Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Jeżeli odzyskanie VAT zapłaconego dostawcy nie jest możliwe, organ powinien go zwrócić (wyrok TSUE z 13 października 2022 r., C-397/21)

W stanie faktycznym sprawy węgierska spółka nabyła usługę od swojego węgierskiego kontrahenta. Otrzymała z tego tytułu fakturę z wykazanym VAT. Jak się później okazało, usługa nie powinna była zostać opodatkowana VAT na Węgrzech, gdyż była związana z nieruchomością położoną we Włoszech.

Spółka nabywająca usługę chciała odzyskać VAT, który zapłaciła dostawcy. Ten był jednak niewypłacalny, przez co odzyskanie VAT zapłaconego w cenie okazało się niemożliwe. Spółka zwróciła się o zwrot podatku do organów podatkowych, które odmówiły zwrotu.

Trybunał, co do zasady, przyznał spółce rację. Wskazał, podobnie jak we wcześniejszym orzecznictwie, że odbiorca usług może wystąpić o zwrot nienależnie zapłaconej ceny (a zatem VAT) do dostawcy w trybie powództwa cywilnego. Jeżeli odzyskanie VAT zapłaconego dostawcy w tym trybie okazałoby się niemożliwe lub znacznie utrudnione, zasady prawa unijnego (neutralności oraz skuteczności) wymagają, aby organy podatkowe zwróciły taki podatek nabywcy usługi.

Opodatkowanie VAT dotacji w jednostkach samorządu terytorialnego (opinia Rzeczniczki Generalnej z 10 listopada 2022 r., C-612/21 oraz C-616/21)

Rzeczniczka Generalna TSUE wydała 10 listopada 2022 r. dwie opinie w istotnych sprawach dotyczących instalacji fotowoltaicznych, powietrznych pomp ciepła, kolektorów słonecznych oraz programów usuwania azbestu realizowanych przez gminy oraz dofinansowanych ze środków publicznych. Rzeczniczka uznała, że co do zasady gminy wykonując zadania w ramach tych przedsięwzięć nie prowadzą działalności gospodarczej, a zatem realizacja takich programów nie powinna być związana z opodatkowaniem VAT i nie powinna być dokumentowana fakturami.

Udzielenie rabatu pośredniego nie umożliwia obniżenia VAT należnego, jeśli sprzedaż do pośrednika była objęta odwrotnym obciążeniem (wyrok NSA z 4 listopada 2022 r., I FSK 236/19)

Sprawa dotyczyła spółki, której działalność polega m.in. na sprzedaży telefonów komórkowych. W ramach przyjętego modelu biznesowego spółka realizuje dostawy tych towarów na rzecz pośredników (np. sieci handlowe), którzy następnie odsprzedają je użytkownikom końcowym (przedsiębiorcom lub konsumentom).

Spółka przeprowadziła akcję promocyjną polegającą na udzielaniu rabatów pośrednich typu „cash back” na rzecz ostatecznych nabywców telefonów komórkowych. Co istotne, promocja miała miejsce wtedy, gdy sprzedaż sprzętu elektronicznego objęta była tzw. odwrotnym obciążeniem. W praktyce, podmioty pośredniczące pomiędzy spółką a użytkownikami końcowymi rozliczały VAT należny z tytułu sprzedaży na ich rzecz telefonów komórkowych objętych promocją. Pomimo tego, że obowiązek zapłaty VAT od sprzedanych telefonów spoczywał na pośredniku, spółka uważała, że ma prawo do obniżenia VAT należnego stosownie do wysokości udzielonych rabatów. Przywoływała w tym kontekście orzecznictwo, zgodnie z którym podmiot udzielający rabatu pośredniego jest uprawniony do obniżenia podstawy opodatkowania VAT.

Organy podatkowe nie zgodziły się jednak z argumentacją spółki, wskazując na brak możliwości odliczenia VAT z tytułu udzielonych rabatów, ze względu na to, że spółka w związku ze sprzedażą towarów na rzecz pośredników nie była zobowiązana do zapłaty VAT należnego. Zarówno sąd I instancji, jak i NSA podzieliły ich stanowisko.

NSA wskazał, że co prawda w praktyce do skarbu państwa zostanie odprowadzony VAT w większej wysokości niż należny, ale zasada neutralności VAT nie zostanie w zaistniałej sytuacji naruszona. NSA zaznaczył, że Spółka miała prawo do odliczenia VAT związanego z zakupem, bądź wyprodukowaniem telefonów odsprzedawanych do pośrednika. NSA podkreślił również, że to nie spółka, a pośrednik zapłacił VAT należny z tytułu dostawy na linii spółka – pośrednik. W konsekwencji, spółka nie może obniżyć VAT, skoro efektywnie nie został on przez nią zapłacony.

Zmiany w prawie

W 2023 r. wciąż będą dostępne kasy z elektronicznym zapisem kopii o zastosowaniu specjalnym

Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, który ma na celu m.in. umożliwienie podatnikom zobowiązanym do stosowania kas fiskalnych o zastosowaniu specjalnym nabywania kas z elektronicznym zapisem kopii jeszcze przez kolejny rok. Ustawa zakłada, że potwierdzenia o spełnieniu funkcji, kryteriów i warunków technicznych przez kasy rejestrujące z elektronicznym zapisem kopii o zastosowaniu specjalnym będą mogły być wydawane do dnia 31 grudnia 2023 r., tj. o rok dłużej niż zakładają obecne przepisy.

Polepszacze gleby, środki wapnujące i część podłoży do upraw ze stawką 0%

W związku z wydłużeniem obowiązywania tarczy antyinflacyjnej do 31 grudnia 2022 r., preferencyjna stawka VAT do końca roku obejmie na dłużej również wybrane produkty rolne. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 października 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych, towary takie jak polepszacze gleby, środki wapnujące czy wybrane produkty nawozowe będą korzystały z obniżonej stawki VAT przez kolejne miesiące.