Dekarbonizacja przedsiębiorstw

Postępujące w szybkim tempie zmiany klimatyczne i degradacja środowiska to obecnie kluczowe wyzwania współczesnego świata i tym samym - zagrożenie dla Europy. Powstrzymanie postępujących zmian klimatycznych wymaga radykalnych, szeroko zakrojonych i wdrażanych w dużej skali działań. Jednym z nich jest przyjęta przez Komisję Europejską 11 grudnia 2019 r. polityka Green Deal (Europejski Zielony Ład), której nadrzędnym celem jest osiągniecie neutralności klimatycznej Europy do 2050 r.

Wpływ strategii Europejskiego Zielonego Ładu jest widoczny w ofercie finansowania niekomercyjnego – podmioty planujące realizację działań i inwestycji pozwalających na zmniejszenie oddziaływania na środowisko np. poprzez poprawę efektywności energetycznej czy zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii mogą korzystać z szeregu instrumentów wsparcia.

Poniżej przedstawiamy wybrane programy dostępne obecnie i planowane do uruchomienia w najbliższym czasie wspierające dekarbonizację przedsiębiorstw.

Termin naboru: 23.10.2023 r. – 20.12.2024 r.

Cel i warunki programu: program wspiera zmniejszenie emisyjności energochłonnych branż polskiego przemysłu (branże, których instalacje produkcyjne są objęte systemem EU ETS) poprzez zwiększenie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Dofinansowane mogą zostać inwestycje polegające na budowie lub przebudowie jednostek wytwórczych energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wraz z magazynem energii, bądź podłączeniem ich do sieci zakładowej i/lub dystrybucyjnej / przesyłowej. Program przeznaczony jest dla przedsiębiorców posiadający tytuł prawny do instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589, z późn. zm.).

Warunkiem udzielenia dofinansowania jest wykorzystanie co najmniej 80% wytworzonej energii na cele własne.

Forma i poziom dofinansowania: pożyczka preferencyjna do 100% kosztów kwalifikowanych (od 5 do 300 mln PLN) z możliwością uzyskania premii w wysokości maksymalnie 30% wartości pożyczki, która pomniejszy kwotę kapitału do spłaty.

Termin naboru: 23.10.2023 r. – 20.12.2024 r.

Cel i warunki programu: program wspiera poprawę efektywności energetycznej energochłonnych branż polskiego przemysłu (branże, których instalacje produkcyjne są objęte systemem EU ETS).

Dofinansowane mogą zostać przede wszystkim inwestycje służące poprawie efektywności energetycznej z wyłączeniem inwestycji termomodernizacyjnych i remontowych. Inwestycje muszą wynikać z rekomendacji przeprowadzonego uprzednio audytu energetycznego i prowadzić do oszczędności energii końcowej nie mniejszej niż 10%.

Do dofinansowania zalicza się przede wszystkim inwestycje polegające na:

• budowie instalacji do odzysku ciepła technologicznego i wykorzystania go w dalszym ciągu technologicznym,
• podnoszeniu efektywności energetycznej, w wyniku której następuje ograniczenie zużycia energii elektrycznej pobieranej z sieci KSE, w tym budowie informatycznych systemów nadzoru nad zużyciem, produkcją i magazynowanie energii z funkcją optymalizacji zarządzania.

Forma i poziom dofinansowania: pożyczka preferencyjna do 100% kosztów kwalifikowanych (od 1 do 300 mln PLN) z możliwością uzyskania premii w wysokości maksymalnie 20% wartości pożyczki, która pomniejszy kwotę kapitału do spłaty.

Termin naboru: 25.04 - 25.07.2024 r.

Cel i warunki programu: inwestycje na rzecz szeroko rozumianej efektywności energetycznej, związane z energooszczędnością, w tym:

• termomodernizacja budynków,
• zmiana źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne,
• wymiana urządzeń, instalacji lub linii technologicznych na bardziej efektywne energetycznie.

Program wspiera inwestycje dotyczące modernizacji posiadanej infrastruktury (np. budynków, maszyn i urządzeń) w celu ograniczenia zużycia energii pierwotnej w zmodernizowanym obszarze o przynajmniej 30 proc. w porównaniu do bieżącego zużycia.

Wymaganym załącznikiem do wniosku jest audyt energetyczny, z którego musi wynikać wymagany, minimalny poziom oszczędności energii pierwotnej.

Program skierowany jest do przedsiębiorstw:

• z sektora MŚP (mikro, małe i średnie),
• small mid-caps - duże przedsiębiorstwa, które zatrudniają do 499 pracowników i których wysokość rocznych obrotów nie przekracza 50 mln EUR, a wysokość rocznej sumy bilansowej 43 mln EUR,
• mid-caps - podmioty spełniającego definicję dużego przedsiębiorstwa zatrudniające do 3 tyś. pracowników.

Forma i poziom dofinansowania: dotacja obniżająca część kapitałową kredytu ekologicznego udzielonego przez bank komercyjny. Poziom dofinansowania zależny od wielkości przedsiębiorstwa i lokalizacji projektu – od 20 do 70% kosztów kwalifikowanych.

Termin naboru: I kwartał 2024 r.

Cel i warunki programu: program wspiera:

• budowę, przebudowę, modernizację i rozbudowę odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania biometanu wraz z przyłączeniem do sieci gazowej,
• budowę lub rozbudowę odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła z biogazu wraz z magazynami energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE oraz przyłączeniem do sieci, w tym z infrastrukturą umożliwiającą wykorzystanie ciepła wytworzonego w skojarzeniu.

Wsparciem będą objęte większe instalacje o mocy powyżej 0,5 MWe (energia elektryczna) oraz 0,5 MWth (ciepła).

Forma i poziom dofinansowania: instrumenty finansowe (dotacje i pożyczki). Obecnie brak jest szczegółowych informacji.

Termin naboru: I kwartał 2024 r.

Cel i warunki programu: program wspiera poprawę efektywności energetycznej (wraz z instalacją OZE) w dużych i średnich przedsiębiorstwach.

Dofinansowane będą mogły być projekty dotyczące:

• modernizacji energetycznej budynków zakładowych,
• podniesienia efektywności energetycznej procesów wytwórczych,
• zwiększenia efektywności energetycznej systemów obiegu mediów w zakładzie (np. systemu zimnej lub gorącej wody, systemu sprężonego powietrza lub systemu wentylacji),
• ciągów transportowych i zwiększania efektywności energetycznej systemów pomocniczych, w tym np. kotłowni, układów odzysku ciepła z procesów przemysłowych lub oświetlenia oraz instalację urządzeń OZE,
• instalację urządzeń do produkcji, magazynowania, tankowania lub transportu wodoru.

Forma i poziom dofinansowania: instrumenty finansowe (dotacje i pożyczki). Obecnie brak jest szczegółowych informacji.

Termin naboru: planowany w 2024 r. (obecnie brak konkretnych terminów)

Cel i warunki programu: promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii, o zainstalowanej mocy cieplnej i/lub elektrycznej źródeł energii nie mniejszej niż 50 MW.

Dofinansowanie będą mogły uzyskać projekty dotyczące inwestycji dotyczących budowy lub/i przebudowy jednostek wytwórczych o łącznej mocy zainstalowanej nie mniejszej niż 10 MW, pracujących w warunkach wysokosprawnej kogeneracji (z wyłączeniem energii wytworzonej w jednostce kogeneracji opalanej węglem) wraz z podłączeniem ich do sieci przesyłowej, w których do produkcji energii wykorzystuje się:

• ciepło odpadowe,
• energię ze źródeł odnawialnych,
• paliwa gazowe, mieszanki gazów, gaz syntetyczny lub wodór.

Elementem uzupełniającym inwestycji będą mogły być: przyłącze do sieci i magazyn energii.

Warunkiem udzielenia dofinansowania jest wprowadzenie nie więcej niż 30% ciepła użytkowego wytworzonego w jednostce kogeneracji do publicznej sieci ciepłowniczej.

Forma i poziom dofinansowania: dotacja do 50% kosztów kwalifikowanych (maksymalnie 30 mln EUR), pożyczka do 100% kosztów kwalifikowanych (maksymalnie 300 mln PLN).

Kwestie związane ze środowiskiem odgrywają coraz bardziej istotną rolę w strategii rozwoju i transformacji przedsiębiorstw, ponieważ konieczność dostosowania prowadzonej działalności do wymagań i obowiązujących przepisów związana jest z przeprowadzeniem szeregu, bardzo często kosztownych, inwestycji. Finansowanie niekomercyjne (dotacje, zachęty podatkowe, preferencyjne pożyczki) mogą istotnie obniżyć koszty tych działań, dlatego tak ważne jest przeanalizowanie planowanych inwestycji pod kątem możliwości pozyskania na nie odpowiedniego wsparcia.