Przegląd Podatkowy: VAT 10/2021

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Warunek, że podatnik „nie miał prawa do odliczenia VAT przy nabyciu” należy rozumieć w ten sposób, że nabyty grunt nie był przedmiotem czynności opodatkowanych VAT na jakimkolwiek wcześniejszym etapie obrotu (wyrok TSUE z 30 września 2021 r., C-299/20)

Francuska spółka nabyła nieuzbrojone tereny od osób niebędących podatnikami VAT. Dostawy te nie były zatem opodatkowane VAT. Po uzbrojeniu tych działek, spółka sprzedała je. Spółka objęła je opodatkowaniem według systemu VAT marża.

Zgodnie z art. 392 Dyrektywy VAT system VAT marża może być zastosowany do terenów budowlanych, jeżeli podatnik „nie miał prawa do odliczenia VAT przy nabyciu”.

Ten ostatni warunek stał się przedmiotem rozważań Trybunału. W szczególności sąd unijny rozważał, czy wspomniany brak prawa do odliczenia oznacza, że dostawa była opodatkowana VAT, ale nabywca nie mógł go odliczyć, czy też również sytuację, gdzie dostawa nie była w ogóle opodatkowana VAT.

Sąd unijny uznał, że chodzi tutaj o sytuacje, w których działka była przedmiotem obrotu opodatkowanego VAT na jakimkolwiek wcześniejszym etapie obrotu (a więc niekoniecznie ta ostatnia dostawa do zainteresowanego podatnika podlegała opodatkowaniu VAT).

Gdy producent leków wpłaca określone środki organowi państwowemu, które związane są z jego dostawami leków, ma prawo do obniżenia podstawy opodatkowania (wyrok TSUE z 6 października 2021 r., C-717/19)

Węgierski producent leków sprzedawał je hurtownikom. Leki te następnie były sprzedawane do aptek, z kolei te sprzedawały je pacjentom. Leki te podlegały refundacji. Węgierski państwowy zakład ubezpieczeń zdrowotnych refundował te leki poprzez zwrot odpowiednich kwot aptekom. Jednocześnie producent wpłacał określone środki finansowe państwowemu zakładowi. Zdaniem spółki-producenta wpłaty te obniżały podstawę opodatkowania VAT sprzedawanych przez nią leków. Organy podatkowe były przeciwnego zdania.

Trybunał zgodził się z podatnikiem. Uznał, że zasada neutralności wymaga, aby dostawca nie zapłacił kwoty VAT od podstawy wyższej niż kalkulowana w oparciu o wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane. Nie jest również wymagana jakaś szczególna dokumentacja, która miałaby być podstawą obniżenia podstawy opodatkowania w takim wypadku.

Gdy podatnik jest w stanie stwierdzić zmianę okoliczności transakcji dopiero po czasie, korektę „in plus” może rozliczyć na bieżąco (wyrok NSA z 29 września 2021 r., sygn. I FSK 1145/18).

Sprawa dotyczyła spółki prowadzącej serwis internetowy umożliwiający zamawianie usług kurierskich. Spółka wskazała, że cena usług zamawianych za pośrednictwem serwisu zależy od parametrów przesyłki wskazanych przez klienta podczas składania zamówienia. Na koniec danego okresu rozliczeniowego współpracujące z serwisem firmy kurierskie przesyłają spółce dokładne specyfikacje przesyłek, które przeszły przez ich systemy logistyczne. Może się wówczas okazać, że w przypadku niektórych zamówień klienci pomylili się co do wagi lub wymiarów paczki. Jeśli spółka zidentyfikuje taką sytuację, to zgodnie z regulaminem serwisu przelicza kwotę opłaty za swoją usługę i obciąża klienta odpowiednią różnicą. Faktura korygująca „in plus” uwzględniająca tę różnicę jest wystawiana w innym okresie rozliczeniowym niż faktura pierwotna.

Spółka chciała potwierdzić prawidłowość stanowiska, zgodnie z którym korekta pierwotnej ceny usługi w sytuacji opisanej powyżej może zostać ujęta w rozliczeniu za miesiąc, w którym otrzymuje ona od firm kurierskich specyfikację pozwalającą na zidentyfikowanie rozbieżności pomiędzy rzeczywistością a parametrami przesyłki wskazanymi przez klienta. Organ podatkowy zakwestionował takie podejście. Wskazał m.in., że spółka powinna z góry ustalić, czy dane dotyczące wagi bądź gabarytów przesyłki są prawidłowe, skoro zależy od tego cena jej usług. Sąd I instancji oraz NSA nie zgodziły się z organem interpretacyjnym.

Zdaniem NSA przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania w sytuacji opisanej przez spółkę nie wynika z jej błędu. W chwili przyjęcia zamówienia od klienta nie ma ona możliwości przewidzenia, że cena danej usługi ulegnie zwiększeniu. Jej rolą jest jedynie pośredniczenie w organizacji transportu przesyłek, a przewoźnik posiada faktyczną wiedzę co do ich parametrów. NSA w ustnym uzasadnieniu wyjaśnił, że spółka działa w usprawiedliwionym przeświadczeniu co do okoliczności danej transakcji, a zatem rozlicza ją prawidłowo. Dopiero później, po otrzymaniu specyfikacji od firmy kurierskiej i weryfikacji, że ocena danej transakcji powinna ulec zmianie, powstaje przyczyna korekty faktury pierwotnej wystawionej dla klienta. W konsekwencji spółka powinna ująć fakturę korygującą w swoich bieżących rozliczeniach VAT, kiedy posiada już wiedzę o konieczności zmiany ceny usługi.

Deklaracja zgodności i certyfikat CE mogą przesądzić, że dany towar można zaklasyfikować jako wyrób medyczny (wyrok NSA z 5 października 2021 r., sygn. I FSK 531/18)

Sprawa dotyczyła spółki dystrybuującej m.in. baterie do aparatów słuchowych. We wniosku o interpretację indywidualną wskazała, że otrzymuje od dostawcy baterii deklaracje zgodności tych produktów z unijną dyrektywą dotyczącą wyrobów medycznych, jak również z polską ustawą o wyrobach medycznych, implementującą tę dyrektywę, towary są opatrzone znakiem CE, a ponadto Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych jest zawiadamiany o ich wprowadzeniu do obrotu. Spółka uważała, że baterie mieszczą się w pojęciu wyrobu medycznego i chciała potwierdzić, czy może stosować obniżoną stawkę 8-proc. VAT do ich dostawy.

Zarówno organ interpretacyjny, jak i sąd I instancji odmówiły spółce prawa do zastosowania stawki obniżonej. WSA w Poznaniu wyjaśnił, że na gruncie ustawy o VAT wyposażenie wyrobu medycznego stanowi wyrób medyczny, o ile jest specjalnie przeznaczone do stosowania łącznie z wyrobem medycznym, w celu umożliwienia jego używania zgodnie z przewidzianym zastosowaniem. WSA ocenił jednak, że ze stanu faktycznego opisanego przez spółkę nie wynika taki charakter objętych pytaniem baterii. Spółka wskazała jedynie, że są one niezbędne do prawidłowego działania aparatu słuchowego i mogą być wraz z nim użyte.

NSA uchylił wyrok I instancji oraz zaskarżoną interpretację. W ustnym uzasadnieniu podkreślił, że przede wszystkim sama deklaracja zgodności oraz certyfikat CE mogą mieć przesądzające znaczenie co do tego, że baterie oferowane przez spółkę są wyrobem medycznym, skoro dokumentacja ta odwołuje się do zgodności z przepisami odnoszącymi się do wyrobów medycznych. NSA zakwestionował również argumentację WSA zwracając uwagę, że – jak wynika z informacji zamieszczonych na stronach internetowych producentów – baterie, których dotyczył wniosek spółki, są wykonane w specjalnej technologii niemającej zastosowania w produkcji baterii używanych w innych urządzeniach, a zatem przywołana przez sąd I instancji przesłanka specjalnego przeznaczenia jest w tym przypadku spełniona.

Zmiany w prawie

Faktury ustrukturyzowane na ostatniej prostej

Ustawa wprowadzająca Krajowy System e-faktur (KSeF) oraz możliwość wystawiania i otrzymywania za pośrednictwem tego systemu nowego rodzaju faktur, tj. faktur ustrukturyzowanych, została przyjęta przez Sejm 1 października.

Zgodnie z ustawą, obecnie rozpatrywaną przez Senat, nowe przepisy powinny wejść w życie z początkiem 2022 r. jako rozwiązanie dobrowolnie. Jak jednak informuje nieoficjalnie Ministerstwo Finansów, założeniem strony ministerialnej jest, żeby to rozwiązanie stało się obligatoryjne od stycznia 2023 r.

E-paragony nie tylko na kasach wirtualnych

W Dzienniku Ustaw opublikowano Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 12 września 2021 r. w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących, które w praktyce umożliwi wystawianie i wydawanie paragonów na kasach on-line w formie elektronicznej.

Co prawda ustawa o VAT przewiduje możliwość wystawiania i wydawania paragonów w postaci elektronicznej na kasach on-line (za zgodą nabywcy, w sposób z nim uzgodniony), lecz z perspektywy technicznej literalne brzmienie dotychczasowych przepisów technicznych wymagało papierowego wydruku paragonu, aby transakcja została zapisana na kasie.