Nowelizacja KSH – prawo holdingowe, squeeze-out i odpowiedzialność członków zarządów i rad nadzorczych

Nowelizacja KSH przewiduje wprowadzenie m. in.:

1. Możliwości przymusowego wykupu udziałów wspólników mniejszościowych zależnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (squeeze-out);
2. Złagodzenia odpowiedzialności członków zarządów i rad nadzorczych;
3. Regulacji dotyczących prawa grup spółek (prawa holdingowego).
   
   

1. Squeeze-out w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Nowelizacja KSH zakłada, że spółka dominująca będzie mogła żądać od spółki zależnej wykupienia (na rachunek spółki dominującej) udziałów wspólników mniejszościowych, w wypadku, gdy posiada ona bezpośrednio co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej. Wykup będzie miał miejsce po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez zgromadzenie wspólników.

Co interesujące, umowa spółki zależnej oraz spółki dominującej mogą przewidywać, że prawo wykupienia udziałów przysługuje spółce dominującej która posiada bezpośrednio lub pośrednio pomiędzy 75% a 90% udziałów w spółce zależnej.

Proponowane rozwiązania stanowią nową instytucję na gruncie Kodeksu spółek handlowych. W obecnym stanie prawnym usunięcie wspólników mniejszościowych może nastąpić wyłącznie z ważnych przyczyn i na podstawie orzeczenia sądu. Wejście w życie projektowanych przepisów umożliwi wprowadzenie w niektórych grupach spółek istotnych zmian strukturalnych.

Powyższe zasady mają również zastosowanie do spółki akcyjnej. Stanowi to dogodniejsze ujęcie procedury squeeze-out w stosunku do obecnie obowiązującej (która zezwala jedynie na wykup akcji przez maksymalnie pięciu akcjonariuszy posiadających łącznie co najmniej 95% akcji w spółce akcyjnej).

2. Złagodzenie odpowiedzialności członków zarządów i rad nadzorczych

Członkowie zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych mogą być również zainteresowani złagodzeniem zasad ich odpowiedzialności. Nowelizacja KSH wprowadza bowiem znaną z prawa anglosaskiego regułę business judgment rule, przewidując zwolnienie tych osób z odpowiedzialności wobec spółki za daną czynność, która wywołała czy mogłaby wywołać szkodę, jeżeli ww. osoby działały w sposób lojalny wobec spółki, w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie analiz i opinii które mogły stanowić podstawę danej decyzji.

3. Prawo grup spółek

Nowelizacja KSH w obszarze przepisów związanych z prawem grup spółek ma na celu wzmocnienie roli spółek dominujących w grupach spółek oraz zabezpieczenie zarządców spółek zależnych przed odpowiedzialnością za wykonywane przez nich polecenia spółki dominującej.

Aby móc wykorzystać narzędzia prawne przewidziane przez projekt, spółki zależne będą musiały wprowadzić do swoich umów spółek zapis wyjaśniający, że dana spółka zależna kieruje się interesem grupy spółek, czyli wspólną, wewnątrzgrupową strategią gospodarczą. W dalszej kolejności uczestnictwo w grupie spółek będzie zgłaszane do rejestru, zarówno przez spółkę dominującą jak i spółki zależne.

Po spełnieniu powyższych formalności spółka dominująca będzie mogła wydawać „wiążące polecenia” swoim spółkom zależnym. Wiążące polecenia mają dotyczyć prowadzenia spraw spółki i mają mieć na celu realizację interesu grupy spółek.

Wzmocnienie wpływu spółki dominującej na spółki zależne wiąże się z wprowadzeniem szeregu dalszych rozwiązań, takich jak m. in.:

1. prawo dostępu spółki dominującej do dokumentów spółki zależnej, 
2. prawo wspólników mniejszościowych spółki zależnej do złożenia wniosku do sądu o wyznaczenie biegłego celem badania działalności grupy spółek,
3. odpowiedzialność spółki dominującej wobec spółki zależnej za szkodę związaną z wykonaniem wiążącego polecenia, 
4. odpowiedzialność spółki dominującej wobec wspólników lub akcjonariuszy spółki zależnej za obniżenie wartości udziału albo akcji takiego wspólnika lub akcjonariusza na skutek wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.