Komisja Europejska zatwierdziła programy pozwalające na wsparcie firm odczuwających skutki wojny w Ukrainie

30 czerwca 2022 r. Komisja Europejska zatwierdziła programy pozwalające na wsparcie firm działających w województwie podlaskim, podkarpackim i świętokrzyskim w formie pożyczek oraz udzielanie gwarancji dla firm z całej Polski – dla tego programu 11 sierpnia 2022 r. Komisja Europejska zatwierdziła zwiększenie środków przeznaczonych na wsparcie w formie gwarancji produktów faktoringowych i pożyczek z 5,5 do 30 mld zł.

8 sierpnia 2022 r. zatwierdzony został kolejny program, na podstawie którego możliwe będzie udzielanie dotacji i pożyczek w ramach wybranych programów operacyjnych na lata 2014-2020.

Wsparcie przewidziane w polskich programach wsparcia opiera się na postanowieniach Tymczasowych kryzysowych ram prawnych dotyczących pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście agresji Rosji na Ukrainę, których podstawę stanowi art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Forma i warunki uzyskania wsparcia

O pomoc ubiegać się będą mogły przedsiębiorstwa działające we wszystkich sektorach gospodarki, z wyjątkiem instytucji finansowych i kredytowych. Poza tym ze wsparcia wykluczeni są przedsiębiorcy, którzy na moment zawarcia umowy pożyczki znajdowaliby się w trudnej sytuacji w rozumieniu prawa unijnego.

Pożyczki udzielane za pośrednictwem pośredników finansowych będą mogły zostać przeznaczone zarówno na cele inwestycyjne, jak i obrotowe. Jedynym warunkiem jest przeznaczenie pozyskanego wsparcia na łagodzenie skutków społeczno-gospodarczych wojny w Ukrainie.

Wysokość wsparcia

Wartość pomocy stanowić będzie różnica między zdyskontowaną rynkową wartością odsetek, która byłaby naliczona dla udzielanej pożyczki a zdyskontowaną wartością odsetek wynikającą z obniżonego oprocentowania dotowanej pożyczki.

Minimalne oprocentowanie pożyczki musi być równe stopie bazowej (ustalonej zgodnie z Komunikatem Komisji Europejskiej z 2008 r.) na dzień 1 lutego 2022 r. i powiększone o stosowną liczbę punktów bazowych, uzależnioną od okresu zapadalności pożyczki i wielkości pożyczkobiorcy.

Minimalne całkowite oprocentowanie pożyczki musi wynosić co najmniej 10 punktów bazowych rocznie.

Pożyczka może być udzielona maksymalnie na 6 lat. Kwota główna pożyczki nie może przekroczyć co do zasady 15% średnich rocznych obrotów pożyczkobiorcy za ostatnie trzy zamknięte okresy obrachunkowe lub 50% kosztów energii za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym złożono wniosek o pożyczkę do pośrednika finansowego.

Pośrednicy finansowi będą mogli modyfikować swoją ofertę w ramach wyznaczonych przepisami.

Forma i warunki uzyskania wsparcia

Do 31.12.2022 r. przedsiębiorcy będą mogli pozyskać wsparcie w postaci:

• gwarancji płynnościowej i na inwestycje, na które przeznaczonych zostanie 26,2 mld zł,
• gwarancji limitu faktoringowego z budżetem 3,8 mld zł.

Operatorem programu jest Bank Gospodarstwa Krajowego, który w przypadku każdego z instrumentów zaangażował w proces dystrybucji pośredników finansowych – banki udzielające pożyczek oraz faktorów obsługujących produkty faktoringowe.
 

Wsparcie w programie skierowane jest do różnych grup przedsiębiorców:

• o gwarancje na pożyczkę płynnościową lub inwestycyjną będą mogli się starać jedynie średni i duzi przedsiębiorcy,
• gwarancja limitu faktoringowego jest skierowana do wszystkich przedsiębiorców niezależnie od wielkości.

Pomoc przewidziana w programie nie ma charakteru sektorowego, a zatem rodzaj prowadzonej działalności nie ma co do zasady znaczenia przy ocenie możliwości pozyskania wsparcia. Jedyny wyjątek w tym zakresie to działalność instytucji kredytowych i instytucji finansowych, które w programie pełnią rolę pośredników finansowych i z tego względu nie mogą ubiegać się o wsparcie jako ostateczni odbiorcy.

Oczywiście, jak przy wszystkich instrumentów związanych z agresją Rosji na Ukrainę ze wsparcia wykluczono podmioty objęte sankcjami.
 

Wysokość wsparcia

Gwarancja płynnościowa/na inwestycje

• zabezpieczenia zobowiązania inwestycyjne/obrotowe zaciągnięte po 1 lipca 2022 r.
• pokrywa do 80 % kwoty, 
• kwota gwarancji – do 200 mln PLN,
• maksymalna kwota pożyczki – 250 mln PLN,
• okres gwarancji – do 39 miesięcy w przypadku pożyczki obrotowej i 72 miesiące w przypadku pożyczki inwestycyjnej, 
• wysokość prowizji uzależniona od wielkości przedsiębiorcy i okresu zabezpieczenia:

Gwarancja produktów faktoringowych

• zakres gwarancji do 80 %
• kwota gwarancji do 200 mln PLN,
• maksymalna kwota limitu – 250 mln PLN,
• okres gwarancji – co do zasady do 27 miesięcy,
• wysokość prowizji uzależniona od wielkości przedsiębiorcy i okresu zabezpieczenia:

W przypadku każdego z omówionych powyżej instrumentów wsparcia Bank Gospodarstwa Krajowego uruchomił już strony, na których można zapoznać się z podstawowymi warunkami wsparcia, listą pośredników finansowych oraz pobrać niezbędne do ubiegania się o wsparcie dokumenty.

Podstawą do udzielania pomocy publicznej będzie Rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy w formie dotacji lub pożyczki ze środków programów operacyjnych na lata 2014‒2020 w celu wspierania polskiej gospodarki w związku z agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, które obecnie jest w toku prac legislacyjnych.

Program będzie dostępny dla każdego przedsiębiorcy dotkniętego kryzysem, bez względu na posiadany status (mikro, mały, średni lub duży przedsiębiorca) i obszar działalności (z wyłączeniem sektora finansowego). Zakładany budżet programu to ok. 670 mln zł, z czego ok. 510 mln zł przeznaczone zostanie na dotacje a ok. 160 mln zł na pożyczki. Według szacunków władz polskich ze wsparcia skorzysta ok. 1 400 beneficjentów.

Forma i warunki uzyskania wsparcia

Pomoc udzielana będzie w formie dotacji i preferencyjnych pożyczek. Źródłem finansowania programu będą środki z funduszy unijnych dostępnych jeszcze w ramach krajowych oraz regionalnych programów operacyjnych w ramach kończącej się już perspektywy finansowej 2014-2020:

• Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, w którym na wsparcie w formie dotacji przeznaczonych będzie 500 mln PLN, natomiast w formie pożyczek 100 mln PLN,
• Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego, w którym na wsparcie w formie dotacji przeznaczonych będzie 10 mln PLN,
• Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego, w którym na wsparcie w formie pożyczek przeznaczonych będzie 60 mln PLN.

W udzielanie dotacji w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój zaangażowany będzie Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, a w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego Zarząd Województwa Podlaskiego.

Terminy składania wniosków o udzielenie pomocy nie są jeszcze znane.

Pomoc w formie pożyczek będzie przekazywana za pośrednictwem instytucji kredytowych i innych instytucji finansowych, działających jako pośrednicy finansowi.

Pomoc będzie mogła być udzielana przedsiębiorcom (MŚP/duże przedsiębiorstwa) na cele inwestycyjne lub obrotowe mające na celu łagodzenie skutków społeczno-gospodarczych agresji Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się składać wnioski o udzielenie pomocy, będę musieli wskazać m.in. cel, na jaki ma być ona przeznaczona oraz informacje dotyczące uzyskanej po 31 stycznia 2022 r. innej pomocy udzielonej w formie dotacji lub pożyczki.

Z udziału w programie, będą wyłączone:

• instytucje finansowe i kredytowe,
• przedsiębiorcy, którzy w dniu udzielenia pomocy znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu prawa unijnego,
• przedsiębiorcy objęci sankcjami w związku z atakiem Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.
  
  

Pomoc będzie mogła być przyznawana nie później, niż do 31 grudnia 2022 r.

Wysokość wsparcia

Maksymalna wartość pomocy uzależniona będzie od sektora, w którym działa przedsiębiorca i nie może przekroczyć równowartości:

• 62 tys. euro dla podmiotów prowadzących działalność w sektorze produkcji podstawowej produktów,
• 75 tys. euro dla podmiotów prowadzących działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury,
• 500 tys. euro dla pozostałych podmiotów.

Wartość pomocy udzielanej w ramach programu będzie równa nominalnej kwocie udzielonej dotacji lub pożyczki.

Kumulacja z innymi formami pomocy

Pomoc może być kumulowana z pomocą udzielaną na innych podstawach prawnych, m.in z pomocą de minimis, z inną pomocą w formie pożyczki udzielaną na podstawie Tymczasowych kryzysowych ram środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy lub pomocą udzielona na podstawie Tymczasowych ram środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19.

Współautorzy: Katarzyna Berestecka, Bartosz Wojtaczka, Łukasz Wysocki