Podcast Podatki/Prawo: Postępowania karne

Kłopoty z postępowaniami karnymi

Od wielu lat firmy borykają się z uciążliwymi działaniami władz skarbowych, obliczonymi na sztuczne wydłużanie terminu przedawnienia podatków. Zdarza się, że pod koniec pięcioletniego okresu przedawnienia, w toku kontroli rozliczeń podatkowych, wszczynane jest postępowanie karne. Dzieje się tak, choć zazwyczaj nie ma istotnych przyczyn, by kogokolwiek podejrzewać o popełnienie przestępstwa skarbowego.

Według raportu Krajowej Rady Doradców Podatkowych, aż 94% postępowań karnych skarbowych wszczęto podczas kontroli dotyczących zobowiązań podatkowych tuż przed ich przedawnieniem.

Kres temu zjawisku miały położyć nowa ordynacja podatkowa, której projekt skierowano do Sejmu pod koniec 2019 roku. Niestety prace nad nową legislacją zostały przerwane.

Iskierką nadziei dla podatników mógł być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 lipca 2020 r., który przesądził, że sąd administracyjny jest uprawniony do kontroli, czy organ podatkowy nie odwołał się do wszczęcia postępowania karnego w sposób stanowiący nadużycie prawa.

O tym, jak wygląda dziś sytuacja i jak sobie radzić z takimi praktykami władz skarbowych, opowiadają pełnomocnicy podatnika w powyższej sprawie: radca prawny Joanna Zawiejska-Rataj i adwokat Marek Gizicki, liderzy Zespołu Postępowań Spornych w Deloitte.

Jak wyjaśnia Marek Gizicki, istotą wspomnianego wyroku jest możliwość stwierdzenia przez sąd administracyjny, że w konkretnej sprawie doszło do instrumentalnego wykorzystania regulacji podatkowej. W konsekwencji podatnik może wygrać sprawę wyłącznie ze względu na upływ okresu przedawnienia.

To ostrzeżenie dla administracji skarbowej

– ocenia ekspert.

Niestety, praktyczne doświadczenia po wspomnianym wyroku wskazują, że owo ostrzeżenie zostało zrozumiane w osobliwy sposób.

Zamiast refleksji nad zasadnością wszczynania postępowań karnych, obserwujemy raczej intensyfikację działań śledczych, np. poprzez przesłuchanie świadków.

– relacjonuje Joanna Zawiejska-Rataj.

Eksperci wskazują, że takie działania organów ścigania mogą mieć charakter instrumentalny. Warto je właściwie dokumentować, by w postępowaniu przed sądem administracyjnym wykazać, że nie było podstaw do wszczęcia postępowania karnego – sugeruje Marek Gizicki.