Kolejne zmiany dotyczące struktur wynagradzania i premiowania

Planowane zmiany w opodatkowaniu programów motywacyjnych opartych na akcjach lub pochodnych instrumentach finansowych

Projekt ustawy zawiera istotne zmiany w zakresie programów motywacyjnych, porządkując niektóre elementy, o których dziś w dużej mierze decyduje orzecznictwo, ale także wprowadzając nowe zasady opodatkowania.

Programy oparte na akcjach

Zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku takich programów:

• wprowadza się definicję programu motywacyjnego, przez który rozumie się system wynagradzania utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia dla osób będących pracownikami bądź zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (z wyłączeniem umów zawartych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) przez spółkę akcyjną (np. pracodawcę lub zleceniodawcę) albo spółkę akcyjną będącą wobec niej jednostką dominującą w rozumieniu przepisów o rachunkowości,
• przychód z tytułu uczestnictwa w programach motywacyjnych powstaje dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych w ramach tych programów (tj. opodatkowanie dopiero w momencie zbycia akcji – stawką 19%), o ile nabywane są akcje spółek mających siedzibę na terytorium państw członkowskich UE lub EOG.

W przypadku aktualnie obowiązujących programów proponowane zmiany wymuszają konieczność analizy, czy spełniają one definicję programu motywacyjnego i czy mogą korzystać z preferencyjnych zasad opodatkowania. W tym względzie, rekomendujemy zwrócenie szczególnej uwagi na to, jaka jest forma zaangażowania osób, które są beneficjentami funkcjonującego u Państwa planu motywacyjnego, oraz na powiązania kapitałowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w programie. Ewentualne zmiany w kwalifikacji przychodu bądź w stosowaniu preferencji mogą w szczególności wpłynąć na obowiązki spółek jako płatników PIT, a w konsekwencji także składek ZUS.

Programy oparte na pochodnych instrumentach finansowych

Dla programów tego rodzaju wprowadza się zasadę, iż przychód z realizacji pochodnych instrumentów finansowych zaliczany jest do dochodów ze źródła, w ramach którego świadczenie zostało uzyskane (np. stosunek pracy bądź stosunek cywilnoprawny).

W przypadku aktualnie obowiązujących programów projektowane przepisy mogą oznaczać zmianę kwalifikacji przychodu, a w konsekwencji zmianę zasad jego opodatkowania i oskładkowania, zatem konieczne jest dokonanie analizy zasad funkcjonowania poszczególnych programów.

Planowane zmiany dotyczące zaliczania wydatków na usługi niematerialne do kosztów uzyskania przychodów

Projektowane zmiany w CIT dotyczące kosztów uzyskania przychodów z tytułu usług niematerialnych mogą w istotnym stopniu dotknąć struktur angażowania i wynagradzania osób współpracujących z podatnikami CIT, których podstawą zatrudnienia nie jest umowa o pracę.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, celem zmian jest wyeliminowanie struktur działalności kreujących sztucznie wysoką wartość usług niematerialnych w celu podwyższenia kosztów uzyskania przychodów, co miałoby dotyczyć przede wszystkim rozliczeń dokonywanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Może się jednak okazać, że proponowane zmiany uderzą także w spółki korzystające z usług niematerialnych w sposób niezawierający elementów sztuczności i zgodny ze zwykłym ekonomicznym uzasadnieniem działalności. Zwracamy uwagę, że na tym etapie komentujemy kierunek proponowanych zmian i przepisy w aktualnie proponowanym kształcie. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów należy się jednak spodziewać, że ostateczna treść tych regulacji ulegnie zmianie (Ministerstwo Finansów już zapowiedziało liberalizację w tym zakresie).

Zgodnie z projektem ustawy, ogranicza się możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodów kosztów poniesionych na zakup:

• usług doradczych, księgowych, badania rynku,
•  usług prawnych,
• usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych,
• usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń,
• świadczeń o podobnym charakterze,
• opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw autorskich lub pokrewnych, licencji, praw własności przemysłowej czy know-how, z wyłączeniem opłat i należności bezpośrednio związanych z wytworzeniem towaru lub usługi.

Powyższe wydatki, w przypadku przekroczenia łącznie kwoty 1 200 000 zł, będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu do wysokości nieprzekraczającej łącznie w roku podatkowym 5% kwoty dochodu uwzględnionego w podstawie opodatkowania, powiększonego o odpisy amortyzacyjne oraz nadwyżkę przychodów na kosztami finansowania zewnętrznego.

Chcielibyśmy zwrócić uwagę, że powyższy katalog usług wprost wymienionych w ustawie jest bardzo szeroki, a ponadto zawiera odniesienie do innych świadczeń o podobnym charakterze, a zatem ograniczenie dotyczące kosztów może potencjalnie dotyczyć wielu rodzajów usług.
 

W szczególności chcielibyśmy wskazać na następujące przypadki jako kreujące potencjalne ryzyka:

• zatrudnianie osób na podstawie umów cywilnoprawnych,
• współpraca z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą,
• przyjmowanie pracowników delegowanych do pracy w Polsce zatrudnionych przez zagraniczne podmioty.

W związku z projektowanymi zmianami rekomendujemy uważną analizę, czy w odniesieniu do stosowanych przez Państwa struktur zatrudnienia nie występują ryzyka związane z proponowanymi przepisami w CIT.

Pozostałe zmiany w PIT i zryczałtowanym podatku dochodowym

Projekt ustawy zawiera także zmiany dotyczące:

• przychodów zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC) – w tym w szczególności zmniejszenia minimalnych wymagań pozwalających na kwalifikację spółek, jako CFC, powiązania tych kryteriów z faktycznym zagranicznym podatkiem w miejsce nominalnych stawek oraz zniesienia progów kwotowych określających obowiązek raportowania dochodów CFC,
• wprowadzenia podatku minimalnego od nieruchomości komercyjnych – w celu większego powiązania opodatkowania działalności z miejscem jej faktycznego wykonywania,
• dochodów spółek „nieruchomościowych” – poszerzony zostaje zakres podmiotowy służący określeniu, czy przychody podlegają opodatkowaniu w Polsce,
• amortyzacji – m.in. w zakresie środków przejętych w drodze darowizny (wyłączenie możliwości amortyzacji), amortyzacji jednorazowej (zwiększenie limitu z 3 500 zł do 5 000 zł) i ograniczenia prawa do amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych do wartości nabytych od innych podmiotów,
• zbycia wierzytelności i podziałów spółek,
• specyficznych zwolnień przedmiotowych i ulg (np. szkolenia dla lekarzy, ulga rehabilitacyjna, darowizny na cele krwiodawstwa),
• dochodów z najmu – możliwość opodatkowania ryczałtem wyłącznie jeśli przychody z tego tytułu w poprzedzającym roku nie przekroczyły 100 000 zł.
   

Możliwe konsekwencje nowych przepisów

Jeżeli nowe przepisy zostaną ustanowione w proponowanym kształcie, koniecznym może okazać się przeprowadzenie analizy struktur wynagradzania oraz dodatkowych instrumentów motywowania pracowników i współpracowników, aby prawidłowo ustalić związane z nimi konsekwencje podatkowe, wynikające ze zmian w ustawodawstwie.