Budowla musi powstać w wyniku procesu budowlanego

Urządzenia techniczne posiadające części budowlane lub fundamenty

W uzasadnieniu przywołanego wyroku WSA podkreślił, że w stanie prawnym obowiązującym od dnia 28 czerwca 2015 roku, budowlą jest obiekt budowlany wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tym samym, cechą budowli wynikającą z ustawy Prawo budowlane jest to, że została ona wybudowana, czyli wykonana w określonym miejscu przeznaczenia. Sąd stwierdził, że obiektem budowlanym nie mogą być zatem urządzenia wykonane w zakładach wytwórczych i zamontowane na miejscu przeznaczenia.

Jednocześnie WSA zwrócił uwagę, że sporne urządzenia stacji redukcyjno-pomiarowych nie są budowane, lecz montowane. Ponadto nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Urządzenia te są wynikiem procesu produkcyjnego całkowicie odmiennego od procesu budowlanego. Przedmiotowe elementy stacji redukcyjnych powstają bowiem w odpowiednich fabrykach specjalizujących się w produkcji urządzeń technicznych. Sąd podkreślił również, że na zmianę statusu urządzenia na budowlę nie może wpłynąć sam fakt dowozu tego urządzenia na miejsce oraz usytuowania go na przygotowanym wcześniej w drodze prac budowlanych fundamencie.

W konsekwencji, w związku z tym, że urządzenia położone w kontenerowych stacjach redukcyjno-pomiarowych nie powstają w procesie budowlanym (pozwolenie na budowę wydawane jest wyłącznie dla fundamentów), ani też nie są trwale związane z fundamentami (są bowiem do nich przymocowane w sposób umożliwiający łatwy demontaż i wymianę bez konieczności przeprowadzenia prac budowlanych), w ocenie WSA nie stanowią one obiektów budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.

Tym samym, w przypadku stacji gazowych umiejscowionych w kontenerach posadowionych na betonowych fundamentach, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości powinny podlegać jedynie fundamenty i obudowy kontenerów jako części budowlane urządzeń technicznych. Natomiast gazociąg podlega oddzielnemu opodatkowaniu jako budowla liniowa, gdyż stanowi obiekt zupełnie odmienny od stacji gazowych, których cechą charakterystyczną jest kubatura, a nie długość.

Zmiana definicji obiektu budowlanego

Jest to kolejny wyrok potwierdzający, że dla opodatkowania podatkiem od nieruchomości istotne znaczenie ma zmiana definicji obiektu budowlanego zawarta w art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Od dnia 28 czerwca 2015 roku będąca przyczyną licznych sporów przesłanka stanowienia przez budowlę całości techniczno-użytkowej wraz z instalacjami i urządzeniami przestała obowiązywać. Po nowelizacji przez obiekt budowlany rozumie się bowiem „budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych".

WSA w przytoczonym wyroku stwierdził, że ustawodawca zmieniając definicję obiektu budowlanego zrezygnował z uznania za taki obiekt urządzeń, dając tym samym jasno do zrozumienia, że elementy techniczne jako takie nie podlegają reglamentacji ustawy Prawo budowlane. Dokonana nowelizacja utrwala zatem pogląd, iż urządzenia techniczne nie stanowią przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Jednocześnie Sąd zwrócił uwagę na kwestię instalacji i urządzeń technicznych znajdujących się wewnątrz budynków, które nie podlegają odrębnemu opodatkowaniu (opodatkowaniu podlega budynek od jego powierzchni użytkowej). Jak wskazano wyżej, urządzenia techniczne z zasady nie stanowią przedmiotu opodatkowania. Natomiast w odniesieniu do instalacji, nowelizacja wprowadziła przesłankę zawężającą pojęcie obiektu budowlanego tworzonego przez budynek wyłącznie do instalacji zapewniających jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem. WSA przytoczył w tym zakresie przykłady typowych instalacji zapewniających użytkowanie budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, do których zaliczył instalację c.o., kanalizacyjną oraz oświetleniową.

Powyższe rozważania wydają się być szczególnie istotne w świetle najnowszych zmian w Prawie budowlanym.Obowiązujące od dnia 19 września 2020 roku regulacje nakazują bowiem inwestorowi określenie (najpóźniej na etapie wniosku o pozwolenie na użytkowanie), które z instalacji znajdujących się w obiekcie stanowią „instalacje zapewniające możliwość korzystania z obiektu zgodnie z przeznaczeniem” i załączenie do wniosku protokołów z odbioru tych instalacji. Istnieje zatem uzasadnione ryzyko, że jeżeli na tym etapie dana instalacja budynkowa nie zostanie odpowiednio wskazana przez inwestora jako zapewniająca możliwość użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, to może ona zostać w przyszłości potraktowana jako odrębna budowla na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Współautorka:
Patrycja Świerczek, Konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego