Co trzeci przedstawiciel globalnego przemysłu naftowego i gazowego uważa, że rosnący popyt napędza inwestycje w niskoemisyjne źródła energii

Zakłócenia w dostawach i niestabilność cen nie jest niczym nowym dla przemysłu ropy naftowej i gazu. W ciągu ostatnich siedmiu lat branża notowała kilka bardzo wyraźnych wzrostów i równie dotkliwych spadków: od poziomu powyżej 100 dol. za baryłkę w 2014 r. do 37 dol. za baryłkę w 2020 r. Zdaniem ekspertów Deloitte, obecna sytuacja jest jednak wyjątkowa. Zbieg kilku czynników gospodarczych, geopolitycznych, handlowych, politycznych i finansowych zaostrzył problem niedoinwestowania i spowodował ponowną korektę na światowych rynkach energii.

Wszystkie trzy elementy równania bilansu energetycznego – bezpieczeństwo energetyczne, dywersyfikacja dostaw i transformacja niskoemisyjna – znajdują się pod silną presją. Cały sektor stoi w obliczu obaw skupiających się na tych trzech obszarach. Dotyczą one niepewności w zakresie regulacji prawnych i zmieniających się polityk energetycznych, obserwowanego impasu w zakresie możliwości alokacji kapitałów i wreszcie niecodziennych wzrostów i fluktuacji cen energii

– mówi Michał Zieniewski, radca prawny, partner w kancelarii Deloitte Legal.

Postępowanie zgodnie z wymaganiami inwestorów dotyczącymi zrównoważonego podejścia do biznesu oraz utrzymywania dyscypliny finansowej spowodowało, że nakłady inwestycyjne w sektorze paliwowym w 2022 r. zmalały, a sytuacja na rynku była bardzo trudna. Zakłócenia w handlu gazem i węglem między Europą a Rosją doprowadziły ceny paliw do bardzo wysokich poziomów. Ponadto, niedobór surowców (m.in. stali, aluminium) wykorzystywanych w rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz wyzwania związane z łańcuchem dostaw technologii niskoemisyjnych wpłynęły na postępy w transformacji energetycznej.

Zdaniem ekspertów Deloitte na to, w jaki sposób i w jakich obszarach branża będzie inwestować w 2023 r. wpływ będzie miało wiele czynników. Należą do nich działania i decyzje podejmowane obecnie, takie jak: dążenie do osiągnięcia równowagi między zwiększaniem skali inwestycji a utrzymaniem dyscypliny kapitałowej przez spółki naftowo-paliwowe; zmieniająca się rola spółek sektora w przyspieszeniu i zabezpieczeniu transformacji energetycznej; dynamika popytu na gaz ziemny i jej wpływ na przyjmowane strategie; dostosowanie przemysłu rafineryjnego do zmian na rynkach energii; charakter zawieranych transakcji, łączący wzajemny wpływ bezpieczeństwa energetycznego i transformacji.

Branża ropy i gazu prawdopodobnie wejdzie w rok 2023 z najzdrowszym jak dotąd bilansem i utrzymującą się dyscypliną kapitałową, co może pomóc firmom przełamać ograniczony poziom inwestowania w obszarze odnawialnych źródeł energii w ostatnich latach i przyspieszyć transformację energetyczną. Wyniki badania Deloitte pokazują, że zdecydowana większość respondentów pozytywnie lub umiarkowanie pozytywnie postrzega perspektywy branży w nadchodzącym roku – tak oceniło aż 93 proc. pytanych.

Popyt napędza przejście na czystą energię

Wysokie ceny surowców i rosnące obawy dotyczące bezpieczeństwa energetycznego powodują pilną i rosnącą potrzebę dywersyfikacji dostaw i przyspieszenia transformacji energetycznej. W rezultacie, inwestycje przedsiębiorstw sektora paliwowego w czystą energię rosły średnio o 12 proc. każdego roku od 2020 r. i oczekuje się, że w 2022 r. wyniosą około 5 proc. całkowitych wydatków branży, w porównaniu z mniej niż 2 proc. w 2020 r.

Amerykańscy respondenci badania Deloitte zidentyfikowali czynniki, które umożliwiłyby oczekiwane w 2023 r. zwiększenie inwestycji w czyste źródła energii. Najwięcej, bo 30 proc. badanych wskazało przede wszystkim zwiększony popyt na taką energię, a niemal jedna czwarta (24 proc.) wybrała dostępność lepiej skalowalnych i ekonomicznie opłacalnych rozwiązań niskoemisyjnych. Znacznie mniejszą popularnością cieszyły się takie wskazania jak wysokie ceny energii (16 proc.), koszty emisji (14 proc.), zwiększone niskoemisyjne inwestycje rządowe (10 proc.) czy bardziej restrykcyjne regulacje (6 proc.).

Przyspieszenie inwestycji w czystą energię wymaga czasochłonnego rozwoju popytu oraz dojrzałości technologicznej. Na tempo inwestycji transformacyjnych mogą wpływać takie czynniki jak utrzymujące się wysokie ceny gazu ziemnego, powodujące, że zielony wodór i biometan staną się bardziej atrakcyjne dla przyszłych inwestycji w porównaniu z niebieskim wodorem. Co więcej, inflacja może powodować sprzeciw wobec wykorzystywania produktów rolnych do wytwarzania biopaliw, a nie żywności. Nie możemy też zapominać o wyzwaniach związanych z instalacjami wodorowymi oraz infrastrukturą do wychwytywania i składowania dwutlenku węgla

– mówi Paweł Łączkowski, radca prawny, Partner Associate, Deloitte Legal.

Nowe podejście sektora do wykorzystania gazu ziemnego

Po inwazji Rosji na Ukrainę zaczęła zmieniać się polityka energetyczna w Stanach Zjednoczonych i Europie. W rezultacie zmalało tempo wycofywania się z wykorzystania gazu ziemnego, a większy akcent został położony na redukcję generowanych w ten sposób emisji, m.in. poprzez opracowywanie i wdrażanie czystszych alternatyw. Jak wskazują eksperci Deloitte, w 2023 r. można oczekiwać wzrostu inwestycji w tym obszarze, w tym nakładów zmniejszających intensywność emisji wynikających z użycia gazu ziemnego i funkcjonowania powiązanej infrastruktury.

Do inwestycji w gaz ziemny, przy jednoczesnym zapewnieniu redukcji emisji, mają zachęcać takie czynniki, jak unijna taksonomia, uznająca obecnie wykorzystanie tego paliwa za działalność gospodarczą zrównoważoną środowiskowo. Podstawowym warunkiem jest jednak to, że nowe projekty dotyczące gazu będą zastępować instalacje bazujące na węglu osiągną redukcje emisji, a do 2035 roku w pełni przestawią się na gazy odnawialne lub niskoemisyjne. Istotne wydaje się też wspólne oświadczenie USA i KE w sprawie europejskiego bezpieczeństwa energetycznego, w którym określono zobowiązania do zwiększenia eksportu LNG z USA do Europy do 2030 r. oraz do podjęcia wysiłków na rzecz zmniejszenia intensywności emisji gazów cieplarnianych w nowej infrastrukturze LNG.

Oczekuje się, że w 2023 r. sytuacja na rynku gazu ziemnego będzie napięta, a popyt w Europie i Azji będzie pochłaniał rosnący wolumen eksportu LNG. Około 45 proc. ankietowanych przez Deloitte firm zauważyło, że niekorzystne otoczenie regulacyjne i znaczne nakłady kapitałowe mogą hamować dalsze inwestycje w wydobycie gazu ziemnego. Możemy spodziewać się, że w nadchodzącym roku te warunki ulegną poprawie, a inwestycje w infrastrukturę gazową poczynione w latach 2022-2023 przyczynią się do zrównoważenia sytuacji na rynku paliwowym w tej dekadzie

– mówi Robert Karczmarczyk, dyrektor, Risk Advisory, Corporate Risk & Energy, Deloitte.

Branża paliwowa osiągnęła w tym roku rekordowe zyski, co pozwoliło na zapewnienie wystarczających środków na finansowanie strategii rozwoju w 2023 r. Z jednej strony, firmy tego sektora doświadczają dynamicznych ograniczeń handlowych i musza mierzyć się z niepewnością makroekonomiczną w nadchodzącym roku. Z drugiej, otrzymały również wyraźny sygnał zapotrzebowania na zabezpieczenie dostaw w krótkim horyzoncie czasowym przy jednoczesnej możliwości przejścia na czystszą energię w perspektywie długoterminowej. Zdaniem ekspertów Deloitte w 2023 r. należy się spodziewać wykorzystania dynamiki zmian zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w celu nabycia aktywów związanych z gazem ziemnym i odpornej infrastruktury przesyłowej.

Prognozowany jest też trend przyspieszający transformację energetyczną, który sprzyja inwestycjom we wspólne przedsięwzięcia i partnerstwom na rzecz komercjalizacji nowych technologii wytwarzania czystej energii. Należą do nich innowacje, np. w zakresie wychwytywania, wykorzystania i składowania dwutlenku węgla i wytwarzania czystego wodoru. Poza tym, należy oczekiwać ograniczania emisji operacyjnych poprzez nabywanie aktywów o zrównoważonym profilu ESG, a także wykorzystanie integracji pionowej do łagodzenia skutków inflacji w sektorze usług dla branży ropy naftowej i gazu.

Pełny raport do pobrania znajduje się tutaj.