Oprocentowanie finansowania i wysokość opłat za zabezpieczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi powinny zależeć od ratingu kredytowego

Indywidualną wiarygodność kredytową danego podmiotu określa jego rating kredytowy. W praktyce, spośród różnych warunków transakcji finansowych, indywidualny rating kredytowy ma zwykle największy wpływ na koszty finansowania lub koszty zabezpieczeń. Rating uwzględnia bowiem w syntetyczny sposób wiele czynników ryzyka dot. działalności i finansowania danego podmiotu takich jak np. ryzyka zw. z branżą czy z rynkiem geograficznym oraz jego obecną i prognozowaną sytuacją finansową i majątkową.

W związku z tym, analiza oprocentowania finansowania czy opłat za zabezpieczenia powinna opierać się na danych nt. warunków rynkowych transakcji porównywalnych (oprocentowania finansowania lub opłat za zabezpieczenia), którym przypisany został rating porównywalny do ratingu podmiotu, który korzysta z finansowania lub zabezpieczeń udzielanych przez podmioty powiązane. Tylko taki sposób analizy pozwala na zachowanie porównywalności oraz uniknięcie porównań opartych na zbyt ogólnych danych lub na danych, które nie uwzględniają specyfiki danego podmiotu.

Oczywiście za porównywalne powinny być uznawane transakcje finansowe zawierane na podobny okres, w podobnym czasie i w tych samych walutach. Można jednak uznać, że poza tym porównywalność ratingów ma największy wpływ na zachowanie kryteriów porównywalności wymienionych w §3 Rozporządzenia MF z 21 grudnia 2018 r. ws. cen transferowych.

Zasady określania ratingów kredytowych zostały spisane m.in. w standardach agencji ratingowych (S&P, Moody i innych). Główne elementy procesu oceny ratingowej to:

• analiza danych finansowych (wybranych wskaźników skalkulowanych w oparciu o dane z bilansu i rachunku wyników),
• ocena sytuacji danego podmiotu (w tym m.in. ryzyk branżowych, środowiskowych, rynkowych czy regulacyjnych, jakości zarządzania, ładu korporacyjnego).

Poza analizą danych finansowych i oceną jakościową danego podmiotu jego jednostkowa ocena ratingowa wymaga uwzględnienia wpływu grupy na jego sytuację finansową. Wytyczne opublikowane przez OECD ws. cen transferowych posługują się w tym zakresie pojęciem passive association które można zdefiniować jako związek danego podmiotu z grupą i oczekiwanie, że grupa będzie wspierać i utrzymywać (lub nie) ten podmiot w przypadku trudności finansowych. Zgodnie z Wytycznymi OECD ws. cen transferowych, samo istnienie passive association nie stanowi transakcji i nie powinny wynikać z niego żadne płatności np. na rzecz podmiotów holdingowych.

Jeżeli podmiot jest dla grupy istotny i jego działalność ma dla grupy strategiczne znaczenie, wówczas rating powinien być określany na podstawie danych grupy (skonsolidowanych). W praktyce znaczy to zwykle, że rating jest wyższy niż jednostkowy, a koszty finansowania czy koszty opłat za zabezpieczenia finansowania mogą być niższe niż gdyby podmiot do grupy nie należał. Inaczej w przypadku podmiotów, których grupa nie uznaje za strategiczne. Ich ratingi powinny być określane na podstawie danych jednostkowych. Przekłada się to zwykle na niższą ocenę ich sytuacji finansowej i wyższe koszty finansowania. Przy ocenie, czy dany podmiot ma strategiczne znaczenie dla grupy trzeba uwzględnić w szczególności następujące kryteria: stopień zintegrowania z grupą, istotność podmiotu dla grupy, powiązanie podmiotu z marką grupy, prawdopodobieństwo sprzedaży ocenianego podmiotu, czas prowadzenia działalności biznesowej na rynku.

Wspólautorka:

Kamila Bartos, Starsza konsultantka w Zespole cen transferowych