Zyskaj przewagę: Cyfrowa droga do zarządzania stronami trzecimi

Artykuł

Zyskaj przewagę: Cyfrowa droga do zarządzania stronami trzecimi

Raport Deloitte dotyczący zarządzania ryzykiem stron trzecich. Część II – Odpowiedź firm na pandemię

Od sześciu lat Deloitte przeprowadza coroczne badanie dotyczące zarządzania ryzykiem stron trzecich (zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach rozszerzonych). W najnowszej edycji badania wzięła udział rekordowa liczba 1170 uczestników z ponad 30 krajów. W oparciu o jego wyniki Deloitte przygotował raport obrazujący główne trendy i wyzwania stojące przed firmami w tym obszarze.

Tegoroczny raport nosi tytuł „Zyskaj przewagę: Cyfrowa droga do zarządzania stronami trzecimi”. Niniejszy artykuł jest drugim z sześcioczęściowego cyklu przybliżającego najważniejsze wnioski płynące z badania. W tej części przedstawiono z jakimi wyzwaniami związanymi ze stronami trzecimi musiały zmierzyć się firmy podczas pandemii oraz jakie wnioski z tego wyciągnęły.

Trudny okres pandemii

Pandemia była dla firm wyjątkowo trudnym okresem, w którym ich systemy zarządzania ryzykiem zostały wystawione na próbę. Wyniki raportu wskazują, że od marca 2020 r. do stycznia 2021 r. 51% badanych organizacji doświadczyła jednego lub więcej incydentów związanych ze stronami trzecimi. Wśród wszystkich incydentów:

  • 13% było incydentami o dużym znaczeniu, które w poważny, negatywny sposób wpłynęły na wyniki finansowe, rentowność, obsługę klientów bądź naruszyły regulacje prawne,
  • 31% miało umiarkowane znaczenie,
  • 46% miało niskie znaczenie.

Dodatkowo, 10% respondentów nie było w ogóle pewnych czy ich firma doświadczyła incydentu związanego ze stronami trzecimi, co może świadczyć m.in. o niskiej dojrzałości procesów zarządzania ryzykiem.

Organizacje, które doświadczyły incydentów związanych ze stronami trzecimi, zaznaczały najczęściej, że dotyczyły one ryzyka związanego ze zdrowiem i bezpieczeństwem (ten rodzaj ryzyka był wskazywany przez 56% organizacji). Prawie równie powszechne były incydenty dotyczące ryzyka cyfrowego (53%), ciągłości prowadzenia biznesu (50%) oraz ryzyka strategicznego (45%). Znaczna część organizacji musiała zmierzyć się także z niedotrzymaniem warunków umowy przez strony trzecie (40%) czy problemami związanymi z poddostawcami (38%).

Napięte relacje ze stronami trzecimi

Wymienione incydenty wpłynęły na pogorszenie relacji firm z ich stronami trzecimi, jednak relacje te ucierpiały w okresie pandemii w różnym stopniu.

Badane przedsiębiorstwa wskazywały, że ich problemy ze stronami trzecimi dotyczyły najczęściej zagranicznych dostawców towarów (problemy z nimi zgłosiło 27% respondentów). Prawdopodobnie powodem tego były rozbieżności w czasie i zakresie restrykcji wprowadzanych w różnych krajach, które znacząco utrudniały utrzymywanie zagranicznych relacji. Firmy często wskazywały także na pogorszenie kontaktów z dystrybutorami, sprzedawcami detalicznymi i przedstawicielami handlowymi (26%) oraz z krajowymi dostawcami towarów (22%).

Wychodzenie z kryzysu

Nasi eksperci spodziewali się, że do końca roku 2020 zdecydowana większość organizacji zakończy działania stanowiące bezpośrednią odpowiedź na pandemię. Wyniki badania pokazały jednak, że organizacje potrzebowały więcej czasu niż oczekiwano na wyjście z kryzysu związanego z pandemią. Na początku roku 2021 aż 45% firm nadal mierzyło się z jego skutkami.

Przede wszystkim, wiele organizacji nie zaadresowało w pełni wszystkich zagrożeń związanych ze stronami trzecimi, które ujawniły się w trakcie pandemii. Zagrożenia te dotyczyły głównie obszarów takich jak cyfryzacja, łańcuch dostaw czy relacje z klientami. W efekcie firmy miały problemy z zachowaniem ciągłości biznesu i odporności finansowej. Z kryzysu najdłużej wychodziły organizacje z branży energetycznej i przemysłu (53% firm z tego sektora zaznaczyło, że nadal są w fazie „odpowiedzi” na pandemię), ochrony zdrowia (49%) oraz dóbr konsumenckich (47%). Może to odzwierciedlać większy wpływ pandemii na wymienione sektory.

Części firm udało się jednak poradzić sobie ze skutkami pandemii. 29% respondentów badania zaznaczyło, że na początku roku 2021 było w fazie regeneracji po kryzysie i planowało już przyszłe działania w zakresie zarządzania ryzykiem. Natomiast 26% firm w pełni wyszło z kryzysu i podjęło stosowne kroki przygotowujące na podobne wydarzenia w przyszłości.

Korzyści odpowiedzialnego zarządzania ryzykiem stron trzecich

Zagrożenia związane ze stronami trzecimi, które ujawniły się w trakcie pandemii, sprawiły, że organizacje zdały sobie sprawę z korzyści, jakie niesie ze sobą posiadanie dojrzałego systemu zarządzania ryzykiem stron trzecich. Wyniki raportu pokazują, że organizacje, które w przeszłości zdecydowały się zainwestować w zarządzanie ryzykiem stron trzecich, podczas pandemii rzadziej doświadczały poważnych incydentów związanych ze stronami trzecimi.

Przed pandemią 26% firm uważało, że dojrzałość ich procesów zarządzania ryzykiem jest na najwyższych poziomach – „zintegrowanym” bądź „optymalnym”. Natomiast wyniki tegorocznego badania wskazują, że odsetek organizacji, które dążą do osiągnięcia tych poziomów wzrósł do 31%. Jednocześnie zauważyliśmy, że spadł udział firm przykładających niewielką wagę do dojrzałości procesów zarządzania ryzykiem (stopnie „początkujący” i „zdefiniowany”) z 28% do 19%.

Organizacje wymieniają wiele obszarów, poprzez które chciałyby poprawić dojrzałość procesów zarządzania ryzykiem stron trzecich. Należą do nich:

  • Informacje, pomiar ryzyka i raportowanie w czasie rzeczywistym (wskazywane przez 53% organizacji)
  • Procesy biznesowe (53%)
  • Narzędzia i technologie (51%)
  • Ludzie i struktura organizacyjna (49%)
  • Ład korporacyjny i kierownictwo (45%)
  • Polityki i zasady (43%)
  • Odpowiednia atmosfera panująca w organizacji tworzona przez kierownictwo (37%)

Potrzeba inwestycji w zarządzanie ryzykiem stron trzecich

Rozwój systemów zarządzania ryzykiem stron trzecich często wymaga jednak poniesienia dodatkowych kosztów. Wiele organizacji dopiero w okresie pandemii uświadomiło sobie, jak ważne są adekwatne inwestycje w tym obszarze. Aż 50% badanych firm zauważyło braki i niedociągnięcia w utrzymywanych systemach zarządzania ryzykiem stron trzecich. Aby je zaadresować, firmy te planują dodatkowe, niekiedy znaczące inwestycje w zarządzanie ryzykiem stron trzecich.

Warto także zwrócić uwagę, że wśród organizacji należących do sektora publicznego i ochrony zdrowia, udział respondentów deklarujących potrzebę dodatkowych inwestycji był znacznie wyższy (odpowiednio 71% i 69%). Z drugiej strony, w przypadku firm z branży technologicznej, mediów i telekomunikacji odsetek ten wynosił 40%. Wynika to prawdopodobnie z wcześniejszych inwestycji przedsiębiorstw tego sektora w rozwiązania cyfrowe w ramach zarządzania ryzykiem, które okazały się szczególnie użyteczne w trakcie pandemii.

Z punktu widzenia Deloitte

Kolejne fale pandemii COVID-19 i pojawiające się nowe warianty wirusa zmusiły wiele państw do przedłużenia obowiązujących restrykcji. W związku z tym firmy potrzebowały dłuższego okresu niż początkowo zakładany na poradzenie sobie ze skutkami pandemii.

Ponadto, poprzednie edycje raportu wskazywały, że konieczność poniesienia dodatkowych kosztów powstrzymała wiele firm przed poprawieniem funkcjonowania systemów zarządzania ryzykiem stron trzecich. Obserwowaliśmy jednak, że firmy, które w przeszłości zdecydowały się zainwestować w ten obszar, skuteczniej ograniczały negatywne skutki incydentów związanych ze stronami trzecimi. Podczas pandemii wzrosła także ogólna świadomość dotycząca korzyści płynących z inwestycji w zarządzanie ryzykiem.

Czy ta strona była pomocna?