Artykuł
Kalkulacja śladu węglowego kluczowa w zarządzaniu emisjami organizacji
Jak policzyć wpływ działalności organizacji na klimat?
Wszelkie działania organizacji wiążą się z emitowaniem gazów cieplarnianych – jest to naturalne zjawisko. Jednak zgodnie z oczekiwaniami interesariuszy, organizacje powinny być świadome źródeł swoich emisji, dzięki czemu będą mogły monitorować ich poziom i podejmować działania dekarbonizacyjne. Za najlepszą praktykę uznaje się postawienie krótko- i długo-terminowych celów ograniczenia emisji gazów cieplarnianych przedsiębiorstwa, które będą zgodne z globalną ścieżką dekarbonizacji, tzn. działaniami prowadzącymi do ograniczenia globalnego ocieplenia na poziomie 1,5°C (taki cel ustalono w Porozumieniu Paryskim).
Kalkulacja śladu węglowego organizacji
Suma emisji gazów cieplarnianych wytworzonych przez organizację nazywana jest śladem węglowym. Jednostką śladu węglowego jest ekwiwalent dwutlenku węgla CO2e, który uwzględnia współczynnik globalnego ocieplenia (ang. Global Warming Potential – GWP) poszczególnych emisji. Emisje w organizacji pochodzą z różnych źródeł. Zgodnie z metodyką GHG Protocol (GHG Protocol Standard), emisje pogrupowane według zakresów, z których pochodzą (ang. scope):
- Zakres 1 - emisje pochodzące bezpośrednio z działalności, powstające z posiadanych lub użytkowanych aktywów (powstają w wyniku spalania paliw w firmowej flocie pojazdów, paliw energetycznych czy w wyniku wycieku czynników chłodniczych wykorzystywanymi m.in. w klimatyzacji czy systemach chłodniczych);
- Zakres 2 - emisje pośrednie, wynikające ze zużycia zakupionej energii elektrycznej oraz cieplnej;
- Zakres 3 - emisje pośrednie gazów cieplarnianych, nieobjęte w Zakresie 1&2, które występują w całym łańcuchu wartości, pochodzące ze wszystkich innych źródeł.
Obecnie większość organizacji koncentruje się na zarządzaniu emisjami, nad którymi ma bezpośrednią kontrolę operacyjną (Zakres 1) i tymi, które pochodzą z zakupu energii elektrycznej oraz ciepła (Zakres 2). Dopiero następnym krokiem jest monitorowanie i zarządzanie emisjami związanymi z wytwarzanymi produktami lub świadczonymi usługami (więcej o zakresach emisji: link). Pomiar, monitoring i zarządzanie tymi emisjami może przyczynić się do zmiany strategii przedsiębiorstwa, poprawy efektywności energetycznej produktów, ale też może zmotywować firmę do współpracy z bardziej ekologicznymi dostawcami link.
Zgodnie z metodyką GHG Protocol obliczanie emisji firmy następuje w 5 krokach:
- Zidentyfikowanie źródeł emisji gazów cieplarnianych w przedsiębiorstwie.
- Wybór metody kalkulacji emisji gazów cieplarnianych.
- Zebranie danych dotyczących działalności i odpowiedni dobór wskaźników emisyjności.
- Zastosowanie odpowiednich narzędzi obliczeniowych.
- Przeprowadzenie procesu kalkulacji emisji gazów cieplarnianych na poziomie korporacyjnym.
Dobrana metodyka obliczeń różnić się będzie w zależności od sektora czy dostępności danych.
Przedsiębiorstwa, które liczą swój ślad węglowy i w znaczącym stopniu chcą wpłynąć na kwestie środowiskowe, powinny rozważyć wdrożenie do swojej strategii biznesowej strategii dekarbonizacji, skupiającej się na wyznaczeniu celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Na taką strategię ma wpływ wiele czynników, takich jak wykonalność ekonomiczna, dopasowanie do obecnych i przyszłych regulacji czy oczekiwania interesariuszy w obszarze działań na rzecz klimatu.
Kalkulacja śladu węglowego łańcucha dostaw
Przedsiębiorstwa coraz częściej ograniczają emisje we wszystkich zakresach, również w Zakresie 3, aby ostatecznie zminimalizować je do zera (ang. net zero) w dłuższej perspektywie. Jest to zadanie trudne, ponieważ łańcuchy dostaw w dużych przedsiębiorstwach są bardzo złożone. W niektórych przypadkach składają się nawet z dziesiątek tysięcy firm działających na całym świecie. Jednak ponieważ emisje związane z łańcuchem wartości mogą odpowiadać nawet za większość całkowitej emisji, ich świadomość i zarządzanie jest konieczne aby osiągnąć założone cele dekarbonizacji.
Zgodnie z powszechnie stosowanym standardem GHG Protocol, w Zakresie 3 źródła emisji podzielone są na 15 kategorii i skupiają się na działaniach „downstream” oraz „upstream” w łańcuchu działalności przedsiębiorstwa (Corporate Value Chain (Scope 3) Standard).
Upstream (związane z łańcuchem dostaw i działalnością organizacji) |
Kategoria 1 Zakupione towary i usługi |
|---|---|
Downstream (związane z dostarczeniem produktów do klienta i wykorzystaniem ich) |
Kategoria 9 Downstream transport i dystrybucja |
W zarządzaniu emisjami w łańcuchu wartości, przedsiębiorstwa mają do dyspozycji szereg możliwości, w zależności od ich złożoności i struktury. Oprócz bezpośredniego zaangażowania dostawców oraz klientów, firmy mogą inwestować w innowacje przyczyniające się do ograniczenia emisji, a dzięki edukacji mogą przyczyniać się np. do zmniejszenia ilości odpadów.
Złożoność emisji Zakresu 3 stwarza możliwości współpracy między podmiotami. Wysiłki przedsiębiorstw w redukcję emisji gazów cieplarnianych, czyli ich pozytywne środowiskowo działania, pośrednio i kaskadowo przyczyniają się do redukcji emisji związanych z łańcuchem dostaw u partnerów biznesowych, przyczyniając się do dążenia wspólną drogą, w celu osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego.
Kalkulacja śladu węglowego produktu i usługi
Ślad węglowy może też być liczony dla poszczególnych produktów lub usług przedsiębiorstwa. Podstawową metodologią kalkulacji śladu węglowego produktu, ukazującą rzeczywisty wpływ produktu na środowisko, jest standard ISO 14067:2018 lub/oraz analiza LCA (ang. Life Cycle Assessment). Emisje związane z wytworzonym produktem raportuje się w 3 z 15 kategorii Zakresu 3.
Podsumowanie
IPCC ostrzega, że nierobienie niczego będzie droższe niż inwestowanie w działania na rzecz klimatu już dziś, dlatego jako Deloitte, kompleksowo wspieramy organizacje w ich transformacji biznesowej poprzez opracowanie strategii dekarbonizacji przedsiębiorstwa, w tym strategii neutralności klimatycznej zgodnie z metodyką Science-Based Target initiative. Pomagamy przedsiębiorstwom w kalkulacji śladu węglowego organizacji (w zakresie 1, 2 oraz 3), kalkulacji śladu węglowego produktu oraz w obszarze dekarbonizacji oraz zaangażowania łańcucha dostaw.
Kontakt:
