Artykuł

Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA oraz zmiany w zakresie VAT

Wydanie 1/2019 | 23 stycznia 2019 r.

„Przegląd podatkowy: VAT” prezentuje wybrane najświeższe orzeczenia sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które mogą mieć istotny wpływ na Państwa działalność. To także najważniejsze i najświeższe informacje dotyczące zmian w zakresie VAT.

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

1. Wynajem przedsiębiorstwa to co innego niż jego zbycie – dlatego podlega VAT

Co do zasady, zbycie całości lub części majątku, który stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część nie podlega opodatkowaniu VAT. Podstawą tej regulacji jest przepis dyrektywy, który odnosi się do „przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku”. W wyroku z 19 grudnia 2018 r. (sprawa Mailat, C‑17/18) Trybunał Sprawiedliwości odpowiedział na pytanie, czy przepis ten stosuje się również do wynajmu przedsiębiorstwa.

W sprawie zawisłej przed Trybunałem rumuńska spółka prowadząca restaurację wynajęła wszystkie składniki majątkowe składające się na to przedsiębiorstwo. Najemca kontynuował działalność restauracyjną. Podatnik argumentował, że taki wynajem jest czynnością przekazania przedsiębiorstwa, a zatem - nieco upraszczając – „poza VAT”.

Trybunał nie zgodził się z takim podejściem. Przypomniał wprawdzie swoje orzecznictwo, zgodnie z którym nie zawsze wszystkie składniki przedsiębiorstwa muszą zmienić właściciela, aby uznać, że dochodzi do zbycia przedsiębiorstwa, ale w tym przypadku nie doszło do przeniesienia własności żadnych składników i stąd wynajem podlega opodatkowaniu VAT.

Konsekwencje w praktyce

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości dotyczące sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, liczące co najmniej kilka wyroków, nakazuje szczegółowo badać wszystkie okoliczności każdej tego typu transakcji. Takie też zalecenie należy sformułować pod adresem podatników. Pomyłka w tym zakresie może mieć poważne konsekwencje w postaci zaniżenia podatku należnego u zbywcy albo zawyżenia podatku naliczonego u nabywcy.

2. Obowiązek poinformowania kontrahenta o korekcie „in minus” jest zgodny z przepisami unijnymi

6 grudnia 2018 r. (sprawa C-588/10, Tratave) Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, po raz kolejny po m.in. polskiej sprawie Kraft Foods (C‑588/10), że wymóg poinformowania przez sprzedawcę swojego kontrahenta-nabywcę o zamiarze zmniejszenia podatku należnego jest zgodny z prawem unijnym. Na gruncie polskich przepisów obowiązek ten realizowany jest poprzez otrzymanie potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę. Co jednak warte podkreślenia, Trybunał zauważył, że tego typu obowiązek informacyjny przewidziany prawem portugalskim jest dopuszczalny m.in. dlatego, że może być spełniony w dowolnej formie i przez to nie jest zbyt uciążliwy.

Konsekwencje w praktyce

Co ważne dla polskich realiów, wyrok potwierdza, że wymóg zbierania potwierdzeń odbioru faktur korygujących „in minus” przez nabywcę jest trudny do podważenia. Uzasadnienie sugeruje jednak, że powinno wystarczyć poinformowanie kontrahenta w dowolnej formie, a obniżenie podatku może być dopuszczalne już w sytuacji podjęcia próby uzyskania potwierdzenia (lub samo poinformowanie), a nie przy bezwzględnej konieczności jego uzyskania.

3. Otrzymanie informacji o zatwierdzeniu bonusu nie wpływa na datę powstania obowiązku w VAT

NSA w wyroku z 16 stycznia 2019 r. (sygn. I FSK 78/17) odniósł się do momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku wypłaty bonusów. Podatnik, autoryzowany diler samochodowy, przedstawiając sposób weryfikacji przysługujących mu miesięcznych, kwartalnych lub rocznych bonusów, w tym tzw. bonusów jakościowych argumentował, że momentem wykonania usługi, a co za tym idzie momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT, jest otrzymanie informacji o zatwierdzeniu przyznanej premii i jej wysokości. Organ w wydanej interpretacji, a ostatecznie również sądy obu instancji, uznały jednak zgodnie, że w tej sprawie daty wykonania usługi przez podatnika nie należy utożsamiać z dniem otrzymania potwierdzenia przyznanego bonusu. NSA zgodził się z sądem I instancji, że poświadczenie wykonania, odbiór czy też ocena jakości usługi nie stanowią o jej wykonaniu, ponieważ nie decyduje o tym moment sporządzenia określonych dokumentów, ale chwila faktycznego wykonania świadczenia. Sąd wskazał, że ustalenia pomiędzy stronami transakcji dotyczące sposobu rozliczania należności nie mogą prowadzić do przesunięcia momentu wykonania usługi. W ocenie NSA trudności techniczne nie mogą wpływać na prawidłowość rozliczenia i stanowić przeszkody w wywiązaniu się z obowiązku podatkowego. Podatnik powinien być w stanie stwierdzić, jaki zakres czynności został przez niego wykonany w poszczególnych okresach i w takim zakresie wystawić fakturę.

Konsekwencje w praktyce

Tezy przedmiotowego wyroku mogą mieć wpływ nie tylko na rozliczanie bonusów, lecz potencjalnie także w przypadku innych usług, co do których dopiero po pewnym czasie od faktycznego wykonania czynności strony zatwierdzają wykonanie usług i ustalają wysokość należnego wynagrodzenia. Podatnicy rozliczający swoje usługi w podobny sposób powinni przeanalizować czy mają argumenty za rozliczaniem usług na bieżąco czy też powinni dokonać korekt złożonych deklaracji VAT.

4. Objęcie montażu stałej zabudowy meblowej preferencyjną stawką VAT – jak należy interpretować uchwałę NSA?

8 stycznia 2019 r. zapadł wyrok NSA dotyczący opodatkowania stawką preferencyjną VAT kompleksowych usług projektowania, wykonania oraz montażu stałej zabudowy meblowej w obiektach/lokalach objętych społecznym programem mieszkaniowym (sygn. I FSK 204/17).

Istotą sporu była interpretacja uchwały NSA z 24 czerwca 2013 r. (sygn. I FPS 2/13), w której NSA uznał, że obniżona stawka VAT znajduje zastosowanie do dostawy i montażu zabudowy meblowej wtedy, gdy montaż komponentów meblowych następuje z wykorzystaniem elementów konstrukcyjnych obiektu budowlanego (lokalu).

W komentowanej sprawie powyższa teza uchwały została odmiennie zinterpretowana przez podatnika i organy podatkowe. Organy (z którymi zgodził się sąd I instancji) twierdziły, że montaż zabudowy meblowej może korzystać z obniżonej stawki VAT tylko wówczas, gdy prowadzone prace polegają np. na przebudowie lub dobudowywaniu ścian, ich malowaniu, tynkowaniu, bądź stanowią inne formy adaptacji pomieszczeń do zamontowania mebli – tak, aby doszło do trwałego połączenia zabudowy z elementami konstrukcyjnymi obiektu budowlanego/lokalu.

Podatnik natomiast wskazywał, że w uchwale NSA nie postawiono tego typu wymogów w odniesieniu do metod montażu, a montowanie elementów mebli do ścian za pomocą kołków, haków, kleju, listew itp. również oznacza wykorzystanie elementów konstrukcyjnych budynku bądź lokalu oraz pozwala na stworzenie stałej zabudowy o określonej funkcji użytkowej, w rozumieniu przepisów VAT oraz powoływanej uchwały NSA.

NSA w wydanym orzeczeniu podzielił stanowisko podatnika, uznając za nieuprawnioną przedstawioną przez organy podatkowe i WSA zawężającą interpretację uchwały I FPS 2/13.

Konsekwencje w praktyce

Omawiana sprawa potwierdza, że mimo podjęcia przez NSA – już w 2013 r. – uchwały, o której mowa powyżej nadal zdarzają się sytuacje, w których organy podatkowe kwestionują uprawnienia podatników do stosowania preferencyjnej stawki VAT.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że przedmiotem analizy sądu były szczegółowe, techniczne aspekty realizacji usługi montażu, i w ocenie NSA również powszechnie stosowane na rynku metody montażu indywidualnie dopasowanych mebli – np. za pomocą kołków, kleju, listew, itp. – pozwalają korzystać z obniżonej stawki VAT.

Webcast: Zmiany stawek VAT

21 lutego 2019 r., godz. 10:00 – 11:00

Informacje i rejestracja

Zmiany w prawie

1. Likwidacja tradycyjnych deklaracji VAT oraz Centralny Rejestr Faktur

Już w tym roku będziemy mogli pożegnać deklaracje VAT-7 oraz VAT-27. Przed nami duża rewolucja i wyzwanie – deklaracja VDEK (w formie pliku JPK) to zupełnie nowa jakość w raportowaniu podatku od towarów i usług. Czy podatnicy powinni cieszyć się z tej zmiany? Zapraszamy do wysłuchania webcastu, w którym opowiemy co to będą za zmiany oraz jak się przygotować.

2. Zmiany dotyczące stawek VAT

W listopadzie 2018 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło zapowiadany projekt nowelizacji ustawy o VAT, wprowadzający istotne zmiany w zakresie stawek VAT i sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby tego podatku. Zmiany wejdą w życie 1 kwietnia 2019 r. oraz od 1 stycznia 2020 r. Zapraszamy do wysłuchania webcastu, na którym opowiemy m.in. jakie branże w szczególności będą objęte najgłębszymi zmianami, jak będzie działać Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS) oraz jak się przygotować do zmian. 

Webcast: Koniec deklaracji VAT. Rewolucyjne zmiany w raportowaniu

24 stycznia 2019 r., godz. 10:00 – 11:00

Informacje i rejestracja

Subskrybuj "Przegląd podatkowy: VAT"

Subskrybuj powiadomienia o kolejnych wydaniach newslettera.

Czy ta strona była pomocna?