Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Ostateczna decyzja wydana przez organ podatkowy nie może definitywnie „zamykać” okresu rozliczeniowego i uniemożliwiać podatnikowi dokonania korekty VAT (wyrok TSUE z 2.07.2020, C-835/18)

W niniejszej sprawie rumuńska spółka dokonywała dostaw rzepaku na rzecz spółki niemieckiej. Traktowała je jako dostawy wewnątrzwspólnotowe opodatkowane stawką 0%. Jednak organ podatkowy w postępowaniu podatkowym uznał, że sprzedawany towar nie opuścił terytorium Rumunii, a w konsekwencji wydał decyzje podatkowe opodatkowujące dostawy podstawową stawką VAT. Spółka nie wniosła odwołania od decyzji. Po pewnym czasie uznała jednak, że dostawy te, mimo że opodatkowane w Rumunii, powinny być objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia. Skorygowała zatem odpowiednio swoje faktury objęte wspomnianą decyzją ostateczną. Organ podatkowy uznał jednak, że korekta taka nie jest możliwa: okres rozliczeniowy został bowiem „zamknięty” ostateczną decyzją.

Trybunał przyznał rację podatnikowi. Zauważył, że w tej sytuacji odzyskanie podatku przez dostawcę nie wiąże się z żadnym ryzykiem utraty wpływów podatkowych przez państwo. Z tego też powodu nie ma podstaw do kwestionowania możliwości zwrotu podatku dla dostawcy. Wydanie ostatecznej decyzji nie może być tutaj przeszkodą. Tak wynika z zasad neutralności, skuteczności i proporcjonalności.

Kwoty należne od klienta za nieprzestrzeganie okresu lojalności wchodzą do podstawy opodatkowania VAT (wyrok TSUE z 11.06.2020, C-43/19)

Portugalska spółka świadczyła usługi telekomunikacyjne. Zawierała ona ze swoimi klientami umowy, które przewidywały klauzule lojalnościowe. Zgodnie z nimi klient powinien korzystać z usług przez określony czas, płacąc tym samym wynagrodzenie w niższej niż zwykle, promocyjnej wysokości. W przypadku nieprzestrzegania okresu lojalności klient powinien zapłacić określoną umownie kwotę.  

Trybunał potwierdził w tej sprawie swoje dotychczasowe stanowisko, że kwoty takie stanowią część wynagrodzenia wchodzącą w skład podstawy opodatkowania VAT. Konieczne jest zatem opodatkowanie VAT w odniesieniu do całej takiej kwoty, a nie traktowanie jej jako niepodlegającej VAT, podobnie do odszkodowania.

Czy można uniknąć obowiązku rozpoznania tzw. sankcyjnego WNT, gdy wykaże się, że nabywca rozliczył VAT w państwie przeznaczenia? (postanowienie NSA z 30.06.2020 r., sygn. I FSK 1785/17)

Postanowieniem z 30 czerwca 2020 r. NSA skierował do TSUE pytanie prejudycjalne. Dotyczy ono sytuacji, w której podatnik, w ramach transakcji łańcuchowej, błędnie rozpoznał wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) jako nabycie krajowe. NSA zastanawiał się, czy jeśli podatnik nie rozliczy VAT w państwie przeznaczenia towarów, ale jednocześnie wykaże, że podatek w państwie przeznaczenia został rozliczony przez finalnego nabywcę towarów, to czy będzie on wciąż zobowiązany do rozpoznania tzw. sankcyjnego WNT w Polsce z tytułu pokazania polskiego numeru VAT.

Sprawa dotyczyła spółki, która posługując się krajowym numerem VAT zakupiła towary od polskiego kontrahenta i otrzymała fakturę z polskim VAT. Następnie, wykazując WDT, spółka odsprzedała towary do nabywcy z innego kraju UE. Towary zostały przetransportowane od dostawcy Spółki wprost do finalnego klienta.

Organy podatkowe ustaliły, że spółka pośredniczyła w transakcji łańcuchowej, w której pierwszą dostawę należało ocenić jako ruchomą. W konsekwencji zakupy spółki, zdaniem organów, stanowiły dla niej nie nabycie krajowe, lecz WNT podlegające rozliczeniu w państwie członkowskim przeznaczenia towarów. Organy uznały, że skoro spółka posłużyła się polskim numerem NIP w tej transakcji, to stosownie do art. 25 ust. 2 ustawy o VAT powinna rozpoznać tzw. sankcyjny WNT w Polsce, tj. naliczyć VAT bez prawa do odliczenia. Jednocześnie, fiskus, a także WSA stwierdził, że aby uniknąć tego obowiązku nie wystarczy wykazać, że kontrahent spółki opodatkował transakcję w państwie przeznaczenia, lecz konieczne jest rozliczenie tej transakcji przez spółkę dla celów VAT w państwie przeznaczenia.  

Odzyskanie nadpłaty w VAT z tytułu zastosowania zawyżonej stawki VAT nie jest możliwe bez zwrotu różnicy ceny nabywcy (wyrok NSA z 1.07.2020, sygn. I FSK 1725/17)

Sprawa dotyczyła podatnika prowadzącego park rozrywki. Sprzedaż biletów wstępu opodatkowywał on podstawową stawką 23% VAT, ale po pewnym czasie doszedł do wniosku, że powinien stosować obniżoną stawkę VAT, co potwierdzała uzyskana przez niego interpretacja indywidualna.

Podatnik postanowił odzyskać nadpłacony VAT, ale fiskus uznał, że nie jest to możliwe. Argumentował, że korekta sprzedaży paragonowej dotyczy oczywistych pomyłek i musi być przypisana do konkretnego paragonu, a z odrębnej ewidencji powinno jasno wynikać, że różnica w cenie wynikająca z zastosowania zawyżonej stawki VAT została zwrócona nabywcy – co w niniejszej sprawie nie zostało spełnione.

Sprawę zakończyło niekorzystne dla podatnika orzeczenie NSA, który podzielił zdanie organu. Podkreślił, że jednostronna korekta sprzedaży paragonowej po stronie sprzedawcy, z którą nie wiązałby się zwrot różnicy w cenie nabywcy usługi, prowadziłaby do nieuzasadnionego przysporzenia po stronie podatnika.

Zmiany w prawie

Pakiet „Quick Fixes” już w ustawie o VAT

1 lipca 2020 r. weszła w życie ustawa wprowadzająca do polskiej ustawy o VAT nowe zasady opodatkowania towarowego obrotu wewnątrzunijnego w ramach tzw. „Quick Fixes”, czyli ustawa z dnia 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw.

Odpowiednie zmiany regulacji na poziomie UE obowiązują już od początku 2020 r., ale Polska nie dotrzymała wyznaczonego terminu i polscy podatnicy wciąż mogli stosować się do przepisów ustawy o VAT w dotychczasowym brzmieniu. Od teraz nie mają już swobody wyboru.