Rośnie znaczenie badania due diligence w obszarze ESG

Rosną oczekiwania udziałowców i interesariuszy dotyczące zrównoważonego rozwoju i zaangażowania firm w realizację globalnych inicjatyw proekologicznych, prowadzenia działalności w zgodzie z zasadami odpowiedzialności społecznej, przeciwdziałania wykluczeniu i wspierania różnorodności. Innymi słowy - takie kwestie, jak łamanie praw człowieka, negatywny wpływ na środowisko czy nieprzestrzeganie zasad etyki mogą wywrzeć znaczący negatywny wpływ na funkcjonowanie firmy, ponieważ podejmowane przez nią działania coraz silniej oddziałują na kontakty z interesariuszami i oczekiwania akcjonariuszy. Wobec tego, w kontekście transakcji, wszystkie aspekty ESG wiążą się z ryzykiem finansowym oraz reputacyjnym. Przed zawarciem transakcji inwestorzy domagają się zwiększenia przejrzystości, by uniknąć potencjalnych zagrożeń związanych z ESG. Wzrost świadomości znaczenia ESG wśród inwestorów skutkuje zwiększeniem zapotrzebowania na badania due diligence w tym obszarze. Nie jest to już specjalizacja niszowa, lecz stająca się jedną z kompetencji wymaganych przy transakcjach fuzji i przejęć. 

Badania due diligence w obszarze ESG mają szczególne znaczenie przy transakcjach na rynku nieruchomości, ponieważ sektor ten podlega ścisłemu monitoringowi organów rządowych i nadzorowi ostrożnościowemu.  Nie można również zapominać o unijnym planie finansowania zrównoważonego rozwoju, ponieważ stanowiąca jego część Taksonomia UE określa kryteria zrównoważonej działalności i zrównoważonych inwestycji, wymuszając przejrzystą prezentację oddziaływania firm inwestorskich na klimat oraz innych kryteriów środowiskowych. 

Due diligence badające aspekty ESG uwzględnia zarówno Taksonomię UE, jak i inne regulacje krajowe i międzynarodowe. Dzięki wnikliwej analizie można zawczasu zidentyfikować sygnały ostrzegawcze, potencjalne wyzwania, a także ocenić ryzyko, możliwości oraz przyszły potencjał tworzenia wartości (np. redukcji kosztów dzięki zwiększeniu efektywności energetycznej).   

Ogólna koncepcja badania due diligence w obszarze ESG

W ujęciu ogólnym badanie to obejmuje analizę przestrzegania obowiązujących regulacji krajowych i międzynarodowych oraz nieskodyfikowanych norm i oczekiwań interesariuszy przez podmiot przejmowany. Ponadto przedstawia jego aktualną sytuację w kontekście ochrony środowiska, zaangażowania społecznego i ładu korporacyjnego. 

W obszarze aspektów środowiskowych, badanie due diligence obejmuje procedury i instrukcje wewnętrzne, zakres odpowiedzialności i procedury operacyjne dotyczące obszarów wpływających na środowisko naturalne (zwłaszcza zużycia energii, emisji CO₂, materiałów, zużycia wody i gospodarki odpadami) i podsumowuje wpływ danego modelu biznesowego na środowisko oraz na podstawowych interesariuszy w obszarze środowiska naturalnego. Celem due diligence jest złagodzenie tego wpływu.

Aspekt społeczny obejmuje obowiązki i najlepsze praktyki w wymiarze społecznym, czyli między innymi prawa człowieka, etyka, standardy zatrudnienia, BHP, wspieranie różnorodności i wyrównywanie szans. 

Jeżeli zaś chodzi o ład korporacyjny, to zakres due diligence obejmuje analizę systemów zarządzania ryzykiem, kodeksów postępowania (zapobiegających korupcji itp.) oraz przejrzystość decyzji i systemu wynagradzania członków zarządu i organów nadzoru.

Co istotne, nie istnieje jedna uniwersalna metodologia badania due diligence w obszarze ESG, odpowiednia dla wszystkich sektorów.  Każda branża ma własne wyzwania związane z jej wpływem na środowisko naturalne i charakterystyczne dla niej relacje z interesariuszami.  Jeżeli na przykład analizujemy możliwość przejęcia firmy z branży chemicznej, konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na takie czynniki środowiskowe, jak np. unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, podczas gdy w firmie z branży odzieżowej największe znaczenie będą miały takie kwestie, jak np. zatrudnianie dzieci lub głodowy poziom wynagrodzeń. Wobec tego należy odpowiednio dobrać kryteria oceny ESG spośród kluczowych wskaźników efektywności, z uwzględnieniem specyfiki branży oraz danej firmy.

Kluczowe wskaźniki efektywności (KPI) sektora nieruchomości

W przypadku firmy z sektora nieruchomości, której aktywa są aktualnie użytkowane, KPI środowiskowe przeważają nad wskaźnikami społecznymi czy dotyczącymi ładu korporacyjnego, ponieważ kwestie ochrony środowiska mają zdecydowanie pierwszoplanowy charakter. Badanie due diligence może więc koncentrować się na takich elementach, jak posiadanie systemu zarządzania środowiskowego (i zespołu, który za to odpowiada), przestrzeganie regulacji krajowych i międzynarodowych, wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych czy istnienie systemów monitoringu i regularna publikacja sprawozdań dotyczących zrównoważonego rozwoju. Istotnymi elementami oceny będą również: wiek posiadanych obiektów, ich stan techniczny oraz gotowość do recyklingu materiałów budowlanych.

W przypadku firm uczestniczących w realizacji projektów deweloperskich, listę KPI należy poszerzyć o wskaźniki dotyczące oddziaływania na środowisko na etapie budowy (na przykład zapylenie i hałas, towarzyszące pracom budowlanym, stanowiące problem na terenach miejskich). Wskaźniki społeczne natomiast powinny uwzględniać warunki BHP dotyczące pracowników, takie jak zagrożenia fizyczne, praca w hałasie, kontakt z substancjami niebezpiecznymi czy określone zdarzenia (powódź, pożar itp.), posiadanie planów awaryjnych, szkolenia i kontrole zgodności. Wskaźniki z obszaru ładu korporacyjnego, na które należy zwrócić szczególną uwagę przy projektach deweloperskich, obejmują zasady zapobiegania korupcji i praniu pieniędzy.

Przy podejmowaniu decyzji dotyczących transakcji fuzji i przejęcia na ogół brakuje czasu, kluczowe znaczenie ma dobór odpowiednich wskaźników (KPI), które zostaną poddane analizie. Tylko takie działanie pozwoli nam pozyskać właściwe informacje, niezbędne do podjęcia najkorzystniejszych decyzji biznesowych przez kierownictwo i interesariuszy firmy.  Wnikliwe badanie due diligence w obszarze ESG wymaga zatem opracowania właściwej metodologii i dobrej znajomości branży.