MDR-3 – raportowanie schematów podatkowych przez korzystających

W jaki sposób interpretować i stosować przepisy?

Większość podatników przyzwyczaiła się już do obowiązujących od początku tego roku polskich przepisów o identyfikowaniu i raportowaniu schematów podatkowych (zwanych potocznie często „MDR”). Polska nadal pozostaje jedynym krajem Unii Europejskiej, który wdrożył i stosuje postanowienia unijnej dyrektywy w tym zakresie. Jednocześnie pojawia się wiele wątpliwości w interpretowaniu i stosowaniu polskich przepisów.

1 października 2019 r. minął ostatni termin na raportowanie schematów podatkowych z 2018 r. przez korzystających (tzw. raportowanie retrospektywne schematów). Wcześniej, bo do 1 lipca 2019 r., swoje obowiązki MDR dotyczące przeszłych schematów musieli wykonać promotorzy. Niezależnie od tego, pojawiły się plany, aby też wspomagający musieli się rozliczyć z przeszłości (o planowanej nowelizacji MDR w innym artykule Deloitte).

Większość schematów podatkowych związana jest z podatkiem dochodowym, a dla większości podatników rok podatkowy w PIT / CIT pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Z tego względu to przy rocznym rozliczeniu podatku dochodowego za 2019 r. (co do zasady do końca marca lub kwietnia 2020 r.) ujawni się prawdziwy ciężar gatunkowy problemu: czy coś stanowi naprawdę schemat podatkowy czy nie. Jednocześnie ukaże się niebezpieczeństwo przyjętej strategii nadmiernego („na wszelki wypadek”) raportowania rzekomych schematów podatkowych.

MDR-3

Przepis Ordynacji podatkowej nakazuje korzystającym (przede wszystkim podatnikom, ale nie tylko) składać, wraz z deklaracją na dany podatek, informację MDR-3 o:

- korzyściach podatkowych osiągniętych w danym okresie rozliczeniowym z danego schematu podatkowego lub

- o dokonaniu jakiejkolwiek czynności będącej elementem schematu podatkowego (nawet w przypadku braku korzyści podatkowej).

MDR-3 można składać wyłącznie elektronicznie, w formie pliku komputerowego o formacie ściśle określonym przez Ministra Finansów (format ten może być dowolnie zmieniany przez Ministra). MDR-3 musi podpisać elektronicznie (tj. albo kwalifikowanym / zaawansowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym ePuap) kolektywnie cały zarząd korzystającego.

Co do zasady, MDR-3 wymaga podania tylko trzech kluczowych danych:

1. numeru danego schematu podatkowego („NSP”),
2. odpowiedzi („tak” lub „nie”) na pytanie czy w danym okresie korzystający dokonywał jakichkolwiek czynności będących elementem schematu oraz
3. wysokości korzyści podatkowej.

MDR-3: Pytania bez odpowiedzi

Prawidłowe wypełnienie MDR-3 może budzić dodatkowe wątpliwości:

- termin na złożenie MDR-3 jest niejasny: „w terminie złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego okresu rozliczeniowego”. Problem w tym, że niektórych podatków dotyczą różne deklaracje-informacje składane w różnych terminach (np. dla płatnika CIT: IFT-2R, CIT-10Z), a w niektórych przypadkach w ogóle nie składa się deklaracji (np. brak deklaracji PCC-3, gdy umowa jest zwolniona lub nie podlega PCC);

- czy w przypadku polskiego oddziału zagranicznego przedsiębiorcy MDR-3 powinien podpisać cały (zagraniczny) zarząd jednostki macierzystej, biorąc pod uwagę choćby to, że MDR-3 jest sporządzony wyłącznie po polsku;

- czy korzystający, który nie zgadza się z uzyskaną od promotora lub wspomagającego informacją o schemacie podatkowym, musi automatycznie składać MDR-3, czy może odstąpić od tego oceniając samodzielnie, że tak naprawdę nie wystąpił schemat podatkowy.

Przypadki podlegające odpowiedzialności karnej

Oświadczenie o korzystaniu ze schematu w danym okresie rozliczeniowym (MDR-3) jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia (jako przestępstwo pospolite z kodeksu karnego, nie kodeksu karno-skarbowego – nie obowiązuje więc znana z KKS liberalna koncepcja czynnego żalu). Zatem złożenie MDR-3 zawierającego dane niezgodne z prawdą (np. w zakresie wysokości korzyści podatkowej – zarówno zaniżonej jak i zawyżonej) naraża członków zarządu korzystającego na odpowiedzialność karną.

Niezłożenie oświadczenia MDR-3 (niezłożenie w ogóle) to przestępstwo skarbowe na gruncie kodeksu karno-skarbowego (czyli powinien działać standardowy czynny żal z KKS). Z kolei, spóźnione złożenie (po terminie) MDR-3 nie jest wprost penalizowane w KKS.

Paweł Skorłutowski, Starszy Menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego dla Instytucji Finansowych

Druga strona nadmiarowego i ostrożnościowego raportowania schematów

Wielu korzystających, promotorów i wspomagających zgłosiło do Szefa KAS czynności, które w ich ocenie mogły, choćby teoretycznie, stanowić schemat podatkowy. Takie raportowanie rzekomych schematów podatkowych miało na celu ograniczenie ryzyka zarzutu, że jakiś faktyczny schemat podatkowy nie został zaraportowany.

Biorąc pod uwagę wątpliwości interpretacyjne w zakresie MDR, takie ostrożnościowe podejście mogło mieć swoje uzasadnienie. Tym bardziej można zrozumieć takie zachowanie patrząc na grożące, maksymalne kary grzywny.

Takie zgłoszone schematy lub rzekome schematy podatkowe będą miały znaczenie przy raportowaniu MDR-3. Ponieważ zgłoszono dane zachowanie jako schemat podatkowy, to czy nie powinno to się wiązać z automatycznym zgłoszeniem korzystania z tego schematu na MDR-3? To pytanie na pewno będzie stawiać sobie wielu podatników w pierwszym kwartale 2020 r.

Rozwiązania

Pomimo niejasnych przepisów oraz przedstawionych wątpliwości i pytań, podatnicy (korzystający) mają możliwość wywiązać się z obowiązków dotyczących MDR, przy minimalizacji ryzyka.

Być może organy podatkowe wydadzą dodatkowe objaśnienia podatkowe. Moim zdaniem, rozwianie powyżej zasygnalizowanych wątpliwości jest możliwe przy zastosowaniu kompleksowej wykładni raportowania schematów podatkowych (MDR) (uwzględniającej też cel wdrożenia przepisów oraz prawo europejskie), zgodnej z konstytucją i ustawową ochroną praw podatnika. Dlatego, złożenie MDR-3, choć może okazać się problematyczne, to jest możliwe.