Zmiany Rozporządzenia 651/2014 (GBER) w kontekście regionalnej pomocy inwestycyjnej

Podsumowujemy kluczowe zmiany w zakresie przepisów ogólnych oraz regionalnej pomocy inwestycyjnej, na które należy zwrócić uwagę.

Wydłużenie okresu obowiązywania

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym GBER miał obowiązywać do 31 grudnia 2023 r. Wprowadzone zmiany zakładają wydłużenie okresu jego obowiązywania o trzy lata, tj. do 31 grudnia 2026 r.

Zwiększenie kwot pomocy inwestycyjnej niewymagającej notyfikacji do Komisji Europejskiej

Dotychczas duże projekty inwestycyjne (o kosztach przekraczających równowartość 50 mln EUR) mogły uzyskać maksymalną pomoc, niewymagającą zgody Komisji Europejskiej, wyliczaną wg poniższego wzoru:

maksymalna kwota pomocy = R × (A+ 0,50 × B + 0 × C)

gdzie:

R - oznacza maksymalną intensywność pomocy zgodnie z mapą pomocy regionalnej

A - oznacza początkową kwotę 50 mln EUR kosztów kwalifikowalnych

B - oznacza koszty kwalifikowalne między 50 a 100 mln EUR

C - oznacza część kosztów kwalifikowalnych powyżej 100 mln EUR

Zgodnie z przyjętymi zmianami, zmianie uległy progi, dla których procent pomocy ulega obniżeniu:

A - oznacza początkową kwotę 55 mln EUR kosztów kwalifikowalnych

B - oznacza koszty kwalifikowalne między 55 a 110 mln EUR

C - oznacza część kosztów kwalifikowalnych powyżej 110 mln EUR

Przykładowo, dla inwestycji o wartości 120 mln EUR realizowanej przez przedsiębiorcę na obszarze, dla którego intensywność pomocy wynosi 50%, dotychczasowa dostosowana kwota pomocy, niewymagająca notyfikacji do KE, wynosiła 37,5 mln EUR (50 mln EUR x 50% + 50 mln EUR x 25% + 20 mln EUR x 0%).

Po zmianach, przedsiębiorca taki może liczyć na wsparcie w wysokości 41,25 mln EUR (55 mln EUR x 50% + 55 mln EUR x 25% + 10 mln EUR x 0%).

Zmiany dotyczące zasad udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej

Kluczowe zmiany w tym zakresie obejmują:

• Wprowadzenie definicji zakończenia inwestycji, która zakłada, że za moment zakończenia inwestycji będzie uznawany albo moment wskazany przez Państwo Członkowskie w programie pomocowym. W przypadku braku takiego uregulowania termin zakończenia inwestycji przypada trzy lata po jej rozpoczęciu.
• Umożliwienie udzielania pomocy inwestycyjnej w sektorze budownictwa okrętowego oraz włókien syntetycznych.
• Liberalizację definicji jednostkowego projektu inwestycyjnego (SIP) – dotychczas za taki projekt uznawano każdą inwestycję początkową rozpoczętą przez tego samego beneficjenta (na poziomie grupy) w okresie trzech lat od daty rozpoczęcia prac nad inną inwestycją objętą pomocą w tym samym podregionie NUTS 3. Nowa treść Rozporządzenia zawiera dodatkowy warunek, zgodnie z którym w celu zidentyfikowania SIP, inwestycja musi być związana z tą samą lub podobną działalnością rozpoczętą przez tego samego beneficjenta (rozumianą jako działalność wchodząca w zakres tej samej klasy (czterocyfrowy kod numeryczny) statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2). Zmiana ma szczególnie istotne znaczenie dla grup kapitałowych, w ramach których realizowane są różne (niekoniecznie pokrewne) gałęzie działalności – po przyjęciu zmian, limit jednostkowego projektu nie będzie opierał się automatycznie na całej pomocy otrzymanej w danym obszarze, a możliwe będzie jego podzielenie nawet na kilka oddzielnych SIP.
• Modyfikacja definicji dwuletnich kosztów pracy – dotychczas koszty te rozumiano jako „szacunkowe koszty płacy wynikające z utworzenia miejsc pracy w następstwie inwestycji początkowej, obliczone za okres dwóch lat”. Treść definicji została zredagowana w sposób sugerujący, że zamiast kosztów płacy wynikających z utworzenia miejsc pracy, kwalifikowane będą wyłącznie koszty płacy utworzonego zatrudnienia, co może ograniczać katalog kosztów uznawanych za kwalifikowane.

Wykluczenie wsparcia na rzecz inwestycji w energetykę jądrową

Coraz większe zainteresowanie w Państwach Członkowskich (w tym w Polsce) wykorzystaniem energetyki jądrowej skłoniło Komisję Europejską do rozstrzygnięcia, czy ewentualna pomoc publiczna przeznaczona
na projekty inwestycyjne w tym obszarze będzie mogła być udzielana w oparciu o GBER. Komisja postanowiła wykluczyć taką możliwość i wprost przesądziła, że takie przeznaczenie pomocy będzie wymagało każdorazowo uzyskania jej akceptacji.

Zmiany o charakterze porządkującym i wyjaśniającym

Komisja zdecydowała się także na wprowadzenie szeregu zmian mających na celu poprawienie przejrzystości i jasności GBER. Wśród tych zmian warto zwłaszcza odnotować zmianę polegającą na wyraźnym zaznaczeniu, że podatek od wartości dodanej (VAT) nie stanowi kosztu kwalifikowalnego, o ile istnieje możliwość jego odzyskania na gruncie krajowych przepisów podatkowych. Jakkolwiek ta reguła była już praktykowana przez organy stosujące GBER, to jednak jej wyraźne ujęcie w przepisach zwiększy pewność prawną zarówno beneficjentów wsparcia, jak i podmiotów udzielających pomocy.

Wejście w życie nowelizacji GBER

Formalne przyjęcie zmian nastąpi po przygotowaniu wszystkich wersji językowych. Nowa wersja GBER wejdzie w życie i będzie miała zastosowanie co do zasady do wszystkich środków, dla których pomoc zostanie udzielona dzień po publikacji nowelizacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Istotnym wyjątkiem w kontekście polskiej praktyki jest rozwiązanie, zgodnie z którym programy pomocy oparte na dotychczasowych przepisach GBER zachowają jeszcze aktualność przez okres 6 miesięcy. W efekcie, zdecydowana większość pomocy udzielana w ramach funduszy unijnych i programów krajowych (np. Polska Strefa Inwestycji) nie zostanie wstrzymana wraz z wejściem w życie nowego GBER, lecz będzie mogła korzystać z okresu przejściowego.