Polskie programy wsparcia dla firm w ramach TCTF

Od przyjęcia pierwszej wersji Tymczasowych Ram Kryzysowych Komisja dokonała łącznie czterech zmian tego aktu. Do najbardziej istotnych zaliczyć można aktualizację z 9 marca 2023 r., po której dotychczasową nazwę regulacji zmieniono na Tymczasowe Ramy Kryzysowe i Przejściowe (Temporary Crisis and Transition Framework – TCTF) z uwagi na wprowadzenie regulacji pozwalających na zwiększenie dostępności instrumentów wsparcia w sektorach, które mają kluczowe znaczenie dla przejścia do gospodarki o zerowej wartości netto zgodnie z planem Europejskiego Zielonego Ładu.

Z perspektywy przedsiębiorców kluczowe znaczenie mogą mieć programy planowane do przyjęcia w Polsce w ramach:

• Sekcji 2.4 – program wsparcia dla sektorów energochłonnych związanego z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej. Obecnie trwają prace nad tegoroczną wersją programu. 3 sierpnia 2023 r. Rada Ministrów notyfikowała projekt programu do Komisji Europejskiej, a 8 sierpnia projekt został formalnie przyjęty przez Radę Ministrów. Aktualnie zatem ostatnim warunkiem formalnym uruchomienia wsparcia jest uzyskanie zgody Komisji Europejskiej.
• Nowej sekcji 2.8 - pomoc na przyspieszenie inwestycji w sektorach o znaczeniu strategicznym dla przejścia na gospodarkę o zerowej emisji netto.
  

Zgodnie z aktualnymi założeniami, okres kwalifikowany ma zostać podzielony na dwa okresy wnioskowane – pierwsze i drugie półrocze 2023 r.

Rozpoczęcie naborów planowane jest jeszcze w sierpniu – zgodnie z założeniami wnioski będą mogły być składane w ramach:

• wspólnego naboru o pomoc podstawową i zwiększoną za pierwszy okres wnioskowany,
• naboru o pomoc podstawową za drugi okres wnioskowany,
• naboru o pomoc zwiększoną za drugi okres wnioskowany.

Wnioski będą mogły być składane przez 14 dni od daty uruchomienia naboru.

Pomoc podstawowa

W wariancie podstawowym beneficjentem pomocy w formie refundacji będzie mógł zostać przedsiębiorca, który:

• spełnia warunek energochłonności (łączne koszty zakupu energii elektrycznej i gazu ziemnego w 2021 r. stanowiły nie mniej niż 3% wartości produkcji sprzedanej),
• prowadzi przeważającą działalność w jednej lub wielu podklasach PKD wskazanych w sekcji B (górnictwo i wydobywanie) lub C (przetwórstwo przemysłowe), oraz
• w okresie wnioskowanym odnotował wzrost cen energii elektrycznej lub gazu ziemnego o co najmniej 50% względem 2021 r.

W porównaniu do edycji z 2022 r., katalog podmiotów, które będą mogły ubiegać się o wsparcie, został istotnie poszerzony. W tegorocznej edycji pomoc będą mogli otrzymać m.in. przedsiębiorcy z branży spożywczej, meblarskiej, automotive czy urządzeń elektrycznych.

Podstawowy limit wsparcia na jednego przedsiębiorcę (wnioskodawca oraz podmioty powiązane) będzie mógł wynieść do 4 mln EUR, jednak nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych.

Pomoc zwiększona

Z pomocy zwiększonej udzielanej w formie zaliczki będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy oprócz wymogów kwalifikowalności dla wsparcia podstawowego:

• prowadzą przeważającą działalność w jednej lub łącznie kilku podklasach PKD lub kodach PRODCOM, wskazanych w załączniku do programu (wskazane kody będą w większości pokrywać się z listą ubiegłorocznych beneficjentów programu),
• w 2023 r. osiągną wskaźnik EBITDA nie wyższy niż 60% wartości tego wskaźnika w 2021 r. albo ujemny wskaźnik EBITDA,
• do 31 marca 2024 r. przedstawią NFOŚiGW plan zmniejszenia energochłonności przedsiębiorstwa, przedstawiający m.in. spodziewane efekty energetyczne, ekologiczne i finansowe dla planowanych działań. Wydatki związane ze zmniejszeniem energochłonności będą musiały stanowić co najmniej 30% wartości pomocy przyznanej w ramach programu, oraz
• przyznanie pomocy zwiększonej nie może spowodować, że wartość wskaźnika EBITDA beneficjenta w 2023 r., z uwzględnieniem łącznej pomocy, przekroczy 70% jego wartości 2021 r. (jeżeli wartość EBITDA w 2021 r. była ujemna, pomoc nie może spowodować jej wzrostu w 2023 r. powyżej zera).

W ramach pomocy zwiększonej przedsiębiorcy będą mogli otrzymać wsparcie w wysokości do 60% kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 40 mln EUR na jednego przedsiębiorcę (wnioskodawca oraz podmioty powiązane).

W pierwszym okresie wnioskowanym pomoc zostanie ograniczona do 20 mln EUR.

Jeśli w ramach grupy kapitałowej znajdują się zarówno wnioskodawcy uprawnieni do pomocy podstawowej, jak i ci uprawnieni do pomocy zwiększonej, to suma pomocy przyznanej:

• pierwszej grupie nie będzie mogła przekroczyć 4 mln EUR,
• drugiej grupie nie może przekroczyć kwoty 40 mln EUR pomniejszonej o kwotę pomocy przyznanej pierwszej grupie.

Kumulacja pomocy

Pomoc przyznawana w ramach programu będzie mogła być kumulowana z innymi, wybranymi formami wsparcia (w tym z pomocą przyznaną na podstawie TCTF, Tymczasowych ram w kontekście COVID-19 oraz GBER), o ile łączna kwota pomocy udzielona przedsiębiorcy (grupie kapitałowej) nie przekroczy kwoty:

• 4 mln EUR w przypadku przedsiębiorców ubiegających się o pomoc podstawową,
• 100 mln EUR w przypadku przedsiębiorców ubiegających się o pomoc zwiększoną.

Aktualny budżet Programu na finansowanie wypłat pomocy wynosi 5,5 mld PLN, w tym odpowiednio 3 i 2,5 mld PLN na pomoc podstawową i zwiększoną.

Rozpoczęcie naborów planowane jest jeszcze w sierpniu – zgodnie z założeniami wnioski będą mogły być składane w ramach:

• wspólnego naboru o pomoc podstawową i zwiększoną za pierwszy okres wnioskowany,
• naboru o pomoc podstawową za drugi okres wnioskowany,
• naboru o pomoc zwiększoną za drugi okres wnioskowany.

Wnioski będą mogły być składane przez 14 dni od daty uruchomienia naboru.

Ostateczne założenia programu mogą jeszcze ulec zmianie, wciąż trwa bowiem proces notyfikacji programu do KE.

17 sierpnia planowane jest wejście w życie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych. Akt ten nada ministrowi właściwemu ds. gospodarki (obecnie Minister Rozwoju i Technologii) uprawnienie do wprowadzenia instrumentu wsparcia przedsiębiorców realizujących projekty inwestycyjne o znaczeniu strategicznym dla przejścia na gospodarkę o zerowej emisji netto.

O pomoc w formie dotacji będą mogli ubiegać się przedsiębiorcy planujący realizację projektów niskoemisyjnych, tj. związanych z wytwarzaniem:

• baterii,
• paneli słonecznych,
• turbin wiatrowych,
• pomp ciepła,
• elektrolizerów,
• urządzeń do wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCUS).

Beneficjentami pomocy będą mogli zostać nie tylko producenci wskazanych wyżej urządzeń, ale również podmioty zajmujące się:

• wytwarzaniem kluczowych komponentów przeznaczonych do bezpośredniego użytku jako materiał do produkcji ww. urządzeń,
• wytwarzaniem lub odzyskiem pokrewnych surowców krytycznych niezbędnych do produkcji urządzeń lub kluczowych komponentów.

Wsparcie ma być dostępne na realizację każdego rodzaju inwestycji początkowej na terenie całego kraju – w tym na terenie obszarów wyłączonych z pomocy w formie regionalnej pomocy inwestycyjnej (Warszawa i powiaty ościenne), a także obszarów z ograniczoną dostępnością wsparcia (Dolny Śląsk i Wielkopolska).

Intensywność pomocy uwzględniająca wysokość kosztów kwalifikowanych będzie zależna od lokalizacji inwestycji oraz statusu przedsiębiorstwa.

Jednocześnie, przedsiębiorstwo rozumiane jako grupa podmiotów powiązanych i partnerskich nie będzie mogło otrzymać łącznie więcej niż wartość przewidziana dla danego obszaru.

Ostateczne limity pomocy poznamy wraz z przyjęciem rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii, jednak zgodnie z sekcją 2.8 TCTF nie będą one mogły przekroczyć dla dużych firm:

• 15% (maksymalnie 150 mln EUR) na obszarach wyłączonych z pomocy regionalnej (Warszawa i powiaty ościenne),
• 20% (maksymalnie 200 mln EUR) na obszarach „c” (woj. wielkopolskie i dolnośląskie, wybrane gminy woj. mazowieckiego),
• 35% (maksymalnie 350 mln EUR) na obszarach „a” (pozostałe województwa, w tym wybrane powiaty woj. mazowieckiego).

Przedsiębiorcy będą zobowiązani do spełnienia warunków typowych regionalnej pomocy inwestycyjnej takich, jak np. konieczność utrzymania inwestycji w regionie przez 5 lat od jej zakończenia (3 lata w przypadku MŚP), a także zakaz przeniesienia (relokacji) projektu z lub do innego państwa EOG.
Pomoc będzie mogła być udzielana najpóźniej do końca 2025 r.
Ostateczny kształt programu i jego szczegółowe warunki zostaną określone przez Ministra Rozwoju i Technologii w rozporządzeniu, które będzie podlegało notyfikacji do Komisji Europejskiej.

O ewentualnych zmianach w programach będziemy informować naszych subskrybentów, dlatego już teraz zachęcamy do śledzenia Strefy Ulg i Dotacji.

Szczegółowe informacje o planowanych programach w ramach TCTF przedstawione zostaną podczas planowanego na 23 sierpnia 2023 r. webinaru, na który serdecznie zapraszamy.