Mobilność pracowników w dobie koronawirusa

Od dnia 15 marca 2020 r. (niedziela) weszły w życie dwa Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące przywrócenia tymczasowej kontroli granicznej na granicach wewnętrznych z innymi krajami Unii Europejskiej oraz czasowym zawieszeniu lub ograniczeniu ruchu granicznego na wszystkich przejściach granicznych Polski (zarówno granice wewnętrzne jak i zewnętrzne UE). Powyższe przepisy wprowadzają poważne ograniczenia w przemieszczaniu się osób, w tym pracowników oraz ich rodzin.
 

Restrykcje wprowadzone przepisami dotyczą:

• Wstrzymania międzynarodowego pasażerskiego transportu kolejowego i lotniczego – od 15 marca do odwołania
• Wprowadzenia tymczasowych kontroli granicznych w ruchu osobowym na przejściach wewnętrznych z innymi krajami UE: Niemcy, Czechy, Słowacja, Litwa oraz w portach morskich i lotniczych – od 15 marca do 24 marca 2020 r. (10 dni z możliwością przedłużenia o kolejne 20 dni)
• Obowiązkowej 14 dniowej kwarantanny domowej dla osób wjeżdżających na terytorium Polski w okresie obowiązywania ograniczeń 
• Zakaz wjazdu cudzoziemców z wyjątkiem cudzoziemców ściśle określonych w przepisach (szczegóły poniżej) 

Ograniczenia na granicach nie powinny wpływać na przepływ towarów.
 

Zakaz wjazdu na terytorium Polski – kto jest wyłączony?

Po wprowadzaniu restrykcji od 15 marca na terytorium Polski nie mogą wjeżdżać cudzoziemcy. Zakazem wjazdu oprócz obywateli polskich nie są objęte następujące grupy cudzoziemców:

1. Cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli Rzeczypospolitej Polskiej albo pozostają pod stałą opieką obywateli polskich;
2. Cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka;
3. Szefowie misji dyplomatycznych oraz członkowie personelu dyplomatyczno-konsularnego misji a także członkowie ich rodzin;
4. Cudzoziemcy posiadających prawo stałego lub czasowego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5. Cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Polski, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach jak obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Polski;
6. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, nieuwzględnionych powyżej, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w trybie określonym w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach

Kwarantanna dla osób wjeżdżających do Polski

Wszystkie osoby, które wjechały do Polski w okresie obowiązujących ograniczeń muszą poddać się wstępnym badaniom na granicy oraz udostępnić Straży Granicznej adres miejsca zamieszkania lub pobytu, pod którym będą odbywać obowiązkową 14 dniową kwarantannę. Obowiązek kwarantanny dotyczy także cudzoziemców, którzy mogą wjechać na terytorium Polski, co oznacza, że pomimo posiadania prawa do pracy w Polsce, ze względu na obowiązek kwarantanny, nie będą oni mogli podjąć pracy po przyjeździe (z wyłączeniem pracy zdalnej wykonywanej z domu lub miejsca kwarantanny).
Obowiązkową kwarantanną domową nie będą natomiast objęte osoby z obszarów przygranicznych, które mieszkają w Polsce, ale pracują na co dzień w kraju sąsiednim oraz kierowcy transportu samochodowego.
 

Praktyczne aspekty funkcjonowania restrykcji na granicach

W związku z wprowadzeniem kontroli na granicach, czas oczekiwania na wjazd na terytorium Polski w pierwszych dniach obowiązywania restrykcji znacząco się wydłużył. Epidemia COVID-19 spowodowała wielokilometrowe korki na granicach, w szczególności na granicy polsko-niemieckiej. W efekcie wprowadzenie kontroli na granicach transport towarów do Polski został znacząco utrudniony co może mieć wpływ na funkcjonowanie łańcucha dostaw. Opóźnienia na granicach dotykają też osób powracających do Polski oraz cudzoziemców podróżujących przez nasz kraj tranzytem. W odpowiedzi na opóźnienia na granicach Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego dniu 17 marca 2020 r. podjął decyzję o otwarciu kolejnych przejść granicznych i zmianie charakteru już działających, co może się przyczynić do poprawy płynności ruchu.

Ograniczenia w przemieszczaniu się do Unii Europejskiej oraz w innych krajach

W odpowiedzi na szybki rozwój pandemii COVID-19, przewódcy Unii Europejskiej zgodzili się w dniu 17 marca 2020 r. na wdrożenie planu 30 dniowego zamknięcia granic zewnętrznych unijnych, z możliwością przedłużenia tego okresu. Liderzy państw UE27 poparli wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie granic, które przewidują m.in. specjalne korytarze transportowe dla dostaw towarów oraz możliwość powrotu obywateli UE do swoich krajów tranzytem przez inne państwa UE. W najbliższych dniach przepisy zostaną zaimplementowane przez poszczególne kraje. Restrykcjami w podróżach na terytorium UE nie zostaną objęci obywatele krajów członkowskich UE, cudzoziemcy spoza UE, którzy mają prawo stałego pobytu w krajach członkowskich lub wizy długoterminowe (narodowe), dyplomaci, pracownicy służby zdrowia oraz eksperci międzynarodowi wspierający powstrzymanie pandemii. Restrykcje wjazdowe będą obowiązywały także przy podróżach do innych krajów strefy Schengen UE niebędących członkami UE (Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria). Zostanie zachowana swoboda podróży między krajami członkowskimi i Wielką Brytanią, która formalnie przestała być krajem członkowskim 31 stycznia 2020 r.

Ograniczenia w podróżowaniu zostały także wprowadzone przez USA, które w ostatnich dniach ograniczyły podróże z krajów członkowskich UE, a także przez wiele innych krajów, co w praktyce oznacza brak możliwości swobodnego podróżowania w jakichkolwiek celach – służbowych czy prywatnych. Biorąc pod uwagę liczne restrykcje obowiązujące praktycznie na całym świecie oraz niezwykle dynamicznie zmieniającą się sytuację należy rozważyć unikanie wszelkich podróży zagranicznych, które nie są konieczne.