Obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności (split payment)

Najważniejsze zmiany w obszarze mechanizmu podzielonej płatności (split payment)

• Likwidacja mechanizmu odwrotnego obciążenia, w tym również obowiązku składania informacji podsumowujących w obrocie krajowym.
• Wprowadzenie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności, który obejmie płatności wynikające z faktur dokumentujących transakcje pomiędzy podatnikami, których:
  
  - jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty w walucie obcej,
  
  oraz
  
  - przedmiotem są towary lub usługi wymienione w proponowanym załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Zasadniczo załącznik ten obejmuje towary i usługi obecnie objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia lub solidarną odpowiedzialnością. Dodatkowo, objęta mechanizmem będzie sprzedaż m.in. węgla i produktów węglowych, części i akcesoriów do pojazdów silnikowych oraz maszyn i urządzeń elektrycznych i ich części i akcesoriów. 
• Transakcje opiewające na kwoty poniżej 15 tys. zł będą podlegały rozliczaniu na zasadach ogólnych. Nabywca będzie mógł jednak w stosunku do tych transakcji stosować mechanizm podzielonej płatności na zasadzie dobrowolności.
• Obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności zostaną również objęte podmioty nieposiadające siedziby na terytorium Polski, zarejestrowane dla celów VAT w kraju. W praktyce zmiana będzie oznaczać nałożenie na te podmioty obowiązku założenia i utrzymywania rachunku rozliczeniowego w krajowej instytucji finansowej, do którego przypisany zostanie rachunek VAT. Udokumentowane koszty założenia i prowadzenia rachunku bankowego dla zagranicznych podmiotów będą zwracane na wniosek za okres kwartalny, półroczny lub roczny do 25. dnia miesiąca następującego po okresie w którym składany jest wniosek. 
• W przypadku stwierdzenia, że podatnik nie dokonał płatności za pomocą podzielonej płatności, wtedy kiedy było to obowiązkowe, przepisy przewidują sankcję (dodatkowe zobowiązanie podatkowe) w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku na fakturze, której dotyczy płatność.
• Zgodnie z nowelizacją, faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności powinna zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Brak takiej adnotacji będzie skutkował ustaleniem dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. 
• Przepisy, wprowadzają również w KKS definicję nowego czynu zabronionego, polegającego na niewywiązywaniu się przez podatników z obowiązku dokonania płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. Za popełnienie ww. czynu, ustawodawca przewiduje wprowadzenie oprócz samych konsekwencji na gruncie VAT, karę grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych (odpowiednio w przypadku czynów mniejszej wagi, karę grzywny za wykroczenie skarbowe).
• Regulacje w zakresie mechanizmu podzielonej płatności przewidują również umożliwienie podatnikom:
  
  - dokonywania zbiorczych płatności za więcej niż jedną fakturę otrzymanych od jednego dostawcy lub usługodawcy w okresie nie dłuższym niż miesiąc,
  
  - zapłaty z rachunku VAT również innych zobowiązań podatkowych (z pewnymi włączeniami obejmującymi m.in. podatek od nieruchomości) i ZUS.
• Ustawa zakłada (od 1 stycznia 2020 r.) solidarną odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe dostawcy w przypadku transakcji, których przedmiotem są wszystkie towary wymienione w projekcie nowego załącznika nr 15 do ustawy o VAT, a które jednocześnie nie podlegają obowiązkowi rozliczenia przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. 
• Ponadto, przepisy przewidują zniesienie instytucji kaucji gwarancyjnej.

Przepisy weszły w życie zasadniczo od 1 listopada 2019 r. Natomiast od 1 stycznia 2020 r. zmiany obejmą również ustawy o podatkach dochodowych, w których wprowadzone zostaną regulacje wykluczające możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu płatności dokonanych poza mechanizmem płatności podzielonej w sytuacji, gdy na nabywcy ciążył obowiązek zapłaty w tym mechanizmie.