Przegląd podatkowy: VAT

Artykuł

Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA oraz zmiany w zakresie VAT

Wydanie 8/2022 | 24 sierpnia 2022 r.

„Przegląd podatkowy: VAT” prezentuje wybrane najświeższe orzeczenia sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które mogą mieć istotny wpływ na Państwa działalność. To także najważniejsze i najświeższe informacje dotyczące zmian w zakresie VAT.

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Czy spółka odpowiada za to, że jej pracownik wystawiał puste faktury? (pytanie prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2022 r. do Trybunału Sprawiedliwości UE, C-442/22)

NSA stanął przed koniecznością rozstrzygnięcia sprawy na tle następującego stanu faktycznego. Spółka, będąca podatnikiem VAT, prowadziła stację benzynową. Pracownica tej spółki, będąca kierowniczką stacji benzynowej, wystawiała faktury wskazując określone podmioty jako nabywców towarów. Nie były one jednak faktycznymi nabywcami towarów. Faktury były wystawiane na podstawie paragonów z kas fiskalnych wystawionych na stacji. Oznacza to, że towary rzeczywiście zostały sprzedane, jednakże na fakturach widniał inny podmiot niż ten, który był rzeczywistym kupującym.

Fikcyjni nabywcy posługiwali się tymi fakturami w celu rozliczenia podatku naliczonego. Pracownica uzyskiwała z tego tytułu odpowiednią zapłatę od nieuczciwych podatników. Proceder ten trwał kilka lat.

Organy podatkowe, po wykryciu tej działalności uznały, że dokumenty wystawiane w ten sposób są pustymi fakturami. W konsekwencji należy zastosować do nich art. 108 ustawy o VAT. Podmiot prowadzący stację jest zatem zobowiązany do zapłaty „sankcyjnego” podatku VAT należnego wynikającego z takich faktur. Organy stanęły na stanowisku, że spółka powinna ponieść odpowiedzialność za to, że jej zarząd nie dochował należytej staranności w nadzorze nad pracownikami, którzy mogli wystawiać nierzetelne faktury ze wskazaniem spółki jako sprzedawcy.

NSA uznał jednak, że odpowiedzialność spółki za nieuczciwe działanie pracownika nie jest jednoznaczna. W związku z tym postanowił zapytać Trybunał Sprawiedliwości UE, czy w takiej sytuacji podatnik może być obciążony odpowiedzialnością za czyny swojego pracownika.

Pytania zadane przez NSA mają następujące brzmienie:

  1. Czy art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1, ze zm.) należy rozumieć w ten sposób, że w sytuacji gdy pracownik podatnika VAT wystawił fałszywą fakturę z wykazanym podatkiem VAT, na której wykazał dane pracodawcy jako podatnika, bez jego wiedzy i zgody, za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT należy uznać:
    • podatnika VAT, którego danymi bezprawnie posłużono się w treści faktury, czy też
    • pracownika, który bezprawnie wykazał VAT na fakturze, wykorzystując dane podmiotu będącego podatnikiem VAT?
  2. Czy dla odpowiedzi kogo uznać w rozumieniu art. 203 ww. dyrektywy Rady 2006/112/WE za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT w okolicznościach jak w punkcie 1, istotnym jest czy podatnikowi VAT zatrudniającemu pracownika, który bezprawnie wykazał na fakturze VAT dane zatrudniającego go podatnika, można zarzucić brak należytej staranności w nadzorze nad pracownikiem?

Wnioski praktyczne

Rozstrzygnięcie Trybunału może mieć istotne znaczenie dla wielu spraw dotyczących oszustw VAT. Do tej pory polskie sądy administracyjne w tego typu sprawach podzielały stanowisko fiskusa i uznawały odpowiedzialność podatnika za działania jego pracowników. Spodziewane orzeczenie Trybunału może potencjalnie zmienić tę sytuację.

Dostawa oprzyrządowania służącego do wytworzenia wyrobów będących przedmiotem WDT stanowi odrębne świadczenie (wyrok NSA z 29 czerwca 2022 r., I FSK 164/19)

Sprawa dotyczyła podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie obróbki na maszynach odlewów z żeliwa, staliwa czy stali. Dla jednego z klientów z innego kraju UE produkcja tych wyrobów miała się odbywać przy użyciu specjalnie wykonanego oprzyrządowania. We wniosku o interpretację podatkową podatnik wyjaśnił, że oprzyrządowanie nie będzie przemieszczane (wysyłane) do klienta, lecz będzie pozostawało w miejscu prowadzenia przez niego działalności w Polsce.

Po zakończeniu produkcji wyrobów, będących następnie przedmiotem realizowanych przez podatnika wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (WDT), klient zadecyduje o dalszych losach oprzyrządowania, np. jego wysyłce poza Polskę, magazynowaniu lub zniszczeniu. Podatnik chciał potwierdzić, że ma prawo do zastosowania stawki 0% VAT do dostawy oprzyrządowania na rzecz klienta, nawet jeśli nie opuści ono terytorium Polski. Argumentował, że dostawa oprzyrządowania, pomimo, że nie opuści ono terytorium kraju, stanowi świadczenie pomocnicze dla WDT towarów wytwarzanych przy jego wykorzystaniu. W ocenie podatnika dostawy powinny zatem być rozpatrywane jako składające się na świadczenie kompleksowe, którego przedmiotem jest WDT.

Zarówno organ interpretacyjny, rozpatrujący skargę od jego rozstrzygnięcia Sąd I instancji, a ostatecznie również NSA, po dokonaniu analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego nie zgodziły się ze stanowiskiem podatnika. NSA nie dopatrzył się w sprawie związku pozwalającego uznać, że mamy do czynienia z transakcją kompleksową. Przypomniał orzecznictwo TSUE, zgodnie z którym zasadą jest opodatkowanie odrębnie każdej czynności, nawet wtedy, gdy związek między nimi jest dość ścisły. NSA zwrócił ponadto uwagę, że jeśli oprzyrządowanie nie opuści Polski, to jego dostawę należy rozpatrywać jako krajową.

Wnioski praktyczne

NSA przypomniał w komentowanym wyroku, że zasadą jest, iż dla celów VAT każde świadczenie powinno być uznawane za odrębne i niezależne. Podatnicy powinni pamiętać, że dla ustalenia kompleksowego charakteru danego świadczenia konieczne jest wykazanie, że świadczenia nie mają autonomicznego charakteru i stanowią jedno świadczenie w aspekcie gospodarczym.

Zmiany w prawie

Opublikowano projekt ustawy wprowadzającej SLIM VAT 3

W sierpniu Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt ustawy zmieniającej ustawę o VAT i niektóre inne ustawy - tzw. SLIM VAT 3. Podobnie jak miało to miejsce wcześniej w odniesieniu do pakietów SLIM VAT 1 oraz SLIM VAT 2, projekt SLIM VAT 3 zgodnie z uzasadnieniem MF ma na celu dalsze uproszczenie regulacji dot. rozliczeń dokonywanych przez podatników VAT. Projekt zakłada, że nowe przepisy będą obowiązywały od 1 stycznia 2023 r., a zmiany będą dotyczyły m.in.:

  • dookreślenia zasad przeliczenia waluty obcej dla faktur korygujących,
  • zasad stosowania sankcji VAT,
  • zniesienia obowiązku posiadania faktury dokumentującej WNT przy odliczaniu VAT.

SLIM VAT 3

Jakie uproszczenia czekają podatników?

Dowiedz się więcej

Webinar: Kasy fiskalne w pigułce

Co warto wiedzieć i co się zmienia w 2023 roku?

Bezpłatne seminarium on-line:
16 września 2022 r., godz. 10:00 - 11:00

>>Dowiedz się więcej i zarejestruj<<

Czy ta strona była pomocna?