Wyzwania stojące przed bankami w obliczu COVID-19

Finanse i biznes

Obecne i potencjalne implikacje

Istotne pytania

Zarządzanie płynnością

· Zagrożenie płynności rynków finansowych.

· Wybrane instytucje już mogą być w sytuacji wymagającej uruchomienia awaryjnych planów płynności.

· Trudności z utrzymaniem zaufania klientów i akwizycją nowych depozytów.

· Czy plan awaryjny płynności Banku jest aktualny wobec panującej na rynkach sytuacji? Czy przyjęte założenia powinny zostać zweryfikowane?

· Jeżeli będzie konieczność sprzedaży aktywów w celu pozyskania płynności, to czy instytucja jest na to przygotowana?

· Czy płynność jest monitorowana na bieżąco? Czy monitorowane są wskaźniki uruchomienia planu naprawy?

· Czy Bank jest w bieżącym kontakcie z organem nadzoru w obliczu trudnej sytuacji płynnościowej na rynku?

Zarządzanie kapitałem

· Wpływ na wysokość RWA: wzrost ryzyka kontrahenta, zmienność cen na rynkach finansowych.

· Pogorszenie jakości portfela banku.

· Trudności z pozyskaniem dodatkowych funduszy własnych.

· Odstąpienie od przeglądu sprawozdań finansowych za 1Q2020 stanowi niemożność zakwalifikowania bieżącego zysku za 1Q jako instrumentów w T1 Banku.

· W jakim stopniu zmienność cen i wzrost ryzyka kontrahenta wpłyną na RWA banku?

· Jaki jest wynik stress testów pozycji kapitałowej Banku? Czy pesymistyczny scenariusz powinien zostać zmieniony na bardziej dotkliwy?

· Jakie są możliwości optymalizacji RWA / źródeł kapitału?

· Czy monitorowane są wskaźniki uruchomienia planu naprawy?

Metoda wewnętrznych ratingów

· Obecna sytuacja gospodarcza może zaburzyć parametry w modelach AIRB.

· Czy jest możliwość wejścia w dialog z organem nadzoru celem dokonania dostosowań modelu?

Przychody i koszty

· Osłabienie koniunktury gospodarczej może prowadzić do spadku zainteresowania produktami bankowymi.

· Obniżenie stóp procentowych negatywnie wpłynie na wysokość przychodów banków.

· Jakie są możliwości zwiększenia zysku poza odsetkowego?

· Czy Zarząd jest poinformowany o obszarach, w których spadki zyskowności mogą być największe?

· Czy monitorowane są wskaźniki uruchomienia planu naprawy?

Portfel kredytowy

· Jakość portfela kredytowego może ulec pogorszeniu wraz z pogarszającą się sytuacją kredytobiorców.

· Spadek wartości zabezpieczeń.

· Klienci, zarówno detaliczny jak i korporacyjni, mogą ograniczać się wyłącznie do spłaty zobowiązań w stopniu minimalnym / z opóźnieniami.

· Na jakie ustępstwa bank może pójść, by podtrzymać dobrą współpracę z klientem dotkniętym pandemią? Czy możliwa jest renegocjacja warunków kredytu – w jakim stopniu?

· Czy kredytobiorcy mogą naruszyć kowenanty umowne? Czy bank przewidział odstępstwa?

· Czy przeprowadzono komunikację z klientami w zakresie możliwych rozwiązań?

Możliwość odroczenia spłat rat kredytu

· Konieczność podpisania aneksów do umów z kredytobiorcami, którzy zdecydują się na skorzystanie z możliwości odroczenia spłat rat kredytu.

· Obciążenie bieżącej płynności.

· Możliwe obniżenie przychodu odsetkowego w przyszłości.

· Kapitalizowanie odsetek spowoduje wzrost ekspozycji i jednoczesny wzrost RWA.

· Jaki jest odpowiedni okres przyznania udogodniania tak aby kontrakt nie wymagał podpisania ponownego aneksu do umowy (ryzyko podwójnego udogodnienia skutkujące default).

· Czy przyznane odroczenie może stanowić istotną lub nieistotną modyfikację przepływów kontraktowych w rozumieniu MSSF 9 w przypadku danej ekspozycji?

Zabezpieczenie transakcji

· Zmienność na rynkach finansowych może spowodować wzrost ryzyka rynkowego i ryzyka kontrahenta.

· Jak szybko wraz ze zmiennością sytuacji na rynkach może być dostosowana strategia hedgingowa?

· Czy istotne transakcje posiadają adekwatne zabezpieczenie?

· Czy wycena zabezpieczeń jest aktualna?

Ryzyko i kontrola wewnętrzna

Obecne i potencjalne implikacje

Istotne pytania

Ryzyko rynkowe

· Spadek stóp procentowych i zmienność cen na rynkach finansowych powodują wzrost ryzyka rynkowego, potencjalnie mogącego spowodować straty.

· Czy ekspozycja banku jest istotnie dotknięta przez zmienność rynków finansowych, czy wyniki odbiegają istotnie od założeń?

· Czy transakcje są zabezpieczone?

Ryzyko kontrahenta

· Pogorszenie koniunktury gospodarczej może mieć istotny wpływ na kondycję finansową kontrahentów.

· Czy możliwe jest zaadresowanie potencjalnych zmian w standingu kontrahenta w istniejących umowach?

· Czy pośrednicy, w tym agenci rozliczeniowi, reagują na spadek standingu kredytowego kontrahentów? 

Ryzyka niefinansowe

· Wzrost znaczenia conduct risk, ryzyka modeli, cyberbezpieczeństwa, compliance.

· Czy możliwe jest utrzymanie odpowiedniej kontroli wewnętrznej przy alternatywnych metodach pracy (praca zdalna)?

· Czy nowowprowadzane rozwiązania biznesowe są bezpieczne z punktu widzenia cyberbezpieczeństwa? Czy są zgodne z obowiązującymi regulacjami?

Zarządzanie bankiem, model biznesowy

· Możliwa konieczność modyfikacji przyjętego modelu biznesowego/ operacyjnego.

· Trudności ze sprawowaniem kontroli przez Zarząd i Radę Nadzorczą.

· Jak dostosować pracę Zarządu i Rady Nadzorczej do panujących warunków?

· Czy model działalności operacyjnej banku powinien zostać zmodyfikowany?

Rating kredytowy

· Osłabienie koniunktury gospodarczej może jednocześnie negatywnie wpłynąć na ratingi kredytowe banków.

· Ryzyko systemowe, państwa i inne czynniki ryzyka biznesowego mogą negatywnie wpłynąć na zdolność kredytową banków.

· Jak agencje ratingowe będą uwzględniały aktualną sytuację gospodarczą i jej wpływ na poszczególne instytucje?

Reforma wskaźników referencyjnych

· Zmiany w zakresie opracowywania, udostępniania oraz stosowania kluczowych wskaźników referencyjnych na terenie UE powinno nastąpić do końca 2021r.

· Czy aktualna sytuacja na rynkach finansowych wpłynie na zakres oraz datę wejścia w życie reformy wskaźników referencyjnych?

· Czy projekty dostosowawcze powinny być kontynuowane / rozpoczynane?

Kontynuacja działalności operacyjnej

Obecne i potencjalne implikacje

Istotne pytania

Monitorowanie sytuacji

· Dynamiczny rozwój pandemii COVID-19 powoduje, że instytucje muszą szybko oraz elastycznie reagować na zmiany.

· Czy rozważane są różne scenariusze sytuacji gospodarczej?

· Czy plany, polityki i procedury Banku są aktualne oraz elastyczne, zgodne z prawem oraz obowiązującymi regulacjami?

· Czy plan naprawy/plan ciągłości działania/plany awaryjne są odpowiednie i aktualne?

· Czy nakreślono plany na wypadek pogorszenia pandemii i sytuacji gospodarczej? Czy ustalone zostały jasne mechanizmy zarządcze?

Komunikacja

· Wzrost znaczenia bieżącej komunikacji z interesariuszami i udziałowcami.

· Jak szybko można zapewnić sprawną komunikację z pracownikami, klientami, partnerami biznesowymi, akcjonariuszami, regulatorem, organem nadzoru itp.?

· Czy kanały komunikacji są przygotowane i przetestowane?

Praca zdalna

· Rozwój pandemii spowodował konieczność zwiększenia skali pracy zdalnej, celem zapewnienia bezpieczeństwa pracowników.

· Czy praca zdalna jest odpowiednio uregulowana?

· Jakie ryzyka są związane z pracą zdalną?

· Czy bank zapewnił narzędzia i rozwiązania by stosować pracę zdalną na szeroką skalę? Czy osoby pracujące zdalnie mają dostęp do odpowiedniej infrastruktury?

· Jak bank może zapewnić, by jakość pracy pozostała na wysokim poziomie?

· Jak można zmodyfikować plany pracy i podział zdań w obliczu pracy zdalnej, by pracownicy byli zaangażowani i zmotywowani?

Systemy, infrastruktura

· By umożliwić pracę zdalną instytucje muszą zapewnić odpowiednią infrastrukturę.

· Czy bank posiada odpowiednią infrastrukturę, która zapewnia bezpieczeństwo danych?

· Czy bank posiada odstęp do infrastruktury umożliwiającej współpracę kilku osób pracujących zdalnie?

· Czy przeprowadzono weryfikację posiadanej infrastruktury: połączenia VPN (stabilność, przepustowość), laptopy, dostępy do systemów itp. 

Oddziały/ bankomaty

· Wraz z rozwojem epidemii może nastąpić konieczność czasowego zamknięcia wybranych oddziałów, jednocześnie pracownicy mogą odmówić przyjścia do pracy.

· Konieczność utrzymania ciągłości działania bankomatów i ich zaopatrzenia w gotówkę.

· Jak zapewnić kontynuację działalności operacyjnej?

· Czy możliwe jest skrócenie czasu pracy oddziału, w jaki sposób można chronić zdrowie i bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych w oddziałach?

· Jak banki mogą w skuteczny i bezpieczny sposób zapewnić zaopatrzenie bankomatów w gotówkę?

· Czy można przekonać klientów do intensyfikacji korzystania z bankowości mobilnej?

Kwestie prawne

· W przypadku każdej instytucji/firmy wszelkie umowy z klientami, pracownikami, kontrahentami, mogą być zagrożone.

· Czy są prowadzone prace/projekty, które mogą nie zakończyć się terminowo, bądź umowy mogą nie zostać wykonane?

· Jakie mogą być implikacje dla klientów?