Opublikowany został projekt nowelizacji opłaty cukrowej oraz opłaty małpkowej.

W uzasadnieniu do Projektu wskazano, że zmiany w zakresie Opłat mają na celu wyeliminowanie zidentyfikowanych ograniczeń i wątpliwości interpretacyjnych związanych ze stosowaniem obowiązujących przepisów. Ministerstwo Finansów postanowiło wyjść naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców i zmienić przepisy w taki sposób, aby wyeliminować dotychczasowe wątpliwości związane z regulacjami dotyczącymi Opłat, a w konsekwencji ułatwić ich stosowanie.

W przypadku opłaty cukrowej zaproponowane zmiany to prawdziwa rewolucja, gdyż w projekcie istotnie przeformułowane zostały fundamentalne elementy funkcjonowania tej opłaty tj. określenie podmiotu zobowiązanego do jej zapłaty, definicja napoju będącego przedmiotem opłaty oraz sposób jej kalkulacji.

Z ważnych kwestii, o których warto wspomnieć, na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż zasadniczo ciężar rozliczania opłaty cukrowej ma zostać przeniesiony na producentów, aby wyeliminować dyskusje o sprzedaży detalicznej i hurtowej. Zlikwidowany zostanie tzw. schemat z zamawiającym. W projekcie znajdują się też nowe przepisy, które wprost regulują zasady nakładania opłaty cukrowej w przypadku podmiotów świadczących usługi gastronomiczne. Co więcej, Ustawodawca postanowił powiązać wprowadzenie na rynek z przeniesieniem prawa do dysponowania jak właściciel oraz objąć opłatą zarówno odpłatne jak i nieodpłatne wydania napojów. Całkowitej zmianie ma też ulec określanie przedmiotu opodatkowania. Referencja do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) ma zostać zastąpiona powiązaniem z Nomenklaturą Scaloną (CN). Wprost zostanie uregulowana kwestia objęcia opłatą koncentratów. W projekcie też w zupełnie nowy sposób zostało określone, jak mają być traktowane substancje naturalne, co z pewnością jest istotne dla wielu podmiotów. Pojawiło się również kilka zmian w katalogu wyłączeń, m. in. brak możliwości wyłączenia spod opłaty produktów zawierających kofeinę lub taurynę, nawet jeżeli zawierają przynajmniej 20% soków owocowych, warzywnych bądź owocowo-warzywnych czy są roztworami węglowodanowo-elektrolitycznymi.

W przypadku opłaty małpkowej planowane jest m.in. wprowadzenie obowiązku informowania kontrahentów o tym, że nie są zobowiązani do zapłaty opłaty. Zgodnie z tą zasadą każdy przedsiębiorca dokonujący obrotu napojami alkoholowymi w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml, u którego powstał obowiązek zapłaty opłaty, albo w przypadku, gdy obowiązek ten powstał wcześniej u innego przedsiębiorcy, będzie on obowiązany przekazać nabywcy, wraz z fakturą dokumentującą obrót takimi napojami, informację o braku obowiązku zapłaty opłaty za zezwolenie z tytułu zaopatrzenia w takie napoje. Dodatkowo, w zakresie opłaty małpkowej, Nowelizacja przewiduje doprecyzowanie pojęcia „dzień zaopatrzenia”. Co może budzić wątpliwości - za dzień zaopatrzenia, a tym samym za czynność powodującą powstanie obowiązku rozliczenia opłaty małpkowej, uważać się będzie dzień przemieszczenia napojów alkoholowych do własnego punktu sprzedaży detalicznej przez przedsiębiorcę posiadającego jednocześnie zezwolenie na obrót hurtowy napojami alkoholowymi lub zezwolenie na wyprzedaż oraz zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży.

Projektowane są dwie zmiany dotyczące zwrotu Opłat, które należy odczytywać jako ułatwianie dla przedsiębiorców.
Pierwszą z nich jest możliwość uzyskania zwrotu opłaty cukrowej w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy lub eksportu napojów, od których opłata została zapłacona na terytorium kraju. Jednakże możliwość zwrotu ma zostać ograniczona do podmiotu, który dokonał zapłaty opłaty oraz pierwszego nabywcy, który nabywa napoje bezpośrednio od podmiotu obowiązanego do zapłaty opłaty, a następnie dokonuje ich wyprowadzenia poza terytorium kraju.

Drugą, w zakresie opłaty małpkowej, jest mechanizm zwrotu opłaty poprzez:

1. pomniejszania opłaty należnej o opłatę naliczoną od zwróconych napojów alkoholowych w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml lub
2. zwrot opłaty przez organ w przypadku, gdy suma opłaty od zaopatrzenia dokonanego w danym okresie będzie niższa od sumy opłaty naliczonej od napojów alkoholowych zwróconych w tym okresie.

Planowana data wejścia w życie projektu to 1 lipca 2023 r.

Projektowane zmiany przepisów ze względu na fakt, że dotyczą obszarów fundamentalnych dla funkcjonowania Opłat, będą wpływać na zakres obowiązków podmiotów zaangażowanych w obrót wyrobami podlegającymi Opłatom. Wymuszają one przede wszystkim przeprowadzenie powtórnych analiz obowiązków, które ciążą na podmiotach obowiązków w zakresie Opłat, modyfikację dotychczas podjętych działań oraz wprowadzonych procedur.

Należy mieć na uwadze, że charakter zmian może w wielu kwestiach oznaczać utratę mocy ochronnej z uzyskanych dotychczas interpretacji indywidualnych. Za przykład mogą służyć interpretacje stwierdzające, że dany napój nie jest objęty opłatą cukrową ze względu na naturalny charakter występujących z nim cukrów - w kontekście planowanego usunięcia wyłączenia dotyczącego substancji występujących w napojach naturalnie.

Biorąc pod uwagę treść opublikowanego Projektu, podmioty powinny przeanalizować jego treść oraz ocenić, jaki wypływ na przyjęte przez nie rozwiązania mogą mieć projektowane zmiany. Obecnie trwają konsultacje publiczne projektu. Uwagi do przygotowanej Nowelizacji można składać do 2 listopada 2022 r.