Fit for 55 in Action

Artykuł

Fit for 55 in Action

Branże energochłonne, transport i budownictwo w obliczu wyzwań pakietu "Fit for 55"

Market update #1 “Fit for 55 in Action”

W naszej serii "Fit for 55 in Action" znajdziesz aktualne informacje na temat bieżących prac w zakresie regulacji europejskich dotyczących klimatu i energii

Wpływ inicjatywy REpowerEU na dyskusje dotyczące pakietu „Fit for 55”

Po rozpoczęciu inwazji rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 roku Rada Europejska powierzyła Komisji Europejskiej zadanie sporządzenia planu redukcji i stopniowej eliminacji importu produktów energetycznych z Rosji. W ubiegłych dekadach kraj ten był największym dostawcą paliw kopalnych dla UE. W roku 2020 z Rosji pochodziło 27% importowanej ropy naftowej, 40% gazu ziemnego i 46% węgla. Stopień uzależnienia krajów unijnych nie jest jednakowy - niektóre importują większość surowców energetycznych z Rosji.

W maju 2022 roku Komisja Europejska zaprezentowała plan REpowerEU, ukierunkowany na stopniową eliminację importu paliw kopalnych z Rosji, który ma wygasnąć całkowicie do końca bieżącej dekady. Podstawowe narzędzia, które mają umożliwić osiągnięcie tego celu, to poprawa efektywności energetycznej, przyspieszenie dekarbonizacji i dywersyfikacja dostaw paliw kopalnych. Plan obejmuje działania legislacyjne i pozalegislacyjne, z których wiele oddziałuje na pakiet „Fit for 55”. W praktyce pakiet ten jest głównym narzędziem operacjonalizacji większości działań ukierunkowanych na poprawę efektywności energetycznej i dekarbonizację, uwzględnionych w planie REpowerEU.
 

Dywersyfikacja dostaw:

  • wspólny zakup gazu, LNG i wodoru dla chętnych,
  • koordynacja dwustronnych umów partnerskich między państwami członkowskimi,
  • rozporządzenie zobowiązujące państwa członkowskie do zapełnienia magazynów gazu co najmniej do poziomu 80% pojemności do listopada 2022 roku.
     

Efektywność energetyczna:

  • zwiększenie docelowego wskaźnika redukcji zużycia energii zawartego w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej z 9% do 13% w porównaniu do roku 2020,
  • rekomendacje dla państw członkowskich dotyczące redukcji zużycia energii,
  • zachęcanie państw członkowskich do dotowania inwestycji, których celem jest zmniejszenie zużycia energii.
     

Dekarbonizacja:

  • zwiększenie docelowego wskaźnika udziału energii odnawialnej z 40% do 45% do roku 2030,
  • od roku 2027 obowiązek instalowania paneli słonecznych na dachach nowych nieruchomości komercyjnych i obiektów publicznych o powierzchni powyżej 250 m2; od roku 2028 obowiązek instalowania ich na wszystkich istniejących budynkach tej wielkości oraz od roku 2030 na wszystkich budynkach mieszkalnych tej wielkości,
  • rekomendacja dotycząca szybszej popularyzacji wykorzystania zielonego wodoru i biometanu,
  • wytyczne dotyczące eliminacji barier regulacyjnych, utrudniających wykorzystywanie energii odnawialnej; poprawki do dyrektywy w sprawie energii odnawialnej, określające obszary, w których proces udzielania zgody na projekty odnawialne nie może trwać dłużej niż rok. Obszary te miałyby wyznaczyć państwa członkowskie w terminie dwóch lat od daty przyjęcia dyrektywy,
  • nowa strategia solarna sprzyjająca popularyzacji fotowoltaiki,
  • finansowanie inwestycji w dekarbonizację - poprawki do Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Funduszu Innowacyjnego, Instrumentu Łącząc Europę i InvestEU.
     

Zmiany w pakiecie „Fit for 55”

W ramach planu REpowerEU Komisja wezwała współlegislatorów do modyfikacji pewnych elementów pakietu „Fit for 55” celem przyspieszenia procesu uniezależniania się od paliw kopalnych z Rosji. Zmiany te obejmują podwyższenie docelowych wskaźników efektywności energetycznej i udziału energii odnawialnej. Komisja wezwała również państwa członkowskie i Parlament Europejski do przyspieszenia prac nad pakietem „Fit for 55”. Jak dotąd Rada EU zatwierdziła ogólne podejście do obu tych dokumentów, ale ministrowie nie poparli propozycji zwiększenia wskaźników docelowych przedstawionej przez Komisję. Rada może je jednakże poprzeć w toku rozmów trójstronnych. Komisja ITRE Parlamentu Europejskiego przyjęła raporty dotyczące obu dokumentów i podwyższone wskaźniki docelowe. Zwiększenie wskaźników docelowych poparły wszystkie partie - najprawdopodobniej propozycja ta przejdzie głosowanie plenarne planowane na jesień.


Podsumowanie bieżących dyskusji

Większość działań przedstawionych w powyższej tabeli Komisja Europejska zaprezentowała w lipcu 2021 roku. Obecnie zajmuje się nimi Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej. Prace Parlamentu są w większości bardziej zaawansowane - komisje parlamentarne przygotowały już robocze wersje raportów dotyczących większości kwestii, czyli zakończyły pierwszy etap opracowywania wspólnego stanowiska. W Radzie proces ten przebiega wolniej. W większości przypadków miała miejsce tylko wymiana poglądów. Nie przezwyciężono zasadniczych podziałów politycznych dotyczących poszczególnych elementów pakietu. Jeżeli chodzi o unijny system handlu uprawnieniami do emisji, najbardziej kontrowersyjny aspekt reformy nie wpływa na sektory energochłonne - dotyczy tworzenia oddzielnego rynku handlu prawami emisji dla transportu i budownictwa. Dyskusje dotyczące systemu handlu uprawnieniami do emisji są powiązane z debatami dotyczącymi granicznej opłaty węglowej - a konkretnie eliminacji bezpłatnych uprawnień do emisji. Przyjęto ogólne podejście dotyczące granicznej opłaty węglowej, ale nie podjęto decyzji dotyczącej bezpłatnych uprawnień do emisji. Jeżeli chodzi o rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, najwięcej kontrowersji budzą wskaźniki wyznaczone na poziomie krajowym. Ponieważ zmianę Trzeciego Pakietu Energetycznego w odniesieniu do gazu przedstawiono w grudniu 2021 roku, ta kwestia jest jeszcze mniej zaawansowana.

W styczniu 2022 roku Francja rozpoczęła prezydencję w Radzie. Kraj ten ma duże ambicje, jeżeli chodzi o zapewnienie szybkich postępów prac w okresie sześciu miesięcy jej sprawowania. W szczególności chodzi tu o prace dotyczące granicznej opłaty węglowej. Ze względu jednak na inwazję rosyjską na Ukrainę priorytety działania UE uległy radykalnej zmianie. Utrzymuje się wysoki poziom niepewności, można jednak zidentyfikować pewne tendencje.
Część krajów uważa za konieczne zawieszenie lub nawet zaniechanie prac dotyczących pakietu „Fit for 55”. Polska wystąpiła o zawieszenie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, by umożliwić ochronę gospodarki unijnej w czasie kryzysu. Podobne wnioski złożyło włoskie stowarzyszenie przemysłowe Confindustria.

Znacznie większa grupa krajów proponuje przesunięcie akcentów w dyskusji dotyczącej pakietu „Fit for 55” z płaszczyzny ekonomicznej na bezpieczeństwo i dywersyfikację dostaw. Pogląd ten poparła Komisja Europejska, której wiceprezydent Frans Timmermans uznaje wysiłki ukierunkowane na zrównoważony rozwój za sposób uniezależnienia się od energii ze źródeł rosyjskich. Duże grupy parlamentarzystów wyraziły poparcie dla kontynuacji prac nad pakietem „Fit for 55” ze szczególnym naciskiem na rozwój energii ze źródeł odnawialnych i na efektywność energetyczną.

W dniu 8 marca Komisja Europejska przedstawiła komunikat dotyczący wspólnych europejskich działań w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie. W dokumencie tym Komisja zarysowała działania, które zamierza podjąć w celu zmniejszenia wpływu wojny na ceny energii i bezpieczeństwo energetyczne Europy. Wiele z nich oddziałuje bezpośrednio na dokumenty pakietu „Fit for 55”. W ujęciu krótkoterminowym priorytetem jest dywersyfikacja dostaw gazu ziemnego w ramach przygotowań do kolejnego sezonu zimowego z opcją redukcji lub całkowitej eliminacji dostaw z Federacji Rosyjskiej. W ujęciu długoterminowym Komisja chce przyspieszyć prace nad działaniami dotyczącymi energii odnawialnej i efektywności energetycznej, a także wprowadzić nowe środki przyspieszające popularyzację odnawialnych źródeł energii dzięki poprawie dostępności finansowania i usunięciu barier administracyjnych i praktycznych. Środki te cieszą się silnym poparciem Parlamentu Europejskiego, w którym zdecydowana większość stronnictw głosowała za podniesieniem docelowego wskaźnika udziału energii ze źródeł odnawialnych co najmniej do 45%. Komisja chce również przyspieszyć wprowadzanie na rynek wodoru i biogazu.

Kwestie wymagające szczególnej uwagi

Branże energochłonne:

  • Reforma unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Wynik negocjacji będzie miał istotny wpływ na ceny uprawnień do emisji. Finansowanie procesu przejścia sektorów energochłonnych będzie w dużej mierze uzależnione od wysokości dochodów z aukcji uprawnień do emisji. Wiąże się z tym wysoki poziom niepewności - pojawiły się propozycje zmiany systemu, wykraczające poza zakres proponowany przez Komisję Europejską. Wydaje się, że postulat corocznej redukcji pułapu emisji przetrwa negocjacje, ale propozycje dotyczące bezpłatnych uprawnień do emisji, systemu handlu uprawnieniami dotyczącymi transportu i budownictwa oraz reformy systemu rezerwy stabilności rynkowej ulegną zmianom w procesie legislacyjnym.
  • Graniczna opłata węglowa. Skutki gospodarcze tego mechanizmu mogą być ograniczone, ale wpłynie on znacząco na globalne łańcuchy dostaw. Kraje trzecie mogą podjąć w odpowiedzi działania odwetowe, możliwe są również spory, które będzie rozstrzygać Światowa Organizacja Handlu. Na płaszczyźnie wewnętrznej najważniejszą kwestią dla dotkniętych reformą sektorów będzie proponowane wycofanie bezpłatnych uprawnień do emisji - rozwiązanie, które będzie jeszcze przedmiotem debat.
  • Skutki rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Terminarz wdrażania pakietu „Fit for 55” będzie ulegał szybkim zmianom. Niektóre z jego elementów mogą zacząć oddziaływać na przemysł znacznie wcześniej, niż oczekiwano. Dodatkowe naciski na dywersyfikację, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i zwiększenie efektywności energetycznej mogą pojawić się już na początku tego roku jako sposoby ograniczenia importu produktów energetycznych z Rosji.

Transport

  • System handlu uprawnieniami do emisji dla sektora transportu. To jeden z najbardziej kontrowersyjnych elementów pakietu „Fit for 55”. Najprawdopodobniej zostanie odroczony lub znacząco zmodyfikowany. Z drugiej strony propozycja ta wiąże się ze Społecznym Funduszem Klimatycznym, stanowiącym potencjalnie znaczące źródło finansowania innowacji w tym sektorze.
  • Emisje CO2 z samochodów osobowych i ciężarowych. Jest to najbardziej rewolucyjna propozycja zawarta w pakiecie. Jej skutki będą odczuwalne jeszcze przed wejściem w życie - dążenie do elektryfikacji transportu jest zjawiskiem nieuniknionym, a przedsiębiorstwa z branży muszą odpowiednio dostosować swoje modele działalności.

Budownictwo

  • Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Choć prace nad tym dokumentem dopiero się rozpoczęły, najprawdopodobniej będzie on najważniejszy z punktu widzenia tego sektora i stanie się podstawowym elementem „fali renowacji”.
  • Unijny system handlu uprawnieniami do emisji dla budynków. To jeden z najbardziej kontrowersyjnych elementów pakietu „Fit for 55”, który najprawdopodobniej ulegnie istotnym zmianom w procesie legislacyjnym. Jeżeli zostanie przyjęty, spowoduje wzrost kosztów ogrzewania budynków i powstanie zachęt do korzystania z zeroemisyjnych źródeł energii oraz do renowacji.
  • Skutki wojny rosyjsko-ukraińskiej. Oceniając działania podejmowane przez Komisję Europejską od początku wojny można oczekiwać, że procedury dotyczące wielu dokumentów mających wpływ na sektor budownictwa ulegną przyspieszeniu. Możliwe jest również szybkie zwiększenie wskaźników docelowych oraz poziomu finansowania w celu przyspieszenia procesu uniezależniania się Europy od importu surowców energetycznych z Rosji.

English version below

How did REPowerEU influence the Fit for 55 discussions

After Russia invaded Ukraine in February 2022, the European Council tasked the European Commission with preparing a plan to reduce and eventually phase out imports of energy products from Russia. For the past decades this country has been the largest provider of fossil fuels for the EU. In 2020 Russia provided imports of 27% of crude oil, 40% of natural gas and 46% of coal. Reliance is also uneven across EU countries, with some member states importing a majority of their energy products from Russia.

In May 2022 the European Commission presented the REPowerEU plan to phase out Russian fossil-fuel imports completely by the end of the decade. Primary tools to achieve that goal are improving energy efficiency, speeding up decarbonisation and diversifying supplies of fossil fuels. The plan contains a number of legislative and non-legislative actions, many of which impact the Fit for 55 package. In practice, the package is the main tool for the operationalisation of most of the actions focused on energy efficiency and decarbonisation measures envisaged by the REPowerEU plan.
 

Diversification of supplies

  • Common purchases of gas, LNG and hydrogen on a voluntary basis
  • Coordination of bilateral partnerships by member states
  • Regulation obligating member states to fill up their gas storage to at least 80% before November 2022
     

Energy efficiency

  • Increasing the final energy consumption reduction target in the Energy Efficiency directive from 9% to 13% compared to 2020
  • Recommendations to the member states on how to reduce energy use
  • Encouraging state aid for investments aiming to reduce energy use
     

Decarbonisation

  • Increasing the Renewable Energy target from 40% to 45% by 2030
  • Requirement for all new commercial and public buildings above 250 sq. m. to install solar panels on rooftops from 2027, for all existing buildings of this size from 2028 and for all residential buildings of this size from 2030.
  • Recommendation to speed up deployment of green hydrogen and biomethane
  • Guidance to remove regulatory obstacles for deployment of renewables with a legislative act amending Renewable Energy Directive to introduce designated areas in which permitting for renewable projects should take no more than one year. These zones would have to be designated by member states in two years from the adoption of the directive.
  • A new Solar strategy to boost deployment of photovoltaics
  • Financing for investments in decarbonisation through amendments in Recovery and Resilience Facility, Innovation Fund, Connecting Europe Facility and InvestEU
     

Changes to the Fit for 55 package

As part of the REPowerEU plan, the Commission called on the co-legislators to amend some of the elements of the Fit for 55 package to accelerate phase out of Russian fossil fuels. These changes include higher targets for energy efficiency and renewable energy. The Commission also called on the member states and the Parliament to accelerate work on the Fit for 55 package. So far the Council of the EU adopted General Approaches on both of these files, however the ministers did not opt for increasing targets in line with the Commission’s recommendation. The Council may still support the increased targets during trilogues. In the European Parliament reports on both files have been approved by the ITRE committee with increased targets. The increased targets have cross-party support and are likely to survive the plenary vote, expected in autumn.
 

Summary of ongoing discussions

Most of the measures outlined in the table above have been presented by the European Commission in July 2021. These files are now being processed by the European Parliament (EP) and the Council of the EU. The work in the EP is in most cases more advanced – the committees in the Parliament prepared draft reports on most of the files, which is a first step to developing a common position of the institution. In the Council, however, work progresses more slowly. On most files there has only been an exchange of views. High-level political divisions on the elements of the package remain. On the EU ETS, the most controversial part of the reform does not directly impact the energy-intensive industry – it concerns the creation of a separate EU ETS for transport and buildings. Discussions on the EU ETS are linked with the CBAM debates when it comes to free allowances phase out. Recently a general approach on CBAM has been adopted, however no decision on free allowances has been made. On Effort Sharing Regulation most controversies concern the division of national targets. Revision of the Third Energy Package for gas has been presented in December 2021, so the discussions are even less advanced there.

The French presidency of the Council, which began in January 2022, had significant ambitions to progress the files during its six months period. The French wanted to achieve significant progress especially on CBAM. However, due to the Russian invasion on Ukraine, the priorities of the EU countries changed dramatically. There is a large degree of uncertainty, but some tendencies can be identified.

On one hand there are countries that are advocating to pause or even abandon work on major parts of the Fit for 55 package. Poland has called for the EU ETS to be suspended in order to protect the EU economy in times of crisis. Similar calls have been made by the Italian industry association Confindustria.

On the other hand, a much larger group of countries proposes to shift the focus of the Fit for 55 package discussion from the economic aspects to security of supply and diversification. This view has been affirmed by the European Commission, with vice-president Frans Timmermans doubling down on green transition as a method of reducing reliance on Russian energy imports. Major groups in the European Parliament have also voiced their support for continued work on the Fit for 55 package, with increased emphasis on renewable energy development and on energy efficiency.

On 8 March the European Commission presented a communication on Joint European Action for more affordable, secure and sustainable energy. In this document the Commission outlined several actions that it intends to take in order to reduce the impact of war on energy prices and energy security in Europe. Many of the actions have direct consequences for the Fit for 55 package documents. In the short term the focus is on diversifying natural gas supply in preparation for the next winter with possible reduced or absent supply from the Russian Federation. In longer term the Commission wants to accelerate work on the renewable energy and energy efficiency files, as well as introduce new measures to speed up deployment of renewable energy by improving access to financing and removing administrative and practical obstacles. These measures are widely supported in the European Parliament, where most major groups voiced their support for increasing the renewable energy target to 45% or higher. The Commission also wants to accelerate deployment of hydrogen and biogas.


Issues to pay attention to

Energy-intensive industries

  • EU ETS reform. Outcome of the negotiations will have a strong impact on EUA prices. Financing of transition for energy intensive industries will be driven in a large part from the incomes from EUA auctioning. There is a lot of uncertainty and proposals to change the system that go beyond the initial European Commission proposal. Annual allowances cap reduction is likely to survive the negotiations, but free allowances, EU ETS for transport and buildings and MSR reform is likely to change during the legislative process.
  • CBAM. The economic impact of the measure may be limited, but it will have a major impact on global supply chains. Third countries may react with retaliatory measures and WTO disputes are possible. Internally, the most important issue for the industries affected will be the proposed phase-out of free allocations, which is still up for debate
  • Implications of the Russian invasion on Ukraine. Timeline of the Fit for 55 package will be undergoing rapid changes. Some elements of the package may start having influence on the industry much quicker than expected. Additional push for diversification, RES deployment and energy efficiency may be introduced already this year in order to limit supply of energy products from Russia.
     

Transport

  • EU ETS 2 for transport. This is one of the most contested elements of the Fit for 55 package. It is likely that it will be delayed or significantly watered down. On the other hand, this proposal is connected with Social Climate Fund, which is a large potential source of funding for innovations in the sector.
  • CO2 emissions for cars and vans. The most revolutionary proposal in the package. Its effects will be felt even before it enters into force – push for electrification of transport is now inevitable, and companies in the sector have to adjust their business models accordingly.
     

Buildings

  • Energy Performance of Buildings directive. While the work on that file is just starting, it is likely to be the most consequential for the sector and a key part of the “renovation wave”.
  • EU ETS for buildings. This is one of the most controversial elements of the Fit for 55 package and is likely to undergo major changes during the legislative process. If passed it will increase costs for buildings heating and provide incentives for zero-emission energy sources and renovation.
  • Impacts of the Russian-Ukraine war. Judging from the European Commission activities since the beginning of the war, many of the files which impact the buildings sector will be accelerated. Targets, as well as financing, may also be ramped up to speed up the process of reducing Europe’s dependency on Russian energy imports.
Czy ta strona była pomocna?
Klimat & Dekarbonizacja

Odpowiedź na zmiany klimatu i redukcja ryzyk

Cykl webinarów OZE

Energia z OZE. Trendy, szanse i ryzyka.