od dnia zlecenia przelewu. W niektórych przypadkach może to być nierealne biorąc pod uwagę np. okresy świąteczne. Co istotne, konieczne jest też przesłanie zawiadomienia do urzędu właściwego dla kontrahenta (wystawcy faktury). Sprawę utrudnia fakt, że podatnicy zazwyczaj nie posiadają informacji odnośnie tego jaki urząd skarbowy jest ich kontrahenta, a co ważne nie ma również możliwości sprawdzenia tej informacji w żadnym oficjalnym wykazie podatników.

Znacznym ułatwieniem byłaby możliwość przesyłania ww. zawiadomienia do własnego urzędu i teoretycznie taka możliwość istnieje (organy są zobowiązane przekazać formularz zgodnie z przepisami o właściwości), przy czym kwestią dyskusyjną jest czy jeśli urząd skarbowy kontrahenta otrzyma zawiadomienie po upływie 3-dniowego terminu, będzie można bez obaw przyjąć, że termin ten został zachowany.

Z treści znowelizowanych przepisów ustawy o VAT wynika, iż zawiadomienie powinno zostać złożone każdorazowo dla każdej płatności dokonanej na rachunek spoza Białej listy.

Zapowiedzi MF vs. uzasadnienie do projektu rozporządzenia

Co ciekawe, Ministerstwo Finansów podczas webinarium zorganizowanego 25 listopada 2019 r. na temat wykazu podatników VAT zapowiedziało pewne uproszczenia w tym zakresie. Wspomniano choćby o możliwości złożenia jednego zawiadomienia odnośnie jednego rachunku danego kontrahenta bez konieczności każdorazowej notyfikacji. Niemniej, taki sposób postępowania nie wynika wprost z przepisów i stosowanie takiej praktyki może być później uznane za błędne.

Na marginesie warto nadmienić, że MF zapowiedziało również kolejne uproszczenia, a mianowicie wymieniono możliwość wydłużenia z trzech do siedmiu dni terminu na przesłanie zawiadomień, a także wskazano na rozważaną możliwość uproszczonego elektronicznego składania zawiadomień. Niemniej na tym etapie, żadna z tych możliwości nie została formalnie wprowadzona.

Takich możliwości nie potwierdza także przywołany już wyżej, opublikowany projekt rozporządzenia w sprawie wzoru zawiadomienia. Po pierwsze, utrzymuje on 3-dniowy termin na złożenie zawiadomienia. Ponadto, z treści uzasadnienia do projektu rozporządzenia wynika, że zawiadomienia w postaci elektronicznej będą powtarzalne. Co prawda powyższe oznacza, że mają one dawać możliwość wpisania danych odnośnie kilku płatności realizowanych w jednym dniu przez podatnika składającego zawiadomienie ZAW-NR na rzecz tego samego wystawcy faktury, lecz jednokrotność składania zawiadomień nie została potwierdzona.

Jedyne uproszczenie jakie przewiduje wprost projekt rozporządzenia polega na tym, że w przypadku dokonania w danym dniu kilku płatności dla tego samego kontrahenta, nie będzie obowiązku składania odrębnego zawiadomienia dla każdej z nich (niemniej wszystkie będą musiały zostać wyszczególnione w zawiadomieniu).

Co więcej, treść uzasadnienia do tej regulacji nie określa żadnych szczegółowych zasad odnoszących się do elektronicznej wysyłki zawiadomienia, a jedynie wskazuje, że w tym celu ma zostać udostępniony na ePUAP (lub w innym systemie teleinformatycznym) formularz elektroniczny umożliwiający wygenerowanie dokumentu elektronicznego.