Zmiana niektórych zasad dotyczących unikania podwójnego opodatkowania osób uzyskujących dochody za granicą

Postanowienia konwencji MLI będą miały pierwszeństwo stosowania lub uzupełnią umowy międzynarodowe, które zawarła Polska, pod warunkiem, że:

• Polska zgłosiła lub zgłosi daną umowę jako objętą konwencją MLI (notyfikacja),
• zrobi to też drugie państwo, będące stroną umowy dwustronnej z Polską oraz
• oba państwa ratyfikują konwencję MLI.

Konwencję MLI najszybciej ratyfikowały cztery jurysdykcje (Austria, Jersey, Słowenia i Wyspa Man) oraz Polska.

Polska przystąpiła do konwencji MLI szeroko, tzn. zgłosiła 78 umów o UPO i przystąpiła do prawie wszystkich przepisów konwencji, w tym m.in. zgłoszono chęć zmiany i ujednolicenia metody unikania podwójnego opodatkowania na tzw. metodę zaliczenia proporcjonalnego.

Oznacza to, że w przypadku krajów, które przystąpią do konwencji MLI, z którymi Polska zawarła umowy o UPO przewidujące wyłączenie z progresją, jako metodę unikania podwójnego opodatkowania, metoda ta zostanie zastąpiona metodą zaliczenia proporcjonalnego. Zmiana będzie dotyczyła m.in. takich krajów jak z Austria, Norwegia, Słowacja, Wielka Brytania, Włochy.

Nowe metody unikania podwójnego opodatkowania oraz ulga abolicyjna

Należy zaznaczyć, iż w przypadku metody wyłączenia z progresją, dochód podlegający opodatkowaniu za granicą jest zwolniony z opodatkowania w Polsce. Jest on jednak uwzględniany do ustalenia efektywnej stawki podatkowej mającej zastosowanie w stosunku do innych dochodów uzyskanych przez podatnika, podlegających opodatkowaniu w Polsce na zasadach ogólnych (o ile one występują).

W odniesieniu do metody zaliczenia proporcjonalnego, podatnik jest zobowiązany do wyliczenia polskiego podatku od dochodu uzyskanego za granicą, po czym może odjąć podatek zagraniczny zapłacony od tego dochodu. Odliczenie nie może przekroczyć kwoty podatku polskiego, który jest należny od tego dochodu.

Podatnik rozliczający w Polsce dochody z zastosowaniem metody proporcjonalnego zaliczenia w większości przypadków jest zobowiązany do zapłaty podatku w wysokości wyższej niż w przypadku dochodów uzyskanych na terytorium państwa, do którego zastosowanie ma metoda wyłączenia z progresją, biorąc pod uwagę łączne obciążenie podatkiem zapłaconym w państwie rezydencji i w państwie źródła.

W celu zrównania polskich obciążeń podatkowych osób pracujących poza granicami Polski, wynikających z różnic w metodach unikania podwójnego opodatkowania ustawodawca wprowadził do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tak zwaną ulgę abolicyjną. Ulga ta pozwala na odliczenie od polskiego zobowiązania podatkowego kwoty odpowiadającej różnicy pomiędzy podatkiem wyliczonym z zastosowaniem metody zaliczenia proporcjonalnego i metody wyłączenia z progresją. Jednakże ulga ta dotyczy tylko niektórych dochodów, takich jak praca, działalność wykonywana osobiście, działalność gospodarcza oraz niektóre prawa majątkowe.

Mając na uwadze powyższe, podatnicy powinni liczyć się z dodatkowymi obciążeniami podatkowymi w odniesieniu do dochodów wcześniej zwolnionych z opodatkowania na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których nie obejmie ulga abolicyjna, np. dochodów z najmu nieruchomości, emerytur, zbycia własności.

Co dodatkowo ważne, zarówno z możliwości odliczenia podatku zapłaconego za granica jak i z ulgi abolicyjnej można skorzystać wyłącznie przez złożenie rozliczenia rocznego. Tym samym podatnicy, którzy dotychczas uzyskiwali wyłącznie dochody zwolnione z opodatkowania w Polsce na podstawie postanowień właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i w praktyce często nie składali rozliczeń rocznych w Polsce (nie uzyskiwali bowiem dochodów, do których efektywna stawka podatku miałaby zastosowanie), po przystąpieniu danego państwa do konwencji MLI będą mieli obowiązek takie rozliczenia przygotować i złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym w terminie do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym. 

Dalsze działania podatników

W przypadku Państw przystępujących do konwencji MLI jej postanowienia mają pierwszeństwo przed postanowieniami dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednocześnie treść tych ostatnich w związku z przystępowaniem do konwencji MLI przez kolejne państwa nie będzie ulegała zmianie. W związku z powyższym należy spodziewać się, iż podatnicy, którzy na bieżąco nie śledzą zmian w międzynarodowym prawie podatkowym, nie wiedząc o przystąpieniu przez dane państwo do konwencji MLI będą mieli problem z prawidłową realizacją ciążących na nich w Polsce obowiązków podatkowych. W wielu przypadkach nie będą świadomi obowiązku przygotowania polskiego rozliczenia rocznego (uznając, że nie mają obowiązku deklarowania w Polsce dochodów zwolnionych z opodatkowania) lub przygotują swoje zeznania roczne zgodnie z wytycznymi wynikającymi z danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które przestaną być w tej sytuacji aktualne.

Aby nie narażać się na negatywne konsekwencji związane z nieprawidłową realizacją obowiązków wobec fiskusa, podatnicy powinni monitorować ewentualne zmiany zasad opodatkowania wynikające z przystępowania do konwencji przez kolejne Państwa.

Rekomendujemy ponadto analizę przeprowadzanych transakcji pod kątem nowego sposobu rozliczania zobowiązań podatkowych.