Nadchodzą kolejne zmiany w podatkach dochodowych i Ordynacji podatkowej

Analizy

Nadchodzą kolejne zmiany w podatkach dochodowych i Ordynacji podatkowej

Projekt istotnych zmian w regulacjach podatkowych planowanych od 1 stycznia 2019 r.

Alert podatkowy (11/2018) | 9 października 2018 r.

Jesienią 2017 r. sygnalizowaliśmy Państwu, że na skutek inicjatywy ustawodawczej Ministerstwa Finansów regulacje podatkowe ulegną fundamentalnym przeobrażeniom począwszy od 1 stycznia 2018 r., kiedy w życie miała wejść największa w historii nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ostatnie tygodnie pokazują, że 1 stycznia 2018 r. nie był końcem fundamentalnych zmian regulacji podatkowych. Kolejne projekty ustaw, mające istotnie zmienić regulacje podatkowe od 1 stycznia 2019 r. zostały opublikowane przez Ministerstwo Finansów pod koniec wakacji. Projekty te dotyczyły nie tylko podatku dochodowego od osób prawnych, ale także cen transferowych i Ordynacji podatkowej. Po dalszych modyfikacjach, projekty te zostały w dniu 25 września 2018 r. skierowane do prac legislacyjnych w Sejmie (dalej: „Nowelizacja”).

Poniżej przedstawiamy Państwu niektóre z planowanych zmian w regulacjach podatkowych, które ww. Nowelizacja ma wprowadzić – a które to zmiany, naszym zdaniem, potencjalnie mogą okazać się kluczowe dla działalności większości podmiotów:

1. Zmiana zasad poboru podatku u źródła (tzw. Withholding Tax)

Projekt Nowelizacji wprowadza do polskiego prawa podatkowego istotne zmiany dotychczas stosowanych zasad poboru podatku u źródła – tj. zasady bezpośredniego stosowania preferencji / zwolnień w zakresie podatku u źródła przy spełnieniu przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wymogów dokumentacyjnych (tzw. withholding tax relief at source).

W świetle Nowelizacji, już od 1 stycznia 2019 r. podstawowym mechanizmem poboru podatku u źródła dla płatności przekraczających kwotę 2 mln zł (w odniesieniu do tego jednego odbiorcy w danym roku podatkowym) będzie zasada obligatoryjnego poboru podatku u źródła według stawek podstawowych przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. 20% / 10% w odniesieniu do płatności wskazanych w art. 21 tej Ustawy i 19% w odniesieniu do płatności wskazanych w art. 22 tej Ustawy), z możliwością późniejszego wystąpienia o zwrot ww. podatku przez urząd skarbowy – tzw. „withholding tax refund on demand”. Zaznaczyć należy, że czas oczekiwania na zwrot podatku u źródła wynosił będzie 6 miesięcy, przy czym możliwe będzie jego przedłużenie – co wiązać może się ze znaczącym pogorszeniem cash-flow.

Nowelizacja zakłada możliwość stosowania dotychczasowych zasad rozliczania podatku u źródła
(tj. możliwość stosowania przez płatnika preferencyjnego opodatkowania podatkiem u źródła) w sytuacji:

  • przedłożenia przez płatnika organowi podatkowemu odpowiednich oświadczeń dotyczących spełnienia wymogów formalnych oraz dochowania staranności
    w weryfikacji
    merytorycznych przesłanek dla zastosowania preferencji podatkowej w podatku u źródła, lub
  • uzyskania tzw. opinii o stosowaniu zwolnienia w podatku u źródła, pozwalającej – w stosunku do pewnej kategorii wypłat (podlegających art. 21 ust 3 i art. 22 ust. 4 Ustawy CIT) – na dokonywanie rozliczeń na dotychczasowych zasadach, tj. stosowanie przez płatnika preferencji podatkowych już w momencie dokonywania wypłat należności

W uzupełnieniu ww. zmiany zasad poboru podatku u źródła Nowelizacja wprowadza także:

  • doprecyzowanie definicji rzeczywistego właściciela – m.in. poprzez wprowadzenie „nakazu uwzględniania szerszego kontekstu towarzyszącego wypłatom kwot na rzecz podmiotów zagranicznych przy dokonywaniu oceny ich statusu jako odbiorców należności”, celem potwierdzenia, czy te podmioty zagraniczne: (i) prowadzą rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, (ii) ponoszą ryzyko ekonomiczne związane ze stratą lub utratą wartości danej należności oraz (iii) mają możliwość samodzielnego decydowania o przeznaczeniu otrzymanej należności.
  • dodatkowo, w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Nowelizacja przewiduje zmianę klauzuli szczególnej przeciwko nadużywaniu zwolnień podatkowych wynikających z przepisów implementujących dyrektywy unijne (art. 22c Ustawy o CIT).

2. Opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych – tzw. Exit Tax

Projekt Nowelizacji wprowadza do polskiego prawa podatkowego mechanizm, znany potocznie jako „exit tax”.

Exit tax dotyczy sytuacji, powodujących utratę przez Polskę prawa do opodatkowania wartości określonych w ustawie aktywów, wygenerowanej przed przeniesieniem aktywów/zmianą rezydencji. Utrata prawa do opodatkowania przez Polskę może wynikać w szczególności z postaniwień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zdarzenia, które powodują powstanie obowiązku podatkowego zgodnie z planowanymi przepisami to:

  • przeniesienie składnika majątku poza terytorium Polski, w wyniku którego Polska traci
    („w całości lub części”)
    prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika, lub
  • zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, przez co Polska traci prawo (w całości lub części) do opodatkowania dochodów z ewentualnego zbycia składników majątkowych podatnika.

Należy zwrócić uwagę, że opodatkowanie będzie niezależne od tego, czy dany składnik majątku rzeczywiście zostanie zbyty, czy też nie przez podatnika. Oznacza to, że podatek będzie mógł wystąpić nawet wówczas, gdy podatnik nie osiągnie żadnych rzeczywistych korzyści z danego aktywa.

Dochodem podlegającym opodatkowaniu CIT/PIT w Polsce w myśl nowych regulacji, stanowić będzie nadwyżka wartości rynkowej przenoszonego składnika majątku ponad jego „wartością podatkową” . Termin na złożenie deklaracji i zapłatę podatku to 7 dzień miesiąca następującego po miesiąc w którym nastąpiło zdarzenie, powodujące opodatkowanie.

Proponowane stawki podatku wobec podatników PIT mają wynosić 3% lub 19%. W przypadku podatników PIT przepisów o podatku od niezrealizowanych zysków, co do zasady, nie stosuje się gdy wartość rynkowa składnika majątku lub suma ich wartości rynkowych nie przekracza 4 mln zł. W przypadku podatników CIT obowiązywać będzie jedna stawka w wysokości 19% niezależnie od wartości przenoszonych składników majątku.

3. Obowiązek informowania o „schematach podatkowych”

Nowelizacja wprowadza również obszerną regulację, zakładają konieczność raportowania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) tzw. „schematów podatkowych”. W założeniu przepisy stanowią implementację Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 roku – niemniej jednak w praktyce obowiązki, nakładane przez Nowelizację będą znacznie dalej idące niż te wynikające z przepisów unijnych. Dyrektywa dotyczy bowiem jedynie schematów transgranicznych, podczas gdy Nowelizacja wprowadza również obowiązek raportowania schematów krajowych.

Definicja „schematu podatkowego” zawarta w Nowelizacji jest niezwykle szeroka – schematem będzie tzw. „uzgodnienie” (czyli „czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności, w tym czynność planowana lub zespół czynności planowanych, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego”) posiadające wskazane w przepisach „cechy rozpoznawcze”. Oznaczać to może konieczność przekazywania do Szefa KAS informacji nt. bardzo wielu transakcji, dokonywanych przez podatników. 

Obowiązek raportowania ciążyć może na „promotorze”, czyli na podmiocie, który „opracowuje, oferuje, udostępnia, wdraża lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia”. Oprócz promotorów zobowiązani do raportowania mogą być „korzystający”, czyli podmioty, którym udostępniane jest lub u których wdrażane jest uzgodnienie, lub które są przygotowane do wdrożenia uzgodnienia lub dokonały jakiejkolwiek czynności służącej wdrożeniu takiego uzgodnienia. Nowelizacja nakłada również szereg obowiązków na „wspomagających”, czyli osoby zaangażowane we wdrażaniu uzgodnienia Wspomagającymi mogą być np. dyrektorzy finansowi, księgowi, pracownicy działów finansowych, notariusze czy też pracownicy banków obsługujących dany podmiot.

Brak realizacji obowiązków dotyczących raportowania wiązać się będzie z istotnymi karami (odpowiedzialność na podstawie przepisów kodeksu karnego skarbowego).

4. Istotne zmiany klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania

Planowane zmiany zaprezentowane w Nowelizacji obejmują również modyfikację brzmienia przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania („GAAR”) skutkującą zmianą logiki dotyczącej zastosowania przepisów klauzuli.

W obecnym stanie prawnym, GAAR dotyczy generalnie działań, które nie są w sposób wystarczający motywowane względami ekonomicznymi/biznesowymi. Jednocześnie, nie występuje co do zasady ograniczenie dla współwystępowania w takich sytuacjach także korzyści podatkowych.

Proponowana nowelizacja powoduje, iż klauzula będzie mogła zostać zastosowana już w sytuacji, w której pomimo występowania istotnych powodów biznesowych dana czynność skutkować będzie również istotną korzyścią podatkową. Wówczas daną czynność uznawać się będzie za dokonywaną głównie po to, by osiągnąć korzyść podatkową, niezależnie od jej uzasadnienia ekonomicznego. Taka modyfikacja może istotnie zmienić sposób stosowania omawianych regulacji, minimalizując znaczenie celów gospodarczych, które mogą być nawet bardzo istotne w planowaniu danej czynności, ale i tak nie będą chronić podatnika przed zastosowaniem GAAR. W praktyce oznacza to konieczność analizowania każdej, istotnej kwotowo transakcji z perspektywy klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania – jeśli podatnik będzie miał możliwość wyboru kilku sposobów osiągnięcia zakładanych efektów gospodarczych, a wybrany sposób będzie podatkowo bardziej korzystny niż pozostałe, wówczas taka sytuacja potencjalnie może doprowadzić do zastosowania przez organy podatkowe klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Dodatkowo ustawodawca w treści Nowelizacji zdecydował się na wprowadzenie do treści Ordynacji dodatkowego zobowiązania podatkowego (w wysokości od 10 do 40%), które nakładane będzie decyzją przez organy podatkowe, w przypadku wydania decyzji m.in. dot. przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

5. Preferencyjne zasady opodatkowania tzw. IP Box

Nowelizacja wprowadza także preferencyjne opodatkowanie stawką 5% CIT (analogicznie PIT) dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej (tzw. IP BOX, Innovation Box).

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, korzystnego rozwiązania podatkowego dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody
z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej,
tzw. Innovation Box
. Projekt przewiduje również możliwość zlecenia wykonania prac badawczo-rozwojowych innym podmiotom, zarówno niepowiązanym jak i powiązanym.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z projektowanej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Podatnik, który będzie chciał skorzystać z projektowanej preferencji będzie zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję rachunkową w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania,
w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z praw IP powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.

Przy właściwym ustrukturyzowaniu prowadzonego biznesu, gdzie własność intelektualna jest istotnym nośnikiem wartości, skorzystanie z preferencji IP Box może zatem przynieść wymierne korzyści podatkowe poprzez obniżenie efektywnej stawki podatku dochodowego

6. Zmiany w zakresie cen transferowych

Chcielibyśmy zwrócić uwagę, iż osobnym dokumentem wprowadzone zostaną zmiany dotyczące cen transferowych, przebudowujące obecne przepisy.

Do najważniejszych należy zaliczyć m.in. następujące obszary

  • Nowa definicja podmiotów powiązanych, w tym wprowadzenie pojęcia ‘wywierania znaczącego wpływu’ (dotyczy także osób niepełniących formalnie żadnych funkcji w spółkach – konieczność przeanalizowania linii raportowania na powstawanie powiązań
  • Zmiana progów transakcyjnych determinujących obowiązek przygotowania dokumentacji oraz analiz porównawczych
  • Bezpośrednie wprowadzenie obowiązku stosowania zasady ceny rynkowej oraz rozszerzenie katalogu dostępnych metod kalkulacji cen transferowych – potrzeba dopasowania stosowanych zasad współpracy do dostępnych metod podatkowych
  • Wprowadzenie szczegółowych zasad oceny restrukturyzacji – konieczność kompleksowej analizy kwestii ‘exit fee’ / możliwość ustrukturyzowanego zarządzania ryzykiem oszacowania/zakwestionowania ‘exit fee’
  • Rozszerzenie zakresu wymaganej analizy ekonomicznej o wskazanie i uzasadnienie konkretnego poziomu ceny rynkowej – konieczność stworzenia modelu kalkulacji ceny transferowej, który nie kreuje ryzyka braku możliwości obrony
  • Pominięcie lub recharakteryzacja transakcji – konieczność ścisłego powiązania transakcji wewnątrzgrupowej z potrzebami biznesowymi / realiami ekonomicznymi
  • Nowe, rozszerzone obowiązki dotyczące raportowania
  • Dostępne uproszczenia – możliwość skoncentrowania się na kwestiach najistotniejszych biznesowo i wartościowo.

7. Pozostałe zmiany

Planowane zmiany zaprezentowane w Nowelizacji obejmują również:

  • Wprowadzenie zachęty do pozostawiania w spółkach kapitału na rozwój poprzez zwiększenie podatkowej atrakcyjności finansowania własnego poprzez wprowadzenie możliwości podwyższania kosztów uzyskania przychodów o odpowiednik kosztów finansowania dłużnego – mimo, iż koszty te faktycznie nie zostały poniesione przez podatnika (tzw. notional interest deduction).
  • Wprowadzenie zmian w odniesieniu do zasad zaliczania w koszty podatkowe wydatków związanych z używaniem (eksploatacją) w firmie samochodów osobowych – też leasingowanych.
  • Wprowadzenie możliwości posługiwania się przez podatników kopiami certyfikatów rezydencji podatkowej, w przypadku płatności nieprzekraczających w skali roku kalendarzowego (na rzecz pojedynczego podmiotu) kwoty 10 000 zł.
  • Wprowadzenie alternatywnego sposobu opodatkowania emisji euroobligacji. Nowelizacja przewiduje zwolnienie od podatku odsetek i dyskonta, uzyskanych przez nierezydentów (zarówno podatników PIT i CIT) z obligacji emitowanych i dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, o terminie wykupu nie krótszym niż 1 rok.
  • Wprowadzenie regulacji dotyczących opodatkowania walut wirtualnych (tzw. kryptowalut). Co ważne, ww. regulacje zakładają m.in. że przychody z obrotu walutami wirtualnymi kwalifikowane będą odpowiednio do przychodów z kapitałów pieniężnych (art. 17 ustawy PIT) lub zysków kapitałowych (art. 7b ustawy CIT) – lecz dla przychodów z tego tytułu określone zostaną szczególne zasady opodatkowania i przychody te nie będą łączone z innymi przychodami z kapitałów pieniężnych / zysków kapitałowych (odrębny „koszyk”).
  • Wprowadzenie zmian zasad rozliczania strat podatkowych poprzez dodanie możliwości jednorazowego obniżenia dochodu uzyskanego z danego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych o kwotę straty z tego źródła nieprzekraczającą 5 mln zł.
  • Wprowadzenie obniżonej (9%) stawki podatku CIT dla małych podatników, których przychody podatkowe nie przekraczają 1,200,000 EUR oraz dla podatników rozpoczynających działalność.

***

Treść Nowelizacji może podlegać zmianom w toku prac legislacyjnych. Niemniej jednak można oczekiwać, że podstawowy kierunek zmian pozostanie niezmienny. Z uwagi na szeroki zakres Nowelizacji oraz krótki okres pozostający do przewidywanej daty wejścia jej w życie – nie można zwlekać z analizą potencjalnego wpływu tych zmian na biznes i indywidualną sytuację członków zarządu / specjalistów podatkowych oraz przygotowaniem się do ich wdrożenia w życie już od 1 stycznia 2019 r.

Powyższa publikacja zawiera jedynie informacje natury ogólnej. Deloitte Touche Tohmatsu Limited, firmy członkowskie oraz podmioty stowarzyszone nie świadczą tym samym, ani nie przedstawiają w tej publikacji porad księgowych, podatkowych, inwestycyjnych, finansowych, konsultingowych, prawnych czy innych. Nie należy także wyłącznie na podstawie zawartych tu informacji podejmować jakichkolwiek decyzji dotyczących Państwa działalności. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji lub działań dotyczących kwestii finansowych czy biznesowych powinni Państwo skorzystać z porady profesjonalnego doradcy. Deloitte Touche Tohmatsu Limited, firmy członkowskie oraz podmioty stowarzyszone nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody wynikające z wykorzystania informacji zawartych w publikacji ani za Państwa decyzje podjęte w związku z tymi informacjami. Osoby korzystające z powyższej publikacji robią to na własne ryzyko i ponoszą pełną związaną z tym odpowiedzialność.

Subskrybuj "Alerty podatkowe"

Subskrybuj na e-mail powiadomienia o nowych wydaniach tego biuletynu.

Zapraszamy do rejestracji na wirtualne spotkania z ekspertami Deloitte:

Webcast: Zmiany w CIT 2019
Kolejna rewolucja
10 października, godz. 10:00 – 11:00

Webcast: Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania i exit tax
Systemowe zmiany w polskim prawie podatkowym
12 października, godz. 10:00 – 11:00

Webcast: Ceny transferowe 2019
Po dwóch latach kolejna rewolucja
24 października, godz. 10:00 – 11:00

Webcast: Ulgi podatkowe 2019
Duże zmiany w podatkowych instrumentach wsparcia dla przedsiębiorców
5 grudnia, godz. 10:00 – 11:00