Prawo budowlane – jakie zmiany wprowadziła nowelizacja z 19 września 2020 r. 

Czego dokładnie dotyczą zmiany?

• prostsza legalizacja (starszych) samowoli budowlanych

Na mocy obecnie obowiązujących przepisów samowole budowlane, których budowę zakończono co najmniej 20 lat temu, będzie można zalegalizować według nowej, uproszczonej i bezpłatnej procedury. Żeby móc z niej skorzystać, trzeba m.in. przedstawić ekspertyzę techniczną potwierdzającą, że samowolnie postawiony obiekt może być bezpiecznie użytkowany przez ludzi. Osoby, które zdecydują się skorzystać z nowej procedury, nie będą zobowiązane do zapłaty opłaty legalizacyjnej, co z pewnością zachęcić powinno właścicieli samowoli budowlanych do ich legalizacji. Jednak najważniejsze w tym wszystkim wydaje się być ‘wzmocnienie bezpieczeństwa’ użytkowania takich budynków. Pozwoli to nadzorowi budowalnemu uzyskać informację o istnieniu nielegalnych obiektów i tym samym sprawdzić ich bezpieczeństwo, a to za sprawą przedstawienia ekspertyzy technicznej, potwierdzającej możliwość bezpiecznego użytkowania obiektu jak i geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej.

• zmiana wykazu obiektów wykonywanych na podstawie zgłoszenia (bez konieczności uzyskiwania pozwolenie na budowę)

W znowelizowanym prawie budowlanym zmienił się wykaz obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Chodzi o art. 29 prawa budowlanego, który w niewielkim stopniu przypomina treścią jego poprzedni kształt. Uzupełniono katalog robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę, a wymagających zgłoszenia o m.in. naziemne tarasy przydomowe o powierzchni zabudowy powyżej 35 m², ogrodzenia o wysokości powyżej 2,20 m² czy też zjazdy z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach.

• nowy katalog obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania zarówno pozwolenia na budowę jak i zgłoszenia

Poszerzono listę obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej. Jakie to obiekty? Są to między innymi: wpłatomaty, biletomaty, paczkomaty, automaty przeznaczone do przechowywania przesyłek, automaty sprzedające i inne automaty do wysokości 3 metrów. Do tej pory brak było jednoznacznych przepisów regulujących te kwestie a z orzecznictwa wynikało, że urządzenia takie traktowane powinny być jako budowle w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, a zatem wymagane było uzyskanie pozwolenia na budowę. W obecnym kształcie nie jest wymagane nawet zgłoszenie.

• rezygnacja ze wzoru decyzji o pozwoleniu na budowę

Od 19 września 2020 roku organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą stosować obowiązującego wzoru decyzji o pozwoleniu na budowę określonego w rozporządzeniu. Odtąd decyzja będzie wydawana zgodnie z przepisami prawa administracyjnego, bez określonego wzoru.

• brak możliwości podważenia pozwolenia na budowę po 5 latach od jego wydania

Nowe przepisy wprowadzają zasadę, że decyzja o pozwoleniu na budowę nie zostanie unieważniona, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 5 lat. Z kolei decyzja o pozwoleniu na użytkowanie nie zostanie unieważniona, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym stała się ostateczna. Jest to kluczowa istotna zmiana biorąc pod uwagę, że na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów decyzję o pozwoleniu na budowę można było wzruszyć w przypadku rażącego naruszenia prawa bez względu na upływ czasu, co nierzadko było przyczyną odstąpienia od realizacji transakcji lub też potrzeby dalszych analiz co do prawdopodobieństwa materializacji takiego ryzyka. Tym samym zmiana ta wprowadzająca graniczny pięcioletni okres dla stwierdzenia nieważności decyzji niewątpliwie prowadzi do stabilizacji działań inwestora oraz większej pewności w przypadku obrotu skomercjalizowanymi obiektami budowlanymi.

Powyższy przykład zagadnień, jedynie częściowo wyczerpuje zmiany w prawie budowlanym jakie weszły w życie we wrześniu 2020 roku. Istniejące przepisy prawa budowlanego oczywiście nie są pozbawione wad, jednak na aprobatę zasługuje kierunek zmian, a zwłaszcza brak możliwości wzruszenia kluczowych decyzji w procesie inwestycyjnym, po określonym upływie czasu.